فقر پایان ندارد
علیرضا حیدری فعال کارگری
بررسی آمارهای ماهانه تورم حکایت از آن دارد که در شهریور از شیب رشد تورم ۲ درصد کاسته شده است. با این وجود همچنان شاهد روند افزایشی نرخ تورم در اقتصاد کشور هستیم که همین موضوع زمینه کاهش قدرت خرید طبقه کارگر و بازنشستگان را فراهم کرده است. در چنین شرایطی، فشارهای اقتصادی، به شکل مضاعفی، زیست طبقات مزدبگیر را تحت تاثیر منفی قرار داده است.
چنانچه میزان تورم کالاها و خدمات ضروری خانوارها به طور جداگانه بررسی شود، درصد اختصاص یافته به آن به مراتب بیشتر خواهد بود. به عنوان مثال، چنانچه تورم چند قلم کالای متاثر از نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی را موردتوجه قرار دهید، این اعداد ۳ رقمی خواهند شد. کما اینکه مواد خوراکی همچون روغن، ماکارونی، لبنیات، پروتئین و... تورم ۳ رقمی را تجربه کرده اند. این در حالی است که کالاهای یادشده جزو نیازهای اساسی خانواده ها به شمار می روند.
با این وجود، آمار و ارقامی که به طور رسمی از تورم بیان می شود به منزله پنهان کردن واقعیت هستند. به همین دلیل هم اگر به سراغ مصرف کنندگان بروید، بسیاری از آنها معتقدند تورم به مراتب بالاتری را در مقایسه با اعداد و ارقام اعلامی، تجربه می کنند. بررسی وضعیت معیشتی کارگران، بازنشستگان و طبقات مزدبگیر طی سال جاری حکایت از آن دارد که زندگی مردم در مقایسه با سال گذشته، به شدت ضعیف شده است.
کارگروه مزد شورای عالی کار، میزان سبد معیشت را در ماه های پایانی سال جاری برای یک خانواده ۳ نفره کارگری حدود ۹ میلیون تومان اعلام کرد. بازبینی دوباره همان سبد معیشتی در شهریور، حکایت از آن دارد که هزینه یک خانواده ۳ نفره کارگری امروز به بیش از ۱۸ میلیون تومان افزایش یافته؛ بنابراین در مدت زمان ۶ ماهه حدود ۹۰ درصد به هزینه های زندگی افزوده شده است. از این رو، ادعای یادشده مبنی بر بالاتر بودن نرخ تورم در اقتصاد کشور نسبت به آمار رسمی تایید می شود.
تورم یادشده و رشد هزینه های زندگی، تنها در نیمه نخست امسال حاکم بوده و انتظار می رود مسیر صعودی شاخصه یادشده در نیمه دوم سال نیز ادامه یابد. بدین ترتیب هزینه زندگی مردم به مراتب افزایش خواهد یافت. در چنین شرایطی، افزایش تنها یک باره مزد در ابتدای هر سال، با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد کشور، منطقی نیست و جامعه به سمت فقیرتر شدن هرچه بیشتر پیش می رود. این در حالی است که در بسیاری از کشورها با نرخ های تورم به مراتب پایین تر از ایران، میزان دستمزد در طول یک سال، چندین بار و متناسب با تورم افزایش می یابد. حتی در کشور همسایه ما ترکیه که با روند رو به رشد تورمی روبه رو بوده، از ابتدای امسال، چند مرتبه میزان دستمزدها بیشتر شده است.
توجه به این نکته ضروری به نظر می رسد که فشار معیشتی به مردم، زمینه نارضایتی مردم را فراهم می کند و به موجی از اعتراضات منتهی می شود. در واقع اقتصاد بر سیاست، فرهنگ، روابط اجتماعی و... اثرگذار است. در شرایطی که سبد اقلام مصرفی خانواده در حوزه های گوناگون، بهداشت، آموزش، تامین نیازهای روزانه و... هر روز کوچک تر شود، نارضایتی شدت می گیرد و خود را به شکل های گوناگون در جامعه نمایان می کند.
روند نزولی معیشتی خود را در قالب شوک هایی بر جامعه نمایان خواهد کرد. در ادامه نارضایتی های عمده ای در میان طبقات مختلف به ویژه دهک های پایین جامعه ایجاد می شود که عوارضی را به دنبال خواهد داشت؛ بنابراین در حال حاضر باید منتظر بازتاب اثرات این سیاست های غلط اقتصادی در جامعه باشیم.
در حال حاضر، شرایط به قدری برای دهک های پایین جامعه دشوار شده که برخی افراد به جای اجاره خانه به اجاره کانتینر روی می آورند. در واقع اجبار در زندگی جایگزین انتخاب شده و همین موضوع پیامدهای اجتماعی گسترده ای را برای خانوارها و به دنبال آن جامعه خواهد داشت.
