یکی از مشکلات تولیدکنندگان موتورسیکلت، مربوط به قانون هوای پاک است. این صنعت از سال ۱۳۹۷ به بعد که قانون هوای پاک اجرا شد، در تامین گواهی اسقاط مشکلات زیادی داشت. در نهایت پس از چند ماه، از سوی سازمان حفاظت محیط ‌ زیست از واحد حقوقی دفتر ریاست ‌ جمهوری، موافقت استفاده از برگه معادل خودرو برای واحدهای تولیدکننده موتورسیکلت گرفته شد و حالا از برگه معادل استفاده می ‌ شود که البته افزایش نرخ قابل ‌ توجهی داشته و این افزایش نرخ ازسوی مراکز اسقاط، فشار زیادی به تولیدکننده وارد کرد.

یکی از اهداف قانون هوای پاک این بود که موتورسیکلت ‌ ها و خودروهای فرسوده جمع ‌ آوری و موتورسیکلت و خودرو نو تولید و شماره ‌ گذاری شوند که عملا این اتفاق نیفتاد. در ماده ۸ قانون هوای پاک اعلام شده بود، مالکان موتورسیکلت ‌ ها و خودروها موظفند پس از رسیدن وسیله نقلیه آنها به سن فرسودگی، نسبت به از رده خارج کردن و اسقاط آنها اقدام کنند. این تاکید برای مالکان بوده، اما متاسفانه به ‌ دلایلی، ماده ۸ را باطل کردند. حالا باوجود اینکه دیگر سن فرسودگی نداریم، تکلیف از روی دوش مالک برداشته و بر عهده تولیدکننده گذاشته شد.

در ماده ۱۰ نیز آمده بود برابر هر موتورسیکلت نو شماره ‌ گذاری ‌ شده باید یک موتورسیکلت از رده خارج شود که ما تاکنون از برگه معادل استفاده کرده ‌ ایم و با یک برگه اسقاط خودرو می ‌ توانستیم ۷ موتورسیکلت نو شماره ‌ گذاری کنیم. در ماده ۱۲ قانون هوای پاک هم آمده بود که تولیدکنندگان باید در یک دوره سه ‌ ماهه، ۱۰ درصد تولیدات ‌ شان را به تولید موتورسیکلت ‌ های برقی اختصاص دهند که این هم به ‌ نوعی غیرقانونی بود، زیرا نمی ‌ توان به تولیدکننده تکلیف کرد چه موتوری تولید کند و تولید بستگی به بازار تقاضا دارد. اگر بازار تقاضا، موتورسیکلت برقی را بپذیرد، برای تولیدکننده فرقی ندارد؛ می ‌ تواند ۱۰۰ درصد تولیدش را برقی کند، اما زمانی که شرایط فراهم بوده و تولیدکننده تقاضایی برای این محصول داشته باشد.

واقعیت این است که از سال ۱۳۹۷ تاکنون، بخش زیادی از موتورهای برقی که تولید شده در انبار کارخانجات باقی مانده، چراکه موتورسیکلت بیشتر توسط قشر ضعیف برای کسب درآمد استفاده می ‌ شود و موتورسیکلت برقی جوابگوی کار آنها نیست. حداکثر پیمایش موتورسیکلت ‌ های برقی زیر ۱۰۰ کیلومتر است و شارژ مجدد آنها ۸ ساعت زمان می ‌ برد. از یک سو این مسئله باعث شد استفاده از موتورسیکلت برقی کم شود و از سوی دیگر، طبق قانون هوای پاک، تکلیف شده بود کارخانجات تولیدکننده موتورسیکلت ۱۰ درصد تولیدشان را به تولید برقی ‌ ها اختصاص دهند؛ در غیر این صورت برای شماره ‌ گذاری یک موتورسیکلت نو باید ۳ برگه گواهی اسقاط ارائه دهند. این قانون، مهر ۹۷ ابلاغ و یک آبان ۹۷ اجرا شد؛ یعنی تا اجرا فقط یک روز فاصله وجود داشت. فرصتی برای آمادگی به تولیدکننده ندادند و قابل اجرا بودن یا نبودن آن بررسی نشد که در نهایت این تصمیمات کارشناسی ‌ نشده مشکلاتی را ایجاد کرد. این قانون بسیار پیچیده ‌ بود که قابلیت اجرا نداشت، اما صنعت موتورسیکلت درگیر آن شد. در نهایت این ‌ گونه شنیده شد که باید یک ‌ چهارم تولید، برگه گواهی اسقاط ارائه شود؛ یعنی با هر گواهی اسقاط موتورسیکلت، ۴ موتورسیکلت نو و با هر برگه اسقاط خودرو، ۲۸ موتورسیکلت نو شماره ‌ گذاری خواهد شد. هنوز این قانون ابلاغ نشده، اما شنیده ‌ ها حاکی از این است که در شورای نگهبان تایید شده که یا باید این اتفاق بیفتد یا اینکه تولیدکننده معادل یک ‌ ونیم درصد نرخ محصول را پرداخت کند تا درآمدهای به ‌ دست آمده از این بخش، صرف جمع ‌ آوری موتورسیکلت ‌ های فرسوده شود.

به ‌ نظر من، روش دوم به نفع تولید است، چون برگه اسقاط خودرو گران ‌ تر تمام می ‌ شود. حتی اوایل امسال، نرخ برگه اسقاط به ۲۵ میلیون تومان هم رسیده بود که توجیهی نداشت و فقط روی کاغذ بود.

ظرفیت تولید موتورسیکلت در کشور بالاست و تولید داخل توان پاسخگویی به نیازهای بازار را دارد. امسال به چند علت در بازار موتورسیکلت شاهد افزایش تقاضا بوده ‌ ایم؛ از یک سو نوسانات نرخ ارز باعث شده فروشندگانی که حتی تقاضا هم ندارند، برای دپو محصول، اقدام به خرید موتورسیکلت کنند و از سوی دیگر، باتوجه به افزایش چندبرابری نرخ خودرو، گرانی قطعات، وضعیت ترافیک و... برخی از مردم به خرید موتورسیکلت گرایش پیدا کرده ‌ و به متقاضیان این بازار افزوده شده ‌ اند.

اینکه آلایندگی موتورسیکلت را ۷ تا ۸ برابر خودرو می ‌ دانند، کارشناسانه نیست و البته در بین موتورسیکلت ‌ ها بیشترین میزان آلودگی را موتورسیکلت ‌ های کاربراتوری ایجاد می ‌ کنند که راه ‌ حل دارد و دولت می ‌ تواند حمایت کند و تسهیلات ویژه ‌ ای به دارندگان موتورسیکلت ‌ های کاربراتوری اختصاص دهد تا بتوانند موتورسیکلت ‌ های خود را انژکتوری کنند که آلایندگی کمی دارد.