صرفه‌جویی کلیدواژه‌ای مهم
محمدعلی خطیبی- کارشناس انرژی
گاز، یکی از مهم ترین انرژی هایی است که زندگی ما را تحت تاثیر قرار می دهد. مصرف بی رویه گاز، سبب می شود تا در آینده نزدیک با مشکلات اساسی مواجه شویم. افراد زیادی بی توجه به این انرژی مهم، مصرف گاز خود را چندبرابر کرده اند و به آینده بدون گاز توجه ندارند؛ به طورقطع این انرژی روزی تمام خواهد شد.
امروزه نه تنها توسعه، بلکه ادامه زندگی نیز نیازمند انرژی است. در جهان امروز، تامین انرژی از طریق حامل های متنوعی چون نفت، گاز و فرآورده های آنها مثل زغال سنگ، انرژی هسته ای و انرژی های تجدیدپذیر انجام می شود.
بنابراین باتوجه به نقش موثر انرژی در توسعه و رفاه اقتصادی و افزایش مصرف انرژی، باتوجه به محدود بودن منابع، لزوم مدیریت صحیح تولید و مصرف گاز طبیعی به عنوان تمیزترین سوخت فسیلی که آثار منفی زیست محیطی کمتری دارد، بسیار ضروری است.
هر قسمت از زنجیره تولید گاز طبیعی برای تامین تقاضای مصرف کنندگان، حیاتی و مهم است. مقدار ذخایر و تولید می تواند روی انتظارات بازار گاز و قیمت ها در شرایط فعلی و آینده تاثیرگذار باشد، به همین ترتیب، در دسترس بودن ظرفیت خطوط لوله و ذخیره سازی، تعیین کننده هستند که چه مقدار گاز و به چه نواحی قابل انتقال است؛ بنابراین این فاکتورها نیز روی زنجیره تولید تاثیر می گذارند.
همچنین توازن عرضه و تقاضای گاز طبیعی در سطح ملی و منطقه ای نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. در هر ناحیه برحسب شرایط مختلف تولید و تامین تقاضا، نرخ گاز متفاوت است. پایین ترین قیمت ها در نواحی با هزینه پایین تولید و تقاضای کم و بالاترین قیمت ها در نواحی با تولید و انتقال محدود و تقاضا بالا خواهد بود.
وضعیت گاز به گونه ای است که اگر مصرف اصولی انجام نگیرد، در فصل های پاییز و زمستان با مشکل هایی مواجه خواهیم شد، اما در سایر فصول سال، مازاد خواهیم داشت. کمبود گاز شرایطی را به وجود آورده است که ما نمی توانیم بیشتر از حجمی مشخص به کشورها صادر کنیم، همین میزان فعلی نیز با کاهش مواجه شده است؛ چنین امری، در فصل زمستان تشدید خواهد شد.
در فصل سرد سال، میزان مصرف داخلی در کشور افزونی پیدا خواهد کرد و اگر بخواهیم توان صادراتی را افزایش دهیم، در داخل با مشکلات کمبود گاز مواجه می شویم. ازاین رو، در فصل سرد امکان تمرکز بر بحث صادرات گاز وجود ندارد. در چنین شرایطی، یا باید میزان تولید را افزایش دهیم، یا باید با همین میزان تولید، صرفه جویی داشته باشیم. باتوجه به صرفه جویی که انجام می گیرد، از آن مقدار مازاد باقیمانده، می توان حجم صادرات را تا حدی افزایش داد. اگر این ۲ مورد انجام نگیرد، در بحث صادرات، با مشکل مواجه خواهیم شد.
لازم است، بپذیریم که در مصارف داخلی، وابستگی شدیدی به گاز داریم. اصلی ترین وابستگی ما در بحث انرژی، موضوع گاز است. اگر بخواهیم وابستگی به گاز را تغییر دهیم، نیاز به یک زیرساخت اساسی داریم و باید زیرساخت های فعلی اصلاح شوند. با به وجود آوردن زیرساخت های مناسب، می توان انرژی های دیگری را نیز، وارد سبد مصرف کرد که با این اقدام، وابستگی به گاز کمتر خواهد شد، از این رو به مرور زمان، انرژی های دیگری را می توان جایگزین گاز کرد. همان طور که گفته شد، چنانچه میزان تولید گاز در کشور افزایش پیدا کند، ما می توانیم حجم بیشتری را صادر کنیم و با کشورهای صادرکننده، وارد رقابت شویم. ما در کشور به اصلاح الگوی مصرف باید توجه ویژه ای داشته باشیم، زیرا صرفه جویی امری بسیار مهم است. کشورهای صادرکننده گاز، بحث صرفه جویی و الگوی مصرف را در کشور رعایت می کنند. اگر این امر در کشور ما نیز رعایت و جلوی مصرف بی رویه گاز گرفته شود، مقدار حجمی را که به صورت مازاد باقی می ماند، می توان به میزان گاز صادراتی افزود و در این صورت میزان صادرات افزایش می یابد. گازی که در حال مصرف بی رویه آن هستیم،
ممکن در آینده ای نه چندان دور، تمام شود و این زندگی آسوده برمبنای گاز برای ما سخت و طاقت فرسا شود. به این فکر کنید که همین فردا دیگر گاز تمام شده است و شما وابستگی شدید به این انرژی دارید؛ چه اقدامی انجام خواهید داد؟ اگر صرفه جویی درباره این انرژی انجام نگیرد، یک روز از خواب بیدار می شویم و گاز تمام خواهد
شد.
