امنیت حمل‌ونقل در گرو افزایش نفوذ بیمه
عسل اشتری-کارشناس صنعت بیمه
اهمیت حمل ونقل و امنیت آن در کشورهای مختلف جهان به قدری بالاست که تقریبا در همه کشورهای دنیا روزی را در تقویم به این مناسبت اختصاص داده اند و در این روز بر گسترش حمل ونقل و ارتقای امنیت آن تاکید می شود. همواره یکی از راه های ارتقای امنیت شبکه حمل ونقل بالا رفتن ضریب نفوذ بیمه در کلیه سطوح حمل ونقلی یک کشور است.حمل و نقل از مهم ترین بخش های زیربنایی اقتصاد کشورها به شمار می رود که توسعه اقتصادی را تسریع و مبادله های بازرگانی را تسهیل می کند و توسعه اقتصادی و اجتماعی را به همراه دارد. لازم به ذکر است پیشرفت متوازن بخش حمل ونقل به روش های مختلف و بهره برداری مناسب از آن به عنوان پیش نیاز توسعه بخش ها به افزایش امنیت ملی و ثروت کشورها و افزایش سرانه درآمد منجر می شود. در دنیای امروز با پیشرفت های قابل توجه، حمل ونقل از طریق شبکه بزرگی از وسایل نقلیه هوایی، دریایی و زمینی ریلی و جاده ای انجام می گیرد. در تمامی جهان حمل ونقل به دو بخش عمده باربری و مسافری تقسیم می شود. هرچند اهمیت هیچ یک از این دو بر کسی پوشیده نیست و هر کدام جایگاه ویژه ای در توسعه اقتصادی کشورها دارند، اما نقش ایمنی در حمل ونقل مسافر به خاطر ارزش و نقش کلیدی انسان ها حائز اهمیت بیشتری است. انسان و خطای انسانی همیشه به عنوان کلیدترین عامل ایجاد ایمنی در شبکه حمل ونقل محسوب می شود. در میان انواع شبکه های حمل ونقلی، گسترده ترین شبکه در جهان مربوط به حمل ونقل در راه های شوسه است. در همین راستا در ایران نیز به منظور ارتقای ایمنی جاده ای و با هدف تثبیت و سپس کاهش تلفات جاده ای روزی به نام ایمنی حمل ونقل در تقویم کشور نام گذاری و درج شده است. متاسفانه باوجود تلاش های صورت گرفته در جهت افزایش ایمنی حمل ونقل، همچنان میزان تلفات جاده ای کشور بالاست. به طور مثال در ایام تعطیلات نوروز میزان خسارات و حوادت در کشور ما نسبت به متوسط جهانی بسیار بالاتر بود. گفتنی است با افزایش ضریب نفوذ بیمه در سال های اخیر، میزان حوادث و خسارت در کشور ما کمتر شده، اما با وضعیت مطلوب جهانی فاصله زیادی وجود دارد. برای کاهش خسارات ناشی از حوادث حمل ونقلی لازم است فرهنگ بیمه بیشتر از گذشته در کشور توسط نهادهای ذی صلاح نهادینه شود. بیمه مکانیسمی است که می تواند در دو روش به امنیت حمل ونقل جاده ای کمک کند. از یک طرف با اعمال حق بیمه براساس رفتار راننده و مشارکت بیشتر در پرداخت حق بیمه برای افرادی که از ضوابط و مقررات تخطی می کنند یا رفتارهای خطرناکی انجام می دهند و همچنین اخذ جریمه هایی که در صورت انجام تخلفات حادثه ساز انجام می شود. صنعت بیمه می تواند ایمنی را به طور غیرمستقیم از طریق رانندگان افزایش دهد. بهترین اتفاقی که در یک دهه گذشته در راستای کاهش خسارات حمل ونقلی رخ داده، اجباری شدن بیمه شخص ثالت برای کلیه وسایل نقلیه خودرویی در کشور بوده است؛ بر این اساس بیمه با جبران خسارت ها به ادامه چرخه فعالیت حمل ونقل و امنیت فعالیت در این حوزه کمک و عدم اطمینان و مخاطرات را برای فعالان این بخش مهم اقتصادی برطرف کرده است. امروزه کشور های توسعه یافته رقابت زیادی بر سر ارتقای امنیت کلیه شبکه های حمل ونقلی از طریق پوشش بیمه ای دارند، زیرا افزایش ضریب نفوذ بیمه به ارتقای زیرساخت های حمل ونقل و به دنبال آن ایمنی در انواع عرصه های هوایی، جاده ای، دریایی و ریلی منجر می شود. همچنین دولت ها باید برای ارتقای ایمنی در تمامی شبکه های حمل ونقلی، اعتبار کافی اختصاص دهند. در کشور ما به دلیل وجود تحریم بیمه ها نمی توانند به صورت اتکایی با شرکت های بیمه ای قوی سایر کشورها در ارتباط باشند؛ در نتیجه برای جبران خسارت های بزرگ شرکت های بیمه خصوصی ناگزیرند از کمک های دولت به جای بیمه اتکایی استفاده کنند؛ هرچند این موضوع ممکن است در موارد بسیار نادر نظیر سقوط هواپیما و جبران خسارت آن رخ دهد. در مجموع برای ارتقای ایمنی حمل ونقل لازم است تلاشی همگانی در کشور صورت گیرد.
