-

نجات انسان با مالیات

مریم کمالی _کارشناس اقتصاد

در عصر حاضر که گازهای گلخانه‌ای به لایه ازن آسیب رسانده‌اند و سلامت بشر در خطر است، باید برای کمتر شدن دردسرهای ناشی از آلودگی‌های زیست‌محیطی فکری کرد؛ به‌طور مثال می‌توان از سیاست‌های تشویقی یا تنبیهی استفاده کرد. جریمه عمل نادرست یا تشویق کار درست از طریق مشوق‌های اقتصادی نمونه‌ای از این سیاست‌هاست. اخذ مالیاتی زیست‌محیطی که با نام مالیات سبز از آنها یاد می‌شود، یکی از راه‌های ایجاد انگیزه‌های اقتصادی برای حفظ محیط‌زیست برای نسل‌های آینده است.

به‌طور کلی هر عاملی که موجب کاهش کیفیت محیط‌زیست شود، آلودگی نام دارد. آلودگی از نظر اقتصادی زمانی به وقوع می‌پیوندد که کاهش کیفیت محیط‌زیست به سلامتی، بهداشت انسان و کارآیی تولید و جامعه خسارت وارد کند یا رفاه انسان به‌دلیل خسارت وارد شده به اندازه‌ای کاهش یابد که بیشتر از فواید تولید باشد. در دهه‌های اخیر، بحران‌های زیست‌محیطی یکی از مهم‌ترین چالش‌های فرا روی دولت‌ها در مسیر دستیابی به اهداف توسعه پایدار بوده است. سیاست‌های کلان اقتصادی هر کشور که به‌منظور دستیابی به سطوح رشد اقتصادی بالاتر اعمال می‌شود، می‌تواند با ایجاد تغییراتی در کارکردهای نظام زیست‌محیطی، باعث کاهش مجموع رفاه اجتماعی نسل‌های کنونی و آتی جامعه شود.

یکی از متداول‌ترین سیاست‌هایی که ازسوی دولت‌ها برای غلبه بر بحران‌های زیست‌محیطی ناشی از اثرات جانبی فعالیت‌های اقتصادی ناپایدار اتخاذ می‌شود، اخذ مالیات‌ سبز است. این مالیات‌ به‌عنوان یکی از بهینه‌ترین ابزارهای سیاستی، طی سال‌های اخیر موردتوجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است. بکارگیری صحیح این ابزار مطابق با اصول علمی و شناسایی نقاط قوت و ضعف آن با مرور تجربیات جهانی، می‌تواند منافع گسترده‌ای را برای کشور به همراه داشته باشد؛ به‌طوری که نه‌تنها باعث بهبود بهره‌وری منابع، ترویج نوآوری‌ها و حفظ محیط‌زیست می‌شود، بلکه با گسترش پایه‌های مالیاتی و ایجاد منابع پایدار برای دولت به تحقق هدف اصلاح نظام درآمدی دولت نیز کمک می‌کند. در میان قوانین کنونی کشور در حوزه مالیات که به مسائل زیست‌محیطی مرتبط است، می‌توان به ماده (۳۸) قانون مالیات بر ارزش افزوده و تبصره ماده (۱۶) این قانون با موضوع تعیین نرخ مالیات ارزش افزوده و عوارض برخی کالاهای آلاینده زیست‌محیطی اشاره کرد. بندهای (ب) و (ج) ماده (۴۳) این قانون نیز مربوط به عوارض و مالیات خودروهای سواری و وانت است که در صورت افزایش سن خودرو (از ۱۰ سال به بعد) افزایش می‌یابد. ماده (۸۱) قانون مالیات‌های مستقیم نیز به معافیت مالیاتی درآمد حاصل از برخی فعالیت‌های سازگار با محیط‌زیست نظیر احیای مراتع و جنگل‌ها اشاره دارد. عدم شمولیت نرخ صفر مالیاتی و مشوق‌های مالیاتی برای واحدهای تولیدی و معدنی مستقر در نزدیکی کلانشهرها با هدف کاهش آلایندگی موضوع ماده ۱۳۲ قانون مالیات‌های مستقیم است. براساس ماده (۱۷) مقررات و ضوابط اجرایی هزینه استهلاک دارایی‌ها موضوع ماده (۱۴۹) قانون مالیات‌های مستقیم، آن قسمت از دارایی‌های ثابت استهلاک‌پذیر موسسات تولیدی و معدنی که به‌منظور کاهش مصرف انرژی، تولید یا استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و رفع یا کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی خریداری می‌شود، مشمول کاهش مدت یا افزایش نرخ استهلاک دارایی‌ها می‌شود.در مجموع، باتوجه به مزیت‌های عمده مالیات‌ سبز، تدوین صحیح این مالیات‌ و پیش‌بینی نحوه اثرگذاری آنها بر فعالیت‌های اقتصادی بخش‌های مختلف کشور اهمیت دارد.

دیدگاهتان را بنویسید

بخش‌های ستاره دار الزامی است
*
*

آخرین اخبار

پربازدیدترین