راهی برای نجات از رنج خامفروشی
علی معصومی- کارشناس تحقیق و توسعه صنایع و معادن
حضور شرکتهای دانشبنیان در بخش معدن و صنعت از جمله صنایعمعدنی، میتواند کشور را از رنج خامفروشی نجات دهد، چراکه با گسترش فعالیت آنها، چرخه فرآوری بخش معدن بهبود یافته و در این شرایط میتوان به توسعه صنایع و تکمیل زنجیره ارزشافزوده دست یافت. همچنین استارتآپها میتوانند در تمامی بخشهای مرتبط با حوزه معدن از جمله اکتشاف، استخراج، فرآوری و همچنین صنایعمعدنی حضور پررنگ و مهمی داشتهباشند، زیرا برای تمامی این بخشها رشتههای دانشگاهی در کشور وجود دارد و مشکلی در دانشگاهها برای تامین نیروی متخصص در حوزههای گوناگون معدنی نداریم.
دلیل کمرنگ بودن نقش استارتآپها در معادن، ممانعت مدیران از حضور و فعالیت کسبوکارهای دانشبنیان در معادن نیست. برای افزایش همکاری صاحبان معادن و استارتآپها بهنظر میرسد باید دولت وارد بحث شود و با ایجاد ساختارهای مناسب، مشوق معدنکاران باشد و فعالیتهای معدنی را به استارتآپها گره بزند.میتوان در صورت همکاری پروژههای معدنی با استارتآپها، تسهیلاتی برای آنها در نظر گرفت و هر دو بخش را به همکاری و توسعه اقتصادی و صنعتی کشور ترغیب کرد. در کشور ما حضور کسبوکارهای دانشبنیان در صنعت موضوعی جدید است و هنوز اعتماد مناسبی به این بخش جلب نشده است. حرکت بنگاههای اقتصادی و صنایع بهسمت همکاری با کسبوکارهای دانشبنیان، نیاز به کاتالیزور دارد که این نقش را باید دولت ایفا کند.
با اینهمه، ایران از نظر نیروی انسانی و میزان تولید علم در جایگاه مناسبی قرار دارد و بههیچوجه نمیتوان گفت دانش و فناوری جامعه دانشگاهی و متخصصان ما پایین است یا توانایی لازم برای طراحی و پیشبرد پروژههای دانشبنیان را ندارند و به این دلیل نباید به آنها اعتماد کرد. بهعنوانمثال، دانشجویان دانشکده معدن دانشگاه تهران چندین پروژه مناسب در بخش معدن و صنایعمعدنی طراحی کرده و در دست اجرا دارند؛ بنابراین برای شروع همکاری استارتآپها با فعالان معدنی، مشکل پروژه و دانش فنی نداریم و جامعه دانشگاهی کشور نیز در سطح مقبولی از دانش قرار دارد. این شرکتهای دانشبنیان برای ورود تنها نیاز به حمایتهای دولت برای تعامل با بخش معدن و صنایع معدنی کشور دارند. با رفع مشکلات مربوط به حمایت از سوی دولت این نیروهای ارزشمند انسانی میتوانند نقشی مفید و کلیدی در صنایع و معادن کشور ایفا کنند.
اگر این شرکتهای دانشبنیان به بخش معدن و صنایعمعدنی ورود کنند، با بالا بردن سطح فعالیتهای معدنی به توسعه این بخشها کمک شایانی خواهند کرد. باید در نظر داشت استارتآپها میتوانند حلقههای گمشده زنجیره ارزش معدن را یافته و ضمن تکمیل آن، مجموع ارزشافزوده بخش معدن را افزایش دهند.