روزگار تاریک صنایع‌دستی
احمد روزدار_عضو اتحادیه صنایع‌دستی اصفهان
شرایط اقتصادی صنایع‌دستی به‌معنای واقعی نامناسب بوده و فعالان این حوزه در وضعیت مطلوبی به‌سرنمی‌برند. بازار صنایع‌دستی بسیار بی‌رونق است و از ابتدای امسال تا امروز، خریدوفروش چندانی در این حوزه انجام نشده است. علل مختلفی را می‌توان دلیل این اتفاق عنوان کرد، اما مهم‌ترین آن، رشد روزافزون تورم در سطوح مختلف جامعه است. به‌طورکلی مناسب نبودن شرایط اقتصادی مردم و شیوع کرونا، 2 عامل اصلی برای حذف صنایع‌دستی از سبد کالاهای مصرفی خانواده‌ها است. مشکلات اقتصادی که برای تمامی بخش‌ها ایجاد شده، هم برای تولیدکنندگان صنایع‌دستی و هم مصرف‌کنندگان چالش‌های زیادی را به‌همراه داشته است.
افزایش نرخ مواد اولیه تولید، افزایش هزینه حامل‌های انرژی، رشد اجاره ملک کارگاه‌ها یا مغازه‌های صنفی و دیگر مشکلات مالی، سبب شده تا نرخ تمام‌شده تولید و عرضه صنایع‌دستی بسیار افزایش یابد. از سویی دیگر، افزایش نرخ تمام کالاهای اساسی در سطح جامعه، فشار اقتصادی زیادی را به مردم تحمیل کرده است. در این شرایط مردم برای تهیه مایحتاج اولیه خود تحت‌فشار بوده و بدیهی است که صنایع‌دستی را از سبد خرید خود حذف کنند. به‌عنوان‌مثال در تعطیلات چند وقت گذشته، مسافر و توریست زیادی وارد شهر اصفهان شدند، اما تغییری در بازار صنایع‌دستی ایجاد نشد، چرا که بودجه مالی افراد تنها در حد تامین مکان برای استراحت و خوراک در طول سفر پاسخگو بود، از این‌رو می‌توان گفت کاهش قدرت خرید مردم در کنار افزایش نرخ تمام‌شده صنایع‌دستی، باعث رکود شدید بازار صنایع‌دستی در تمامی استان‌ها و شهرها شده است. از سویی دیگر، با شیوع و همه‌گیری کرونا در جهان و همچنین منع ورود گردشگر و توریست به ایران، به بازار اصلی و اساسی صنایع‌دستی اصفهان ضربه شدیدی وارد شد. محصولات صنایع‌دستی راکد و بدون خریدار ماند و حجم زیادی از محصولاتی که در کارگاه‌ها تولید و آماده عرضه بودند، در حال خاک خوردن هستند.
علاوه بر آن، باید تاکید کرد وجود نگاه نامناسب به صنایع‌دستی نیز باعث کاهش چشمگیر فروش این کالاها شده است. بیشتر مردم و حتی مسئولان به صنایع‌دستی به‌عنوان کالای لوکس نگاه می‌کنند؛ این در حالی است که بالغ بر ۸۰ درصد محصولات صنایع‌دستی مصرفی بوده و کاربردهای مهم و مناسبی برای افراد دارند، اما همین نگاه لوکس بودن صنایع‌دستی باعث شده تا این محصولات راحت‌تر از سبد خرید مردم حذف شوند.
حمایت نهادها و ارگان‌های دولتی، از مهم‌ترین راهکارهای حمایت از تولیدکنندگان صنایع‌دستی محسوب می‌شود. به‌عنوان‌مثال متولی فروشگاه‌های زنجیره‌ای اتکا، وزارت دفاع است. این وزارتخانه می‌تواند به‌منظور حمایت از صنایع‌دستی ایرانی، محصولات این بخش را از تولیدکنندگان به شیوه‌های مختلف خریداری کند. سپس کالاها را در تمامی شعبات این فروشگاه در سراسر ایران عرضه کرده و با قیمت‌گذاری مناسبی به‌فروش برساند. در این شرایط هم تولیدکنندگان صنایع‌دستی کالاهای خود را می‌فروشند و هم این نهاد می‌تواند سود مناسبی را کسب کند. لازم به‌ذکر است، بسیاری از نهادها و ارگان‌ها در کشور ما متولی چنین فروشگاه‌ها یا شرکت‌های تعاونی هستند. این نهادها می‌توانند روش مذکور را
در پیش گرفته و ضمن حمایت از تولیدکنندگان و حلقه‌های وابسته به صنایع‌دستی ایران، منفعت مالی خود را نیز تامین کنند. می‌توان اذعان کرد بدون حمایت و همراهی نهادهای دولتی و همچنین تدوین برنامه‌های توسعه‌ای مناسب برای ایجاد بازار جدید فروش صنایع‌دستی، این صنعت با بحران جدی مواجه خواهد شد. از این‌رو انتظار می‌رود تا تمام نهادهای مربوطه با همکاری یکدیگر نسبت به بهبود شرایط اقتصادی صنایع‌دستی کشور اهتمام ورزند.
لازم به‌تذکر است، صنایع‌دستی هر کشوری نماینده فرهنگ، تمدن و هنر یک ملت است. بی‌توجهی به این صنعت و خاموش شدن چراغ بازار آن، به‌مثابه از دست دادن بخشی از فرهنگ و تاریخ است. ایران کشوری غنی از صنایع‌دستی بوده و به‌دلیل متنوع بودن محصولات این حوزه، ظرفیت زیادی برای اقتصاد صنایع‌دستی کشور وجود دارد.
