بازی رنگ در روزمره بشر
منوچهر محمدشمیرانی-کارشناس ارتباطات
بشر، مفهوم رنگ را از طبیعت آموخته است و به همین دلیل، شناخت رنگ همزمان با دورهای از تاریخ اتفاق افتاده است که بشر، عناصر و ساختههای طبیعی را لمس کرده است. انسان غارنشین عصر دیرینهسنگی، بدن خود را با گل اخرایی سرخ و زرد میآراست. در دوران میانسنگی نیز، پس از کشف آتش با پختن گیاهان، لباسهای خود را رنگ میکرد.در ایران باستان، انتخاب رنگ لباس با اهمیت و تنوع همراه بود و به نوعی، معرف قومیت، شخصیت و منزلت اجتماعی افراد بهشمار میرفت. حتی ایرانیان در طول تاریخ، همیشه به جنبههای معنوی، عرفانی و هنری رنگها نیز توجه میکردند. در دوران اسلامی، رنگ نقش مهمی داشت و حتی، نمادی از یک واقعه تاریخی یا یک دوره تاریخی محسوب میشد. پیامبر (ص)، همواره از برخی رنگها مانند«سفید» استفاده میکردند. اما پس از پیامبر، رنگ سفید نشانه حکومت امویان شد و مخالفان آنان، سیاه میپوشیدند. پوشیدن لباس سیاه را، «ابومسلم خراسانی» رواج داد و به همین دلیل، به «سیاه جامگان » مشهور شدند.
عباسیان، رنگ سیاه را تا زمان مأمون حفظ کردند. اما پس از ورود امام رضا(ع) بهعنوان ولیعهد، رنگ سبز جانشین رنگ سیاه شد؛ زیرا رنگ سبز را، نمادی از پیامبر(ص) میدانستند.در هر دوره تاریخی، رنگهای متفاوتی استفاده میشد. ولی از سال ۱۳۵۸با صدور بخشنامههایی، کارکنان ادارات و مدارس را، محدود به استفاده از لباسهایی با رنگ سورمهای، قهوهای، خاکستری و سیاه کردند و بدون شک، یکی از دلایل دوری مردم ایران از روحیهای شاد در مقایسه با مردم جوامع دیگر، میتواند همین الزام به استفاده از چنین رنگهایی باشد. در حالی که اسلام، بر پوشیدن لباس با رنگهای سفید و شاداب تاکید دارد.
جشن لباسهای نخی
به جرات میتوان گفت شروع فصل تابستان و گرما، آغاز جشن لباسهای نخی به شمار میرود و در این زمان، پیراهنها و شلوارها و مانتوهای نخی، شروع به خودنمایی میکنند تا زودتر انتخاب شوند و احساس گرمای کمتر را برای صاحب خود به ارمغان بیاورند. لباسهای تابستانی، اگر از جنس نخی یا پنبهای باشد به هوا، اجازه میدهد تا آزادانه، از طریق پارچه حرکت کند و همین جریان هوا، باعث زودتر خشک شدن رطوبت بدن میشود. البته، مشکل چروک شدن سریع لباسهای نخی و پنبهای انکار ناپذیر است. پارچههای تهیه شده از جنس «لینن» هم، بهعنوان الیاف طبیعی اجازه خروج گرما از بدن را میدهد. رطوبت را جذب میکند. اما به راحتی هم چروک میشود. در بین جنسهای دیگری که برای تهیه لباس تابستانی استفاده میشود، میتوان به پارچه ژرسه اشاره کرد که از ترکیب پشم و پنبه و الیاف مصنوعی تولید شده و بهعنوان گزینهای محبوب در هوای گرم، بیشتر تیشرتها را از این نوع پارچه درست میکنند.
رنگ تنپوشهای تابستانی
جدا از جنس لباسهای تابستانی، رنگ این لباسها هم میتواند گرمای شدید هوا را قابل تحمل تر کند.بیشتر مردم، این تجربه را دارند که وقتی در هوای گرم، رنگهای تیره میپوشند گرمای هوا را، تا دو برابر بیشتر احساس کنند. دلیلش هم این است که بازتاب رنگهای تیره، بسیار کم است و نور را به خود جذب میکند. در حالی که در طرف مقابل، رنگهای روشن، انعکاس نور بالایی دارند و به همین دلیل، احساس خنکی بیشتری به فرد دست میدهد. از آنجا که هر رنگی، طبع خاص خود را دارد و ۳ رنگ اصلی قرمز و زرد و نارنجی، جزو رنگهای گرم محسوب میشوند بیدلیل نیست پوشیدن لباس با چنین رنگهایی، موجب احساس گرما شده و درجه حرارت بدن را افزایش میدهد. در حالی که رنگهای سبز و آبی، از دسته رنگهای سرد بهشمار میروند و علاوه بر کاهش ضربان قلب، درجه حرارت بدن را کاهش میدهند و حس سرد بودن را در فرد به وجود میآورند.