نقش بانکها در اشتغالزایی و کارآفرینی
احمد کارگر_کارشناس امور بانکی
رشد و توسعه هر کشور در گرو استفاده بهینه از منابع و امکانات موجود و بکارگیری صحیح و اصولی منابع سرمایهای کشور است تا نیازها و خواستههای بشری، از جمله افزایش تولید، درآمد، اشتغال و رفاه جامعه تامین شود.
معمولا سعی میشود با بکارگیری سیاستها و ابزارهای اجرایی گوناگون نظیر کارآفرینی در برنامههای توسعه به این هدف دست یافت.
بهبود فضای کسبوکار یکی از چالشهای اساسی در اقتصاد کشور و عاملی مهم در جهت دستیابی به اهداف رشد و توسعه اقتصادی و کاهش بیکاری است. در این بین کسبوکارهای خرد میتوانند از طریق کارآفرینی، نوآوری و ایجاد فرصتهای شغلی و افزایش درآمد، بر اقتصاد کشور تاثیر بگذارند، به همین دلیل است که بسیاری از کارشناسان تاکید دارند برای رونق اقتصاد راهی جز حمایت از کسبوکارهای خرد نیست. بهعلاوه اینکه فضای کسبوکار بازتابی از وضعیت اقتصادی یک کشور است و میزان سرمایهگذاری در کشور را تعیین میکند.
یکی از راههای توسعه کارآفرینی و اقتصاد، توسعه راهاندازی و رشد کسبوکارهای خرد است. ارتباط زیاد بین نظام تامین مالی کشور با سیستم بانکی موجب شده جایگاه سیستم بانکی در بهبود فضای کسبوکار برجستهتر شود. وجود فضای کسبوکار مناسب در کشور باعث افزایش انگیزه کارآفرینان در شروع فعالیتها و در نتیجه افزایش فعالیتهای اقتصادی میشود که کاهش بیکاری را بهدنبال خواهد داشت. همین کاهش بیکاری در نتیجه تامین مالی کارآفرین به رونق اقتصاد کشور کمک میکند و عامل ثبات در فضای کسبوکار و امنیت سرمایه خواهد بود که نتیجه تعامل میان سیستم بانکی و کارآفرین است. شرکتها همواره با محدودیت منابع مواجه بوده و هستند. یکی از مهمترین نیازهای شرکتها منابع مالی است و بانکها در راستای رفع همین نیاز، تسهیلاتی را در قالب عقود مختلف در اختیار آنان قرار میدهند.
اما نکته قابلملاحظه این است که انتخاب نوع تسهیلات و شرایط مربوط به آن گاهی برای مدیران ابهاماتی را ایجاد میکند. نوع تسهیلات تابعی از عوامل مختلف چون نوع شرکت، موارد استفاده از تسهیلات، مدت بازپرداخت و نرخ سود تسهیلات است. در این زمینه سیاستهای پولی و اعتباری جایگاه ویژهای دارد و اقتصاددانان، توسعه نظام پولی و اعتباری مناسب را رمز موفقیت برنامههای توسعه و کارآفرینی میدانند. استفاده از اعتبارات، خواه در قالب سرمایهگذاری جدید و خواه در قالب تامین سرمایه در گردش، منجر به افزایش تولید میشود؛ از همین رو میتواند در اشتغالزایی تاثیر داشته باشد. بنابراین یکی از رسالتهای سیستم بانکی، اعطای تسهیلات مالی به واحدهای مختلف تولیدی در راستای افزایش اشتغالزایی در سطح کشور است. در نقطه مقابل، بانکها تا زمانی که منابع در اختیار نداشته باشند، قادر به ارائه تسهیلات نیستند. بر این مبنا وظیفه مسئولان بانکی این است که بازار متشکل سرمایه بهوجود آورند، زیرا توسعه اقتصادی نیاز به سرمایه دارد و سرمایهگذاری نیازمند پسانداز است. بانکها باید پساندازهای موجود را جمعآوری کنند تا با تخصیص مناسب اعتبارات به بخش تولید، زمینه رشد اقتصادی فراهم شود.
در بعدی دیگر از فعالیتهای اقتصادی، موسسات و واسطههای مالی، معمولا در بسیاری از عملیات مالی (مانند قبول سپردهها و پسانداز و اعطای وام و تسهیلات اعتباری) و همچنین در سرمایهگذاری در طرحهای صنعتی، ساختمان و مسکن، کشاورزی، حملونقل، انرژی و خدمات، مشارکت فعال دارند. علاوه بر این انتشار اوراق قرضه و مشارکت در خرید و فروش سهام شرکتها و نیز ارائه خدمات مشاورهای به مشتریان، از جمله فعالیتهای آنها در بسیاری از کشورهای جهان بهشمار میرود. اعطای تسهیلات به صنایع تبدیلی کشاورزی مانند سایر بخشها در جهت تامین سرمایه در گردش و سرمایهگذاری ثابت این واحدها انجام میشود.
بهطور مثال افزایش هر گونه تسهیلات اعطایی به صنایع تبدیلی کشاورزی باعث پیشرفت این صنایع و رشد و توسعه بخش کشاورزی خواهد شد که در نتیجه این امر اشتغال در جامعه افزایش مییابد و بیکاری کم میشود.
در نهایت اینکه اگر همافزایی میان شبکه بانکی و کارآفرینان ایجاد شود، کشور به ثبات در فضای کسبوکار خواهد رسید.