اخذمالیات از خانه‌های خالی، سد راه سوداگری
حسن ثانی- کارشناس اقتصاد
در ایران همیشه مسکن نوعی کالای سرمایه ای بوده، است؛ بنابراین افراد سعی می کنند در شرایط مختلف به ویژه در زمان افزایش تورم با خرید ملک از افت ارزش پول خود جلوگیری کنند.
همین موضوع تا حدی باعث شده کشور با معضل خانه های خالی مواجه شود؛ از این رو سال هاست که مسکن چه در بخش خرید و چه در بخش اجاره به یکی از بزرگ ترین معضلات کشور مبدل شده است.
به اعتقاد مسئولان، برخی افراد که مالک تعداد انبوهی واحد مسکونی هستند، در مقاطعی خاص از فروش و اجاره املاک خودداری می کنند تا باعث بالا رفتن قیمت ها شوند و پس از آن ملک خود را به فروش برسانند. از این جهت مسکن تغییر کاربری داده و از کالایی خدماتی به کالایی سرمایه ای با ارزش افزوده فراوان تبدیل شده است؛ بنابراین بازار مسکن بهشت سرمایه هاست. همچنین بازار دلالی در این بخش به دلیل بالا بودن حاشیه سود بسیار داغ است.
دولت برای جلوگیری از دلالی در بخش مسکن طرح دریافت مالیات از عایدی سرمایه را به مجلس فرستاده که حدود ۲ سال است این طرح در کمیسیون های مختلف مجلس خاک می خورد.
اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه در راستای مقابله با سوداگری و انتفاع بدون ایجاد ارزش افزوده در اقتصاد، تلاطم در بازارهای دارایی را کاهش می دهد.
مالیات بر عایدی سرمایه نوعی از مالیات است که بر سود ناشی از انتقال اموال غیرمولد اعمال و در بین عموم به نام مالیات ثروتمندان نیز شناخته می شود. در کلیات این طرح آمده فردی که طلا، ارز، مسکن و خودرو خریداری و سپس اقدام به فروش آن کند، براساس مدت زمان تملک باید از محل سود این معامله، بخشی را به عنوان مالیات پرداخت کند.
در ایران به دلیل ناقص بودن قوانین مرتبط با مالیات ستانی هنوز راه های فرار و دور زدن مالیات باز است. همچنین پایه های جدید مالیاتی چون مالیات خانه و خودروهای لوکس و خانه های خالی نیز تاکنون با شکست مواجه شده و نتوانسته آن طور که باید برای دولت درآمدزایی کند.
مالیات، یک پرداخت الزامی و اجباری است؛ بنابراین برخی از مالیات دهندگان برای پرداخت مالیات مقاومت از خود نشان می دهند که در علم اقتصاد از آن به عنوان فرار مالیاتی یاد می شود، اما نوعی از مالیات وجود دارد که مقاومتی ازسوی شهروندان در قبال آن وجود ندارد؛ مالیات تورمی. جبهه گیری و مقاومت شهروندان در برابر مالیات تورمی وجود خارجی ندارد. این بدان خاطر است که هیچ کس متوجه نیست و فکر نمی کند که با بالا رفتن سطح عمومی قیمت ها یا همان تورم به دولت مالیات می پردازد.
نوع دیگری از مالیات ستانی که دولت بر آن تاکید ویژه دارد دریافت مالیافت از خانه های خالی است. هرچند به نظر می رسد هدف دولت از این اقدام افزایش عرضه مسکن و در نتیجه آن کاهش نرخ اجاره باشد، اما بنده معتقدم این طرح بیشتر در راستای درآمدزایی برای دولت به اجرا گذاشته می شود، زیرا در سال های اخیر با کاهش سهم نفت در بودجه، دولت باید هزینه های خود را با استفاده از ابزارهای دیگری نظیر مالیات تامین کند.
هرچند این طرح در فاز اول اجرا درآمد چشمگیری برای دولت ایجاد نکرده، اما دریافت مالیات و عوارض فی ذاته منابع کسب درآمد دولت محسوب می شوند؛ بنابراین انتظار می رود باتوجه به حجم بالای خانه های خالی به ویژه در کلانشهرها و آمارگیری صحیح و دقیق وزارت راه از این خانه ها، به زودی دولت بتواند رقم قابل قبولی درآمد از این طریق کسب کند. مالیات ستانی از خانه های خالی در اغلب کشورهای جهان امری متداول است؛ این اقدام هم زمینه ساز کسب درآمد دولت از محل اخذ این نوع مالیات است و هم به بازار عرضه مسکن رونق می دهد؛ بنابراین با ایجاد فضای رقابتی در عرضه مسکن قطعا قیمت ملک کاهش خواهد یافت، زیرا مالکان ترجیح می دهند جای پرداخت مالیات به دولت ملک را در اختیار متقاضیان مسکن در قالب خرید یا اجاره قرار دهند.
