از آخرین روزهای بهمن، وزارت صمت در نامه‌ای به تایرسازان، ضمن ابلاغ ممنوعیت عرضه سبدی تایر، خواستار فروش و عرضه تایر متناسب با سفارش مشتریان شد. به این ترتیب دفتر صنایع پتروشیمی و پلیمری وزارت صمت در نامه‌ای خطاب به مدیران عامل شرکت‌های صنایع لاستیک‌سازی موضوع ممنوعیت عرضه سبدی تایر را ابلاغ کرد. این درحالی است که برخی از فعالان بازار معتقدند ممنوعیت فروش سبدی تایر، ضایعات تولید را افزایش می‌دهد و منجر به عدم تعادل بازار خواهد شد. سخنگوی انجمن تایر با بیان اینکه ممنوعیت فروش سبدی تایر، ضایعات تولید را افزایش می‌دهد، گفت: با این شیوه نظامات تولید و بازار بهم می‌خورد زیرا مبتنی بر شناخت بازار و طبیعت این صنعت نیست.

مصطفی تنها سخنگوی انجمن صنفی صنعت تایر در گفت‌وگو با مهر در مورد ممنوعیت فروش سبدی تایر، اظهار کرد: بر اساس این مصوبه مقرر شده که تایر را به صورت سبدی نفروشیم و به هر کسی یک محصول بدهیم. در واقع و خریدار محق باشد که بگوید چه تایری می‌خواهد و ما باید فقط همان تایر را به خریدار بدهیم در حالی که در طول تاریخ صنعت تایر، تایر به صورت سبدی عرضه می‌شده است. وی با بیان اینکه ممنوعیت فروش سبدی تایر مشکلات زیادی ایجاد می‌کند، افزود: وقتی یک تولیدی صورت می‌گیرد خطوط موازی دارد؛ یعنی از یک جایی محصولات مختلف از هم جدا می‌شوند. هر کارخانه متناسب با داده‌های بازار از سال قبل، برنامه‌ریزی تولید در ابتدای سال را برای خود انجام می‌دهد. بر همین مبنا نیز برای این برنامه‌ریزی از سال قبل مواد اولیه می‌خرند و تجهیزات و کارخانه را برای تولید برنامه‌ریزی شده مجهز می‌کنند. حال اگر تولید با نوسانات بازار خود را تطابق دهد برخی مواد اولیه و تجهیزات در کارخانه کم و زیاد می‌آید و نظامات تولید بر هم زده می‌شود. سخنگوی انجمن صنفی صنعت تایر تصریح کرد: فروشندگان تایر بر اساس اصل تجارت به دنبال به حداکثر رساندن سود و افزایش سرمایه خود هستند و بر همین اساس هم طبیعتاً به دنبال تایری خواهند رفت که بیشترین سود را بدهد و یا بیشترین فاصله قیمتی را با نرخ کارخانه داشته باشد، در این صورت مصرف‌کنندگان باقی سایر تایرها باید چه کنند که تایر خود را پیدا نمی‌کنند؟ وی تاکید کرد: این شیوه فروش باعث می‌شود که تولید و بازار دچار هرج و مرج شود زیرا این شیوه مبتنی بر شناخت بازار و طبیعت تایرسازی و تایرفروشی نیست. بنابراین با ممنوعیت عرضه سبدی تایر مخالفیم زیرا این شیوه باعث می‌شود کارخانجات با حداکثر ظرفیت کار نکنند. تنها تصریح کرد: کارخانجات قادر نیستند برای هر سایز تایری به اندازه تمام خطوط تولید و پرس‌ها قالب تهیه و انبار کنند تا هر وقت هر کس هر لاستیکی خواست با حداکثر تولید، تایر را تولید و عرضه کنند. این حد از تغییرات در خط تولید قابل اعمال نیست زیرا ضایعات بیشتر می‌شود. کسانی که این ممنوعیت را ابلاغ کرده‌اند با طبیعت و تایرسازی آشنا نیستند زیرا این شیوه مشکلات بسیار زیادی را ایجاد خواهد کرد. وی در مورد وضعیت عرضه در ایام عید هم گفت: توزیع تایر در بازار وضعیت مطلوبی دارد و بی‌شک عرضه این بازار در شب عید با وجود شرایط قدرتمند تولید، باوجود رشد تقاضا با مشکلی روبه‌رو نخواهد شد.

لاستیک چند نرخی شده است

همچنین اداره کل صمت البرز در نامه‌ای به وزارت صمت از ایجاد انحصار در بازار تایر و عدم تخصیص کافی تایر از سوی نمایندگی‌ها و عاملین عمده به صنف خرده فروشان خبر داد که موجب گرانی تایر شده است. به گزارش خبرنگار مهر، اداره کل صنعت، معدن و تجارت البرز در نامه‌ای به وزارت صمت با برشمردن ۷ مشکل اساسی بازار تایر، از ایجاد انحصار از سوی شرکت‌های تولیدی و وارد‌کننده تایر برای چند نماینده و عامل عمده استان از پیش تعیین شده و محدودیت در اعطای نمایندگی و عاملیت برای سایر متقاضیان خبر داد. در این نامه آمده است: با عنایت به مشکلات پیش‌آمده در حوزه توزیع تایر موارد به شرح ذیل جهت استحضار و صدور دستور مقتضی در خصوص پیشنهادات مطرح شده به حضور ارسال می‌‌شود.

مشکلات:

۱- فروش سبدی واحدهای تولیدی و وارد‌کنندگان که باعث انباشت سرمایه و ضرر و زیان عوامل توزیع شده است.

۲- کاهش عرضه رینگ‌های پرمصرف (۱۴، ۱۳ و ۱۵) از سوی واحدهای تولیدی که موجب کمبود شدید این کالاها در سطح بازار شده است.

۳- قطعی مستمر و مدام سامانه که باعث سردرگمی کسبه، ایجاد صفوف طولانی و همچنین نارضایتی شهروندان شده است.

۴- عدم اطلاع رسانی به موقع از تصمیمات و در مواردی تغییرات در سامانه جامع تجارت که موجب سردرگمی و عدم امکان پاسخگویی به ارباب رجوع توسط ادارات صمت و واحدهای صنفی؛ به‌عنوان مثال ثبت شماره برگ سبز خودرو قبل از مکاتبه وزارت متبوع از طریق عوامل توزیع و فضای مجازی موضوع به کارشناسان ادارات کل صمت اطلاع‌رسانی شد.

۵- ایجاد انحصار از سوی شرکت‌های تولیدی و وارد‌کننده تایر برای چند نماینده و عامل عمده استان از پیش تعیین شده و محدودیت در اعطای نمایندگی و عاملیت برای سایر متقاضیان

۶- عدم محدودیت در فروش مستقیم به مصرف‌کننده برای واحدهای تولیدی و نمایندگی و عوامل عمده فروش که موجب عدم رغبت به کسب سود مجاز عمده فروشی (۳ الی ۵ درصد) و ترغیب اینگونه واحدها برای دست‌یابی به منافع و سود خرده فروشی حداقل به میزان ۱۵ درصد و حتی بالاتر از آن شده است.

۷- عدم تخصیص کافی تایر از سوی نمایندگی‌ها و عاملین عمده تعیین شده به صنف خرده‌فروشان که موجب ایجاد حاشیه بازار و فروش آن کالا بالاتر از نرخ مصوب و در نتیجه خارج شدن واحدهای صنفی خرده‌فروش از چرخه توزیع شده است.

پیشنهادات:

۱- اعلام برنامه تولید به واحدهای فوق الذکر برای رینگ‌های پر مصرف (۱۴۱۳ و ۱۵) به مقدار نیاز استان‌ها بر اساس برآورد وسایل حمل‌ونقل شماره‌گذاری شده در هر استان

۲- ایجاد گروه کشوری در فضای مجازی برای ادارات کل استان‌ها و اطلاع‌رسانی بهنگام برای مدیران و کارشناسان استانی جهت اتخاذ تصمیمات مناسب

۳- در ابتدا رفع محدودیت و فراهم نمودن شرایط افزایش تعداد نمایندگی و عوامل متقاضی توزیع استانی و شهرستانی از سوی واحدهای تولید‌کننده و وارد‌کننده تایر

۴- در صورت عدم امکان اجرای بند فوق (از طریق افزایش تولید یا واردات)؛ مدیریت تأمین و توزیع (سهمیه تخصیص یافته تایر به هر استان) از طریق رفع انحصار و افزایش تعداد عاملین استانی و شهرستانی از سوی واحدهای تولیدی و وارد کننده

۵- اجرای محدودیت فروش مستقیم به مصرف‌کننده در سامانه برای واحدهای تولیدی نمایندگی‌های و عوامل عمده فروش تایر و رعایت سیکل عرضه: واحد تولیدی عامل عمده

۶- فروش واحد صنفی خرده فروش مصرف‌کننده نهایی و ایجاد زیرساخت و فراهم کردن بستر مناسب سامانه جامع تجارت برای کالای تایر مانند بستر سایر کالاها در سامانه به عنوان مثال لوازم‌خانگی و … بمنظور جلوگیری از قطعی‌های مکرر

۷- تعدیل درصد سود عمده فروشان حداقل به ۵ الی ۷ درصد به‌منظور پوشش هزینه‌های واحد صنفی

۸- تعدیل تدریجی نرخ درب کارخانه برای تایرهای پرمصرف رینگ ۱۳ و ۱۴ به‌منظور ترغیب تولیدکنندگان

۹ - تأمین به موقع ارز واردات تایر و مواد اولیه واحدهای تولید‌کننده و واردکننده.

سخن پایانی

باوجود سابقه دیرینه صنعت تایر در ایران، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این کالا در سایه سوءتدبیر مدیران تصمیم‌گیر دچار مشکلات عدیده‌ای همچون کاهش تولید، کمبود تایر در برخی سایزها و گران‌فروشی هستند.