فرسودگی ماشین‌آلات معادن را تعطیل می‌کند
بهرام شکوری، عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی
امروز ۶ هزار معدن غیرفعال در کشور وجود دارد که متاسفانه بخشی از این معادن تا چندی پیش در مدار تولید قرار داشتند، اما به دلایلی از این چرخه خارج شدند.
موضوع عارضه یابی از چند سال قبل در دستور کار قرار گرفت، زیرا تا زمانی که دلیل غیرفعال شدن ها مشخص نشود، نمی توان راهکاری برای آن شناسایی کرد. در این عارضه یابی مشخص شد یکی از دلایل مهم برای توقف فعالیت این معادن، نبود نقدینگی است.
فراموش نکنیم ۹۸ . ۳ درصد معادن ما را معادن کوچک و متوسط تشکیل می دهند و این تعطیلی در بین این معادن انجام گرفته است. باوجود آنکه همه مسئولان بخشنامه صادر کرده اند و در قانون نیز به صراحت ذکر شده، اما پروانه بهره برداری به عنوان وثیقه از سوی بانک ها پذیرفته نمی شود. این موضوع باعث شده تا این معادن نتوانند از تسهیلات بانکی استفاده کنند، هرچند بهره این تسهیلات هم بالا است. در نتیجه، استفاده از صندوق بیمه فعالیت های معدنی در دستور کار قرار گرفته که سرمایه صندوق نیز محدود است. هرچند، مدیران ایمیدرو چه امروز و چه در سنوات گذشته تلاش کرده اند تا این سرمایه افزایش پیدا کند، اما در قانون تعریف شده و این ترک فعل ها باعث می شود امروز صندوق نتواند تسهیلات خوبی را به فعالان معدنی بدهد. نکته مهم آن است که ۵ درصد از حقوق دولتی دریافتی باید به صندوق بیمه فعالیت های معدنی وارد شود و صندوق ۵ برابر این رقم را از بانک ها تسهیلات دریافت کند که متاسفانه در سنوات گذشته این اتفاق رخ نداده است.
امروز در معادن با بحث تعطیلی پنهان هم مواجهیم، به این معنا که معادن با ظرفیت کامل فعالیت ندارند. در دنیا بین ۳ تا ۵ درصد از ذخایر کشور را استخراج می کنند، اما برای ایران این عدد کمتر از ۰ . ۵ درصد است که یکی از دلایل آن ماشین آلات فرسوده است.
در حال حاضر ۴۵۰ میلیون تن ماده معدنی با ماشین آلات فرسوده تولید می شود، برای نوسازی این ماشین آلات به ۲ میلیارد دلار سرمایه نیاز داریم، اما باوجود بخشنامه های جدید همچنان این مشکل پابرجا است.
ممنوعیت واردات ماشین آلات به ویژه ماشین آلات دست دوم باعث شده ماشینی را که در خارج از کشور ۲۰۰ هزار دلار است، باید در ایران چندین برابر نرخ خریداری کرد. گفته می شود این موضوع در راستای حمایت از تولید داخل است، اما در محاسباتی که انجام داده ایم، مشخص شد کل تولید داخلی کشور در این بخش به ۵۰ میلیون دلار نمی رسد، در حالی که تسهیل در واردات می توانست بهره برداری از ذخایر را افزایش داد و بسیاری از این معادن تعطیل شده را به چرخه تولید بازگرداند. اگر این محدودیت برداشته شود، بدون شک نرخ ماشین آلات در ایران نیز متعادل می شود.
به هر حال، برخی معادن با کمک دوستان در حال فعال شدن هستند، اما فراموش نکنیم در آن سوی ماجرا برخی دیگر از معادن در حال تعطیل شدن هستند. عمده مشکلات ما به سیاست گذاری های اشتباه بازمی گردد که متاسفانه این موضوع در دولت سیزدهم هم ادامه دار است.
