در سال ‌ های اخیر به دنبال رشد جمعیت بیکار در کشور شاهد گسترش نیروی کار غیررسمی بوده ‌ ایم. ظهور و رشد مشاغل غیررسمی یکی از مظاهر بروز چالش ‌ های جدی اقتصادی در کشور است. در چنین موقعیتی کارگران ناچار می ‌ شوند در موقعیت ‌ های شغلی نامناسب، بدون بهره ‌ مندی از حداقل حقوق و مزایا، مشغول فعالیت شوند. یا بسیاری از کارگران تنها باهدف گذران زندگی خود ناچار به اشتغال به کارهای خودگردان غیررسمی خواهند شد. ازجمله این مشاغل می ‌ توان به دست ‌ فروشی، کولبری، سوخت ‌ بری و... اشاره کرد.

بر اساس تجارب جهانی بخش غیررسمی نیروی کار، حکم اسفنج بازار را بر عهده دارد. در شرایطی که اقتصاد رسمی کشور توان ایجاد فرصت ‌ های شغلی شفاف و واقعی را ندارد، فعالیت ‌ های غیررسمی توسعه می ‌ یابد.اشتغال غیررسمی را در موقعیت ‌ های اقتصادی ضعیف و ویژه نمی ‌ توان مضر یا مخرب دانست. اگر جامعه با شمار کثیری بیکار مواجه باشد، قطعا آسیب ‌ های اجتماعی، خشونت، ناآرامی و... افزایش خواهد یافت. بنابراین سازکار خودکاری برای تامین حداقل معیشت افراد حتی با تکیه ‌ بر مشاغل غیررسمی فراهم می ‌ شود.در شرایطی که اقتصاد از مسیر توسعه دور می ‌ شود، افراد ناچارند موقعیت ‌ های شغلی غیررسمی را بدون بهره ‌ مندی از حقوق و مزایای کافی بپذیرند. علاوه بر این شاهد گسترش دست ‌ فروشی یا مشاغل این ‌ چنینی هستیم. کما اینکه در سال ‌ های گذشته افراد بسیاری به مسافرکشی یا شغل ‌ های اینترنتی روی آورده ‌ اند. درواقع افراد بسته به امکانات مالی که در اختیاردارند، مشاغل غیررسمی متفاوتی را می ‌ پذیرند.

هرچه اقتصاد کشوری ضعیف ‌ تر باشد، بخش غیررسمی آن گسترده ‌ تر خواهد بود. کشور هند از تجربه بالایی در حوزه مشاغل غیررسمی برخوردار است. این کشور جمعیت یک میلیارد و ۴۵۰ میلیون نفری دارد. اقتصاد هند رو به رشد است، اما با توجه به جمعیت قابل ‌ توجه این کشور، بخش بزرگی از نیروی کار، جذب بخش غیررسمی اقتصاد می ‌ شوند. در کشور هند تلاش شده تا مشاغل غیررسمی هم اتحادیه ‌ های قانونی داشته باشند.

این اتحادیه ‌ ها پیگیر منافع جمعی کارگران در حوزه ‌ های مختلف است و حتی آموزش ‌ هایی را به این افراد ارائه می ‌ دهد. چنانچه این مشاغل غیررسمی در کشور ما نیز امکانی برای تشکل یابی داشته باشند، شرایط کاری افراد به ‌ شدت بهبود می ‌ یابد. بااین ‌ وجود اقتصاد ما به ‌ شدت ضعیف و ناکارآمد است و چنین امکاناتی نیز در اختیار کارگران قرار نمی ‌ گیرد.راهکار مبارزه با شرایط موردبحث، بهبود اوضاع اقتصادی است. بهبود اقتصاد به ‌ منزله ایجاد موقعیت ‌ های شغلی جدید و باثبات برای افراد است. هرچه اقتصادی قوی ‌ تر باشد، کسب ‌ وکارهای بزرگ ‌ تری امکان احداث و توسعه می ‌ یابند. در چنین فضایی، نیروی کار از اهمیت بیشتری برخوردار است و منافع آنها تامین خواهد شد.حتی در سال ‌ های اخیر شاهد بوده ‌ ایم که بسیاری از جوانان تحصیل ‌ کرده ناچار شده ‌ اند به مشاغلی همچون دست ‌ فروشی یا تاکسی ‌ های اینترنتی روی آورند. بنابراین این افراد با تخصص قابل ‌ توجه جذب مشاغلی با مهارت ‌ های پایین می ‌ شوند و مسیر ضعف اقتصادی به ‌ طور مستمر ادامه دارد.

کشور ما از ظرفیت ‌ های ویژه ‌ ای در حوزه ‌ های مختلف اقتصادی برخوردار است. چنانچه از این ظرفیت ‌ ها به ‌ درستی بهره گرفته شود، فضای کسب ‌ وکارها بهبود یابد و هم ‌ زمان امکان جذب سرمایه به کشور فراهم شود، موقعیت ‌ های شغلی جدیدی در کشور ایجاد می ‌ شود. به ‌ عنوان ‌ مثال ظرفیت ‌ های کشور در حوزه گردشگری قابل ‌ توجه است، بااین ‌ وجود توجه کافی به این ظرفیت ‌ ها نشده است. چنانچه روابط و تعاملات میان ایران با سایر کشورها بهبود یابد، امکانی برای بهره ‌ مندی از این ظرفیت ‌ ها و به دنبال اشتغالزایی گسترده در کشور فراهم خواهد شد. علاوه بر این می ‌ توان با تکیه ‌ بر توان حوزه ‌ های خدماتی و تولیدی، از میزان مشاغل غیررسمی در اقتصاد کاست. باوجود اصراری که بر ایجاد موقعیت ‌ های شغلی رسمی در کشور وجود دارد، نباید نسبت به اهمیت مشاغل غیررسمی بی ‌ تفاوت بود. تا زمانی که مشکلات اقتصادی کشور ادامه دارد، می ‌ توان با تشکل ‌ یابی امکانی برای رفع مشکلات و عارضه ‌ های حاکم بر عملکرد مشاغل غیررسمی پیدا کرد.بااین ‌ وجود در کشور ما حتی مشاغل رسمی نیز از امکان تشکل ‌ یابی مستقل و قوی برخوردار نیستند. تشکل ‌ های مستقل و قوی حتی در کارخانه ‌ های بزرگ نیز شکل نمی ‌ گیرند. تنها در موارد معدودی شورای اسلامی کار در برخی واحدها، امکان فعالیت دارند. این وابستگی در حالی به فعالان صنعتی تحمیل می ‌ شود که تشکل ‌ یابی مستقل راهکاری برای حمایت از مشاغل غیررسمی است چراکه در چنین شرایطی بستری برای تامین حداقل نیازهای افراد مهیا می ‌ شود.