با خانهدار شدن خداحافظی کنیم؟
سعید لطفی ـ عضو اتحادیه مشاوران املاک تهران
طرح نهضت ملی مسکن و ساخت سالی یک میلیون مسکن در دوره چهارساله ریاستجمهوری، مهمترین وعده انتخاباتی رئیسی بود؛ طرحی که نزدیک به ۲ سال از آن گذشته است و سردرگمی عجیبی در آن دیده میشود. با این حال حتی، یک واحد هم تحویل ثبتنامکنندگان داده نشده است و از طرفی هم، بانکهایی که اعلام آمادگی برای اعطای تسهیلات کرده بودند، پا پس کشیدهاند. نوسان نرخ دلار و در راستای آن افزایش شدید نرخ مصالح ساختمانی، سازندگان خصوصی و دولتی را برای ساخت مسکن متضرر میکند که باعث عقبنشینی آنها شده است.کمبود زمین برای ساخت مسکن هم مزید بر علت این موضوع شده است تا طرح نهضت ملی مسکن در همان حد کلمه و حرف باقی بماند. مرداد سال ۱۴۰۰ طرح نهضت ملی مسکن در مجلس تصویب شد و قرار بود در ماه مهر این طرح بهاجرا برسد و سالی یک میلیون مسکن ساختهشده، به مردم تحویل داده شود. همچنان پس از 2 سال، این طرح بهطورکامل اجرایی نشده و تنها نزدیک به ۵۱۰ هزار واحد آن از ۱۰ تا ۷۰ درصد ساخته شده است، یعنی چیزی حدود ۲۱۰ تا ۲۲۰ هزار واحد در سال ساخته شده که با وعده دادهشده فاصله زیادی دارد.کمابیش ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر واجد شرایط در این طرح ثبتنام کردند، اما تنها ۹۰۰هزار نفر افتتاح حساب داشته و ۴۰ میلیون تومان سهم خود را پرداخت کردهاند.
کف هزینه برای ساخت مسکن متری ۱۰ میلیون تومان اعلام شده است و حداقل هزینه برای ساخت یک واحد ۶۰ متری، ۶۰۰ میلیون تومان هزینه برای خریدار برمیدارد. بهطور مشخص عدم پرداختیهای افتتاح حساب نشاندهنده آن است که متقاضیان، توان پرداخت این مبلغ را ندارند.تعداد کمی از این واحدها آماده تحویل است، اما با وعده ساخت سالی یک میلیون مسکن فاصله زیادی دارد. با روند پیشرو، انتظار نمیرود دولت سیزدهم از پس ساخت ۴ میلیون مسکن تا سال ۱۴۰۴ برآید. در ۲ سال گذشته باید ۲ میلیون مسکن تحویل داده میشد که تنها حدود ۵۱۰هزار واحد این خانهها استارت خورده و پیشرفت فیزیکی داشته است. ۳۵۰ تا ۴۵۰ میلیون تومان بهصورت وام به خریداران مسکن در این طرح تسهیلات داده میشود، بسیاری از متقاضیان توان پرداخت ۴۰ میلیون تومان را ندارند. باید دید از پی بازپرداخت این وام برخواهند آمد یا خیر؟ این منابع باید توسط دولت تامین شود تا افراد با مشکل روبهرو نشوند.
در آغاز این طرح، ۲۶ بانک و موسسه اعتباری برای پرداخت تسهیلات این طرح اعلام آمادگی کردند. در حال حاضر از این تعداد تنها بانک مسکن کار خود را درست انجام داده است؛ در انتهای سال ۱۴۰۱ قرار بر همکاری ۵ بانک دیگر هم بود که هنوز آثاری از آن دیده نمیشود.خانههای نهضت ملی مسکن قرار بود بهصورت ۱۸ تا ۲۴ماهه تحویل داده شود، زمانی که از تحویل موعد مقرر فاصله بگیریم، اعتماد مردم سلب میشود. فاصله زیادی تا انتهای دولت آقای رئیسی نداریم که متاسفانه هنوز نصف قولی که داده شده، عملی نشده است. این طرح زیرساختهای موردنظر خود را میخواهد. قبل از وعده دادن باید بررسی میشد که آیا توان تولید مصالح و نهادههای ساختمانی برای ساخت یک میلیون مسکن را دولت دارد یا خیر که متاسفانه به این موضوع توجه نشد و تنها یک وعده انتخاباتی داده شد.زمانی که مصالح ساختمانی گران میشود، مشخص است در نرخ مسکن هم تاثیر میگذارد. دولت باید فکری کارشناسانه داشته باشد تا وعدهای را که میدهد، انجام دهد، در غیر این صورت تبعات بدی در جامعه دارد.در حال حاضر به فصل زمستان نزدیک میشویم، اگر عرضه و تقاضا برابر نشود، اتفاق خوبی برای اقشار کمدرآمد جامعه نمیافتد و هموطنانمان دچار چالش میشوند. تابستان فصل جابهجایی است، مستاجران زمانی که از پس اجاره در مناطقی که ساکن هستند، برنمیآیند مجبور به تغییر محل سکونت به مناطق پایینتر و مهاجرت به اطراف شهرها میشوند. امروز در مناطق حاشیهای نیز کیفیت مسکن نسبتی با اجارهبها ندارد. دولت باید این مشکلات را ببیند و برای آن چارهاندیشی کند.دولت اگر بخواهد قیمتها را کنترل کند و فشار را از دوش مستاجران کمی بردارد، باید تولید انبوه مسکن را در اولویت خود قرار دهد که متاسفانه انتظار زیادی نمیتوان در این حوزه از دولت داشت. نمیتوانیم مسئله مسکن را موضوعی جدا از کل اقتصاد بدانیم. حلوفصل بحران مسکن بهتنهایی امکانپذیر نیست. دولت باید سیستم اقتصادی کشور را بهحالت طبیعی بازگرداند و بهتبع آن، نرخ کالاها و خدمات از جمله نرخ مسکن اصلاح شود.