برنامه‌ریزی کلیدی‌ترین عامل مهار تورمی
مریم همتی_ مدیر پژوهشی پژوهشکده پولی و بانکی
طراحی یک برنامه راهبردی جامع برای تعامل با ذی‌نفعان یکی از کلیدی‌ترین پیش‌نیازها و الزامات اتخاذ چارچوب هدف‌گذاری تورمی است.
شفافیت و تعامل کارآ با عموم مردم عامل مهمی در موفقیت چارچوب هدف‌گذاری تورم است. درجه بالای شفافیت و تعامل بانک مرکزی با کارگزاران اقتصادی شرط لازم برای لنگر کردن انتظارات تورمی است. مطالعات نشان داده‌اند بانک‌های مرکزی با چارچوب هدف‌گذاری تورم در مهار انتظارات تورمی موفق بوده‌اند. در مجموع، شواهد بیانگر این واقعیت هستند که در کشورهایی که چارچوب هدف‌گذاری تورمی را اتخاذ کرده‌اند، انتظارات تورمی به‌خوبی مهار شده و خطاهای پیش‌بینی کوچک هستند. در زمینه پویایی‌های تورم نیز شواهد نشان می‌دهند اتخاذ چارچوب هدف‌گذاری تورم منافعی به‌صورت کاهش نرخ تورم و پایداری تورم دارد.
در چارچوب هدف‌گذاری تورم، استراتژی‌های ارتباطی بانک مرکزی بر تبیین دو هدف اصلی متمرکز می‌شود: ۱) کسب حمایت و پشتیبانی گسترده عموم از چارچوب سیاست پولی ۲) تقویت اعتبار و کارآیی سیاست پولی. حمایت مردم از چارچوب هدف‌گذاری تورم به بانک مرکزی کمک می‌کند تا در برابر فشارها در دنبال کردن سایر اهداف به‌ویژه رشد اقتصادی مقاومت کرده و ماموریت کنترل تورم را با توان بیشتری دنبال کند. در مجموع، کارآیی سیاست پولی به‌میزان اعتبار تعهد بانک مرکزی به تورم هدف و همچنین درک عموم از سازگاری اقدامات مقام پولی با هدف اعلام شده بستگی دارد.
ماهیت سیاست ارتباطی بانک مرکزی به چارچوب سیاست پولی بستگی دارد. در کشورهایی که چارچوب هدف‌گذاری تورمی را اتخاذ کرده‌اند، استراتژی ارتباطی بازتری نسبت به دیگر چارچوب‌ها وجود دارد، این در حالی است که درجه شفافیت در بین بانک‌های مرکزی هدف‌گذار نرخ ارز و کل‌های پولی در مقایسه با سایر چارچوب‌های سیاست پولی کمتر است؛ به‌عبارت دیگر، تعامل با ذی‌نفعان جزوی کلیدی در چارچوب‌های هدف‌گذاری تورم است. بانک‌های مرکزی هدف‌گذار تورم در مقایسه با سایر چارچوب‌های پولی، تلاش زیادی در زمینه ارائه توضیحات درباره تصمیمات و عملکردشان به عموم انجام می‌دهند. تقویت سطح شفافیت و تعامل بانک مرکزی با عموم و بازارها در راستای ارائه توضیحات در زمینه برنامه‌ها، اهداف و تصمیمات یکی از الزامات و پیش‌نیازهای هدف‌گذاری تورم است.
چارچوب هدف‌گذاری تورمی تنها یک قاعده سیاستی نیست، بلکه یک چارچوب تصمیم‌گیری است که به‌شدت بر یک استراتژی ارتباطی با ساختار مناسب استوار است. برقراری ارتباطات بهتر و آشکارتر یکی از مزیت‌های مهم چارچوب هدف‌گذاری تورم است، به همین دلیل مباحث مربوط به پاسخگویی و لنگر کردن انتظارات به‌طور برجسته‌ای در این چارچوب مطرح شده است.
در بیشتر بانک‌های مرکزی هدف‌گذار تورم، ارائه پیش‌بینی از متغیرهای کلیدی کلان اقتصادی نرخ تورم نقش کلیدی در طراحی استراتژی‌های ارتباطی بانک‌های مرکزی ایفا می‌کند. در زمینه این ابزار ارتباطی، یکی از مهم‌ترین مسائل نحوه اطلاع‌رسانی در زمینه ریسک‌ها و نااطمینانی حول پیش‌بینی‌ها است.
یکی از بهترین روش‌ها استفاده از نمودارهای بادبزنی (فن چارت) است که قادر است نااطمینانی برآوردها را به‌خوبی نمایش دهد (بانک مرکزی انگلستان و سوئد از این روش استفاده می‌کنند). روش دیگری که بانک‌های مرکزی (مانند فد و بانک مرکزی کانادا) استفاده می‌کنند توضیح تمامی ریسک‌های موجود به‌صورت کیفی است. بسیاری از بانک‌های مرکزی صورت‌جلسات شورای سیاست پولی را به‌منظور کمک به اطلاع‌رسانی در زمینه نااطمینانی‌های پیش‌روی سیاست‌گذار پولی منتشر می‌کنند.
بانک‌های مرکزی همچنین در گزارش تورم یا گزارش سیاست پولی در زمینه ریسک‌ها و نااطمینانی‌های موجود به‌طور مفصل مباحثی را مطرح می‌کنند، در حالی که نمودارهای بادبزنی ابزار مناسبی برای نمایش نااطمینانی حول پیش‌بینی‌های بانک مرکزی است اما توضیح شفاهی در زمینه این ریسک‌ها و اینکه بانک مرکزی به چه نحو به آنها پاسخ خواهد داد می‌تواند در انتقال پیام و تعامل کارآتر با عموم نقش بسزایی داشته باشد.
