تولید آلومینیوم جزو صنایع انرژی ‌ بر قرار دارد. این صنعت مادر بر پایه بهره ‌ مندی از منابع ارزان انرژی و با هدف ایجاد ارزش ‌ افزوده بیشتر در کشور احداث شده است. ایران ذخایر بوکسیت محدودی دارد و بخشی از مواد اولیه موردنیاز شمش ‌ سازان کشور از طریق واردات تامین می ‌ شود. درنتیجه باید اقرار کرد، قرار گرفتن ایران در مقام دومین تولیدکننده بزرگ ذخایر گازی جهان، مهم ‌ ترین علت احداث صنایع آلومینیوم در کشور و توسعه صنایع پایین ‌ دستی این زنجیره بوده و بدین ‌ ترتیب، فرصتی برای توسعه و اشتغالزایی با تکیه بر این ذخایر فراهم خواهد شد.

با این وجود نباید از مشکلات این صنعت غافل بود. تولید شمش آلومینیوم به سبب مصرف انرژی بالا، جزو صنایع آلاینده است؛ درنتیجه انتظار می ‌ رود تولیدکنندگان شمش نسبت به امتیازاتی که در اختیار دارند، مسئولانه ‌ تر فعالیت کنند. با وجود اینکه در ۲ سال گذشته شاهد رشد بهای انرژی در کشور بوده ‌ ایم، اما تولیدکنندگان بالادستی این صنعت همچنان از امتیاز انرژی ارزان بهره ‌ مند هستند؛ یعنی در مقایسه با سایر رقبای خارجی خود، انرژی را با قیمت پایین ‌ تری خریداری می ‌ کنند. فعالیت این صنایع، محیط ‌ زیست ما را نیز آلوده می ‌ کند؛ بنابراین انتظار می ‌ رود با توجه به امتیازهایی که در اختیار این صنعت مادر قرار دارد، این صنعت زمینه اشتغالزایی و رشد و توسعه صنعتی و اقتصادی را در کشور فراهم کند. اما نه ‌ تنها شاهد اثرگذاری مثبت صنایع مادر آلومینیوم در رشد و توسعه صنایع پایین ‌ دستی نیستیم، بلکه با فروش ارزان شمش در کشورهای همسایه، امتیازات تولید آلومینیوم در کشور، نصیب همسایگان از جمله ترکیه می ‌ شود. در چنین شرایطی، انرژی ارزان نه ‌ تنها مزیت اقتصادی را برای کشور ایجاد نکرده، بلکه به ضرر صنایع داخلی بوده است.

در هفته ‌ های اخیر و به ‌ دنبال افزایش پرمیوم فروش آلومینیوم در بازار داخلی، شاهد فروش این محصول با قیمت کمتر در مقایسه با نرخ داخلی آن، در بازار صادراتی هستیم. در چنین شرایطی، تولید محصولات آلومینیومی در کشور ما در مقایسه با نمونه ‌ های مشابه خارجی، گران ‌ تر تمام می ‌ شود و از رقابت ‌ پذیری صنایع آلومینیوم نهایی ما در بازار رقابت جهانی کاسته خواهد شد. علاوه بر این با توجه به ارزان ‌ فروشی شمش آلومینیوم ایران به ترکیه، به مرور محصولات وارداتی این کشور، جایگزین تولیدات داخلی خواهد شد. بدین ‌ ترتیب تولید آلومینیوم در ایران نه ‌ تنها به رشد و توسعه صنعتی منجر نمی ‌ شود، بلکه به نفع کشورهای همسایه خواهد بود.

درطول هفته ‌ های گذشته شاهد رشد بهای پایه شمش آلومینیوم در بورس کالا بوده ‌ ایم، با این وجود، هیچ مسئولی، دلیل افزایش قیمت آلومینیوم در بورس کالا را اعلام نمی ‌ کند.

رشد قیمت یک محصول باید دلایلی داشته و مزیت ‌ هایی را به ‌ دنبال داشته باشد. با این وجود، هیچ دلیل قانع ‌ کننده ‌ ای از سوی مسئولان برای اتخاذ این تصمیم مطرح نشده است.

البته فعالان صنایع پایین ‌ دستی آلومینیوم کشور با چالش ‌ های دیگری نیز در مسیر فعالیت و تولید خود روبه ‌ رو هستند که ازجمله این مشکلات می ‌ توان به تامین سرمایه در گردش صنایع اشاره کرد. با توجه به روند رو به رشد قیمت شمش آلومینیوم در بورس کالا، از توان صنایع برای خرید مواد اولیه کاسته خواهد شد؛ یعنی میزان تولید محصولات نهایی آلومینیومی در کشور محدود می ‌ شود.

این اقدام از یک ‌ سو به رشد بهای محصولات نهایی در بازار منجر می ‌ شود و از سوی دیگر، به ضرر تولیدکننده نهایی خواهد بود.

علاوه بر موارد یادشده، هیچ ‌ کدام از اهداف اولیه برای احداث این صنعت، مبنی بر استفاده از منابع انرژی برای ارزش ‌ آفرینی هرچه بیشتر محقق نخواهد شد؛ بنابراین اصلاح شرایط کنونی و بازنگری در سیاست ‌ های حاکم بر صنعت فولاد ضروری به ‌ نظر می ‌ رسد.