اشتغالزایی در روشنایی چراغ معدن
به باور کارشناسان اشتغالزایی در زمینه معدن هدف غایی نیست، بلکه دستاورد هدفی بسیار بزرگ‌تر است.
به باور کارشناسان اشتغال زایی در زمینه معدن هدف غایی نیست، بلکه دستاورد هدفی بسیار بزرگ تر است. بنابراین اگر کشور ما از شرایط مناسبی برای توسعه فعالیت های اقتصادی برخوردار شود و امنیت شغلی، امید به آینده، انگیزه کار در افراد و سرمایه گذاران ایجاد شود، حرکت چرخ صنعت سرعت می گیرد و به نیروهای متخصص نیاز است. از کارگر و سرکارگر گرفته تا مهندسین اجرا و ناظر. ازآنجایی که معدن حلقه اولیه است، باید چراغ آن روشن باشد تا صنایع گوناگون به مواد اولیه موردنیاز خود دسترسی داشته باشند. در گزارش امروز صمت نگاهی داشته ایم به فرصت ها و چالش های اشتغال زایی در بخش معدن.
موتور تامین ثروت
عضو هیات مدیره شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران گفت: بخش معدن و صنایع وابسته به آن به عنوان موتور محرکه صنعت و تامین ثروت و ایجاد اشتغال خصوصا در مناطق محروم از جذابیت ویژه ای برخوردار است و از عزم جدی ایمپاسکو و ایمیدرو در اشتغال زایی در مناطق کمتر توسعه یافته خبر داد. به گزارش روابط عمومی ایمپاسکو رضا دستجردی گفت: شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران بر اساس نرم جهانی در بهره برداری از ذخایر معدنی تاکنون تنها حدود بیست درصد از ظرفیت ها و ذخایر معدنی در سطح ملی را فعال و به مرحله بهره برداری رسانده است. وی افزود: بخش معدن و صنایع وابسته به عنوان موتور محرکه صنعت و تامین ثروت و ایجاد اشتغال خصوصا در مناطق محروم از جذابیت ویژه ای برخوردار است، چراکه ایران با داشتن تنها یک درصد از جمعیت و یک درصد از مساحت جهان، ۵ درصد منابع زیرزمینی دنیا را در اختیار دارد و پس از ایالات متحده، روسیه، کانادا و عربستان، پنجمین کشور از این حیث به شمار می رود.
معدن، زمینه ساز اشتغال پایدار
عضو هیات مدیره ایمپاسکو بابیان اینکه گردش مالی بخش صنعت در دنیا ۸ هزار میلیارد دلار در سال و ۲ . ۲ هزار میلیارد دلار آن (حدود ۳۰ درصد) مربوط به بخش معدن است، تأکید کرد: سهم معدن از اشتغال مستقیم جهانی ۳۰ میلیون نفر است و معدن ازجمله بخش هایی است که باعث اشتغال پایدار متوازن برای افراد بومی می شود. دستجردی با اشاره به اینکه متوسط ضریب اشتغال غیرمستقیم بخش معدن در جهان، ۷ نفر است، ادامه داد: این بخش در بین حوزه های کشاورزی، آموزش، گردشگری و بانکداری بیشترین اشتغال غیرمستقیم را ایجاد می کند. وی تصریح کرد: سهم معدن از اشتغال مستقیم و غیرمستقیم جهانی حدود ۵ . ۲ درصد و معادل ۲۰۰ میلیون نفر بوده است که تعداد شاغلان مستقیم معادن در حال بهره برداری ایران بر اساس آخرین گزارش ها کمتر از یک میلیون نفر است. عضو هیات مدیره شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران همچنین افزود: با احتساب ضریب ایجاد شغل غیرمستقیم در بخش معدن (معادل ۷ نفر)، جمع اشتغال مستقیم و غیرمستقیم معدن ایران حدود چهار میلیون نفر است. وی توضیح داد: با توجه به سند چشم انداز ۱۴۰۴ و تولید ۷۰۰ میلیون تن ماده معدنی، توجه ویژه به بخش معدن و صنایع معدنی به عنوان یک صنعت خودکفا (معدن به جای نفت) می تواند نقش موثری در رشد اقتصادی کشور داشته باشد.
جایگزینی برای نفت
دستجردی بابیان اینکه اهمیت بخش معدن و صنایع معدنی و نقش درآمدهای حاصل از آن برای پوشش بیش از ۶۰ درصد از درآمدهای نفتی کشور خواهد بود، تأکید کرد: در حال حاضر ایران یک درصد از ذخایر معدنی خود را بهره برداری می کند، درحالی که استاندارد جهانی حدود ۵ درصد است. وی ادامه داد: درصورتی که ایران با استاندارد جهانی از ذخایر معدنی خود بهره برداری کند، چند برابر درآمدهای نفتی می تواند از این بخش درآمد حاصل کند و بر اساس این مستندات و آمار، توجه به برخی از مشکلات و نقایص قانونی و رفع عاجل آن تاثیر بسزایی در راستای ایجاد اشتغال و رفع بیکاری خصوصا در مناطق محروم خواهد داشت. عضو هیات مدیره ایمپاسکو با تاکید بر لزوم توجه به وضعیت کنونی، آمار اشتغال، ظرفیت ها و نیاز جدی به سرمایه گذاری اضافه کرد: توسعه اکتشافات و کمک به ایجاد صنایع معدنی در بخش فرآوری در دستور کار جدی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی و شرکت های تابعه قرار دارد.
دوران سخت معدنکاری
سید احمد مشکانی، عضو هیئت مدیره انجمن مس ایران گفت: در چند سال اخیر هزینه های استخراج به خاطر ممنوعیت ورود ماشین آلات معدنی باکیفیت و نو چند برابر شده و هزینه تعمیرات و قطعات سر به فلک کشیده است. لیکن افزایش قیمت فلزات حداکثر دو برابر شده و اگر قیمت دلار افزایش پیدا نمی کرد، معادن بزرگ هم نمی توانستند سودهی مناسبی داشته باشند چه برسد به معادن کوچک.به گزارش خانه صنعت، معدن و تجارت ایران مشکانی گفت: سال های اخیر به واسطه تحریم و افزایش هزینه در معادن کوچک تا متوسط، سوددهی معادن کم شده است و اگر قیمت فلزات و دلار کاهش یابد به طور قطعی برخی از معادن تعطیل خواهد شد، همچنان که می دانیم معادن کوچک بیشترین اشتغال زایی را در بخش معدن ایجاد می کنند و در صورت تعطیلی معادن تعداد افراد بیکار افزایش خواهد یافت.
آب در آسیاب دشمن
عضو هیئت مدیره انجمن مس ایران گفت یادآور شد: در همین زمان که توصیه بر این است که بخش معدن پتانسیل جایگزینی ارزآوری نفت را داراست، مشکلات بخش معدن هرروز بیشتر می شود و که نتیجه آن رکود و تعطیلی معادن کوچک خواهد بود.
به گفته مشکانی در دوران تحریم دولت ها در تلاش اند از فرصت های پیش رو بیشترین استفاده را کرده و مشکلات را برطرف کنند، درصورتی که در کشور ما برخی تصمیمات اتخاذشده همانند آب در آسیاب دشمن ریختن است.
وی در ادامه به نمونه هایی از دشواری های پیش روی معدن اشاره کرد و گفت: قوانین خلق الساعه، عدم شفافیت در آزادسازی محدوده های معدنی و کاداستر معادن، معارضین محلی، چالش های دیگر همچون منابع طبیعی، محیط زیست، انرژی اتمی، میراث فرهنگی و عدم همکاری نیروی انتظامی با معدنکاران، عوارض صادراتی، برخورد ناصحیح صداوسیما با بخش معدن، کمبود نیروی انسانی متخصص، نبود تکنولوژی های نوین معدنکاری، مدیران غیرمتخصص، کمبود سرمایه گذاری خارجی، عدم آشنایی برخی از قضات به قوانین معدنی و ... تنها بخشی از مشکلات معدنکاران است که باعث شده معدنکاری هرروز سخت تر از روز قبل شود مشکانی در پایان سخنان خود ابراز امیدواری کرد که با درایت و تعامل بخش دولتی و خصوصی به مرور از بار مشکلات کاسته شود و بخش معدن رونق یابد چراکه درنهایت سبب اشتغال زایی، ثروت، آبادانی، توسعه ملی، عدم واردات مواد خام، توسعه صادرات، ایجاد ارزش افزوده و موارد دیگر خواهد شد.
سخن پایانی
اگرچه معدن یکی از ظرفیت های موثر در توسعه پایدار و ایجاد اشتغال در کشور است، اما مشکلات متعدد این حوزه سبب شده، معدن نتواند نقش پیشران خود را در اقتصاد ایفا کند هرچند که توسعه بخش معدن و صنایع معدنی به دلیل گستره وسیع اثرگذاری بر سایر بخش های اقتصادی و صنعتی کشور، موجب تقویت چرخه تولید، اشتغال زایی و ارزآوری و درنهایت رونق فضای کسب وکار و صادرات می شود. بر این اساس کارشناسان معتقدند باید توسعه معادن را به عنوان یک راهکار هوشمندانه به منظور مقاوم سازی اقتصاد کشور در برابر فشارها و تحریم های بین المللی در دستور کار قرارداد تا این بخش مولد که پتانسیل آشتغال آفرینی فراوان و تاب آوری بالایی در برابر تحریم دارد به جایگاه واقعی خود دست یابد.
