«مدیریت صنعتی» مرجع رتبه‌بندی شرکت‌ها
روز گذشته، ۱۶ مرداد نشست خبری بیست‌وششمین سال رتبه‌بندی شرکت‌های برتر ایران با حضور ابوالفضل کیانی‌بختیاری مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی و مجید درویش معاون مشاوره و تحقیق سازمان مدیریت صنعتی و جمعی از اصحاب رسانه برگزار شد.
سازمان مدیریت صنعتی در سال ۱۴۰۲ برای بیست‌وششمین سال متوالی رتبه‌بندی شرکت‌های برتر ایران ( IMI100 ) را انجام می‌دهد و ۵۰۰ شرکت بزرگ و موثر در اقتصاد کشور را طی همایشی که در بهمن امسال برگزار می‌شود، معرفی خواهد کرد. قرار است این همایش با حضور مقامات کشوری، مدیران شرکت‌های برتر و بزرگ ایران، صاحب نظران اقتصادی و خبرگان صنعتی برگزار شود و در آن، از شرکت‌های برتری که رتبه‌های ویژه‌ای کسب می‌کنند، تقدیر خواهد شد.
رتبه‌بندی رقابت ایجاد می‌کند
در این نشست خبری، ابوالفضل کیانی‌بختیاری، مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی ضمن تبریک روز خبرنگار و اشاره به نقش رسانه در رشد و توسعه صنعتی کشور اظهار کرد: شرکت‌های بزرگ نقش پررنگی در اقتصاد دارند. بیشترین میزان اشتغال‌آفرینی را در این شرکت‌ها شاهد هستیم. شرکت‌های بزرگ ضمن اینکه زنجیره تامین و ارزش بزرگی دارند، منجر به توسعه تعاملات بین‌المللی می‌شوند؛ بنابراین در صادرات نقش زیادی دارند. در تولید ناخالص داخلی هم شاهد اثرات چشمگیر آنها هستیم و به همین دلیل در اقتصادهای توسعه‌یافته همواره شرکت‌های بزرگ موردتوجه قرار دارند. در این راستا در کشورمان نیز در دهه ۴۰ سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) به‌عنوان سازمان بالادستی سازمان مدیریت صنعتی، اقدام به ایجاد شرکت‌های بزرگ کرد و با این اقدام به‌دنبال تحقق این هدف بود که توسعه منطقه‌ای ایجاد کند. در همین راستا شاهد بودیم که شرکت‌های بزرگی مانند ماشین‌سازی تبریز، هپکو، آذرآب و زنجیره تامین آنها ایجاد شد. به گزارش صمت، کیانی‌بختیاری با اشاره به اینکه ایدرو در ایجاد شرکت‌های بزرگ تلاش‌های چشمگیری داشته، اظهار کرد: ایدرو با ایجاد شرکت‌های بزرگ به‌دنبال دو هدف بود؛ یکی توسعه منطقه‌ای و دوم ایجاد زنجیره تامین بومی. اینکه در دهه ۴۰ در بخش صنعت و توسعه صنعتی موفق بودیم و اشتغال خوبی داشتیم، به دلیل ایجاد همین شرکت‌های بزرگ بود. سازمان مدیریت صنعتی نیز با توجه به جایگاه و رسالتی که برای توانمندسازی واحدهای صنعتی بزرگ داشت، به‌نوعی مشاوره صنعتی و مشاور توانمندسازی این شرکت‌ها شد. به‌تدریج سازمان در رتبه‌بندی شرکت‌های بزرگ ورود کرد و امسال بیست‌و ششمین سال پیاپی است که رتبه‌بندی‌شرکت‌های بزرگ از سوی سازمان مدیریت صنعتی برگزار می‌شود.
کیانی‌بختیاری ادامه داد: بیست‌وشش سال تداوم رتبه‌بندی با پایداری و مانایی نشان از روش‌شناسی علمی دارد که سازمان مدیریت صنعتی دنبال کرده و براساس آن خطاها را به صفر و علاوه بر آن، اعتماد اجتماعی را به حد بالایی رسانده به‌نوعی که شرکت‌های بزرگ، داوطلبانه و با اعتماد بالایی برای شرکت در این رتبه‌بندی اطلاعات خود را در اختیار این سازمان قرار دهند. این تداوم و ایجاد اعتماد در طول این ۲۶ سال سازمان مدیریت صنعتی را به قطب و مرجع رتبه‌بندی شرکت‌ها در کشور تبدیل کرده است.
وی با اشاره به مطالعات و اقدامات کارشناسی که از سوی سازمان در این زمینه انجام شده، خاطرنشان کرد: براساس مطالعات انجام‌شده در بین الگوهای گوناگونی که در رتبه‌بندی‌های مختلف به کار می‌رود، الگوی فورچون ۱۰۰ به‌عنوان یک الگوی معتبر که در بسیار از کشورهای پیشرفته مورداستفاده قرار می‌گیرد برای رتبه‌بندی شرکت‌ها انتخاب کردیم و براساس آن به جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌های شرکت‌های بزرگ پرداختیم.
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی افزود: مهم‌ترین اهدافی که با این رتبه‌بندی دنبال می‌شود تولید اطلاعات درباره بنگاه‌های اقتصادی کشور و شفاف‌سازی فضای کسب‌وکار، رتبه‌بندی شرکت‌ها از نظر میزان اثرگذاری در اقتصاد ملی، گسترش رقابت بین بنگاه‌های اقتصادی و استفاده از نتایج رتبه‌بندی برای کمک به برنامه‌ریزی اقتصادی در کشور است. در اصل رتبه‌بندی شرکت‌ها این است که میزان اثربخشی بنگاه‌ها در اقتصاد را نشان می‌دهد، میزان مسئولیت اجتماعی‌پذیری بنگاه‌ها را بررسی می‌کند، منجر به ایجاد رقابت بین بنگاه‌های اقتصادی می‌شود و.. این نتایج درنهایت به تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران اقتصادی و سیاست‌گذاران کمک می‌کند.کیانی‌بختیاری افزود: رتبه‌بندی به‌خودی‌خود می‌تواند به گسترش رقابت و تشویق آن در بخش خصوصی و دولتی کمک کند. علاوه بر این با مشاهده نتایج رتبه‌بندی شرکت‌ها و به‌ویژه روند نتایج در سال‌های مختلف، تحولات عرصه اقتصاد بنگاهی از منظری شفاف‌تر قابل‌مشاهده خواهد بود. با بررسی مداوم نتایج رتبه‌بندی بنگاه‌ها، تشخیص جهت حرکت کسب‌وکارهای اقتصادی و شناسایی دورنمای رونق و رکود در صنایع مختلف براساس اطلاعات معتبر و مستند میسر خواهد بود و این امر، دست‌اندرکاران سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و صنعتی را در اخذ تصمیمات اقتصادی متناسب در راستای اهداف بلندمدت اقتصادی کشور یاری خواهد داد.
رتبه‌ها نشان‌دهنده میزان اثربخشی شرکت‌هاست
در ادامه این نشست، مجید درویش، معاون مشاوره و تحقیق سازمان مدیریت صنعتی به بررسی روند اجرای این رتبه‌بندی و ویژگی‌های خاص آن پرداخت و در این زمینه اطلاعات کلی را ارائه داد و گفت: سازمان مدیریت صنعتی آغازگر رتبه‌بندی بود و به‌واسطه استمرار و تلاش برای انجام این رتبه‌بندی مرجعیت و پیدا کرده است. شرکت‌های بزرگ در اقتصاد سهم عمده‌ای دارند و در بررسی‌ها و تحلیل داده‌ها نیز این موضوع به‌وضوح مشخص است. با رتبه‌بندی شرکت‌ها میزان اثربخشی آنها در اقتصاد کل مشخص می‌شود که درنهایت در سیاست‌گذاری‌های کلان به ما کمک خواهد کرد.
مشاوره و تحقیق سازمان مدیریت صنعتی همچنین اظهار کرد: برای انجام رتبه‌بندی شرکت‌ها براساس الگوی فورچون ۱۰۰ ابتدا ۵۰۰ شرکت براساس شاخص میزان فروش (درآمد) انتخاب و رتبه‌بندی می‌شوند. پس از آن، این ۵۰۰ شرکت براساس شاخص‌های دیگری (۳۲ شاخص) نیز رتبه‌بندی می‌شوند. در این میان نکته مهم این است که یک شرکت، در شاخص‌های مختلف، رتبه‌های متفاوتی می‌گیرد. مثلا ممکن است در شاخص فروش رتبه ۱۰ را داشته باشد، اما در شاخص «سودآوری» رتبه ۴۵ را به‌دست آورده باشد. به عبارت دیگر، شاخص‌های مختلف در این رتبه‌بندی‌ها با هم ترکیب نمی‌شوند تا در مجموع، به یک شرکت، یک رتبه تعلق گیرد.
درویش در ادامه خاطرنشان کرد: انتخاب ۵۰۰ شرکت براساس «میزان فروش» از منطق اقتصادی و مدیریتی برخوردار است، زیرا «فروش» خروجی نهایی بنگاه‌های اقتصادی است. همچنین، میزان اثرگذاری فعالیت یک شرکت در ابعاد اقتصاد ملی، رابطه مستقیمی با میزان فروش شرکت دارد.
وی در ادامه با اشاره به ویژگی‌های دیگر روش رتبه‌بندی شرکت‌ها اظهار کرد: شاخص‌های رتبه‌بندی در رتبه‌بندی IMI ۱۰۰، شاخص‌های کمی (مقداری) هستند و مقادیر آنها از «صورت‌های مالی حسابرسی شده» شرکت‌ها استخراج می‌شود؛ بنابراین، خلاف بسیاری از ارزیابی‌ها و رتبه‌بندی‌ها که در رتبه‌بندی شرکت‌ها قضاوت ارزیابان دخالت دارد یا از خوداظهاری شرکت‌ها استفاده می‌کنند، در رتبه‌بندی IMI ۱۰۰، نرم‌افزار مربوط، براساس مقادیر عددی، رتبه هر شرکت را مشخص می‌کند و هیچ قضاوتی توسط اجراکنندگان رتبه‌بندی صورت نمی‌گیرد. از دیگر ویژگی‌های خاص رتبه‌بندی IMI ۱۰۰، شفافیت بسیار بالای آن است، به‌طوری که رتبه هر شرکت در هر شاخص، به‌راحتی قابل‌بررسی و صحه‌گذاری است، زیرا در هر فهرستی، در مقابل نام شرکت، علاوه بر رتبه آن، کمیت آن شاخص درج شده است. نوع رتبه‌بندی IMI ۱۰۰ و رتبه‌بندی‌های مشابه مانند فورچون ۵۰۰ و اهدافی را که دنبال می‌کنند به‌گونه‌ای است که تمامی شرکت‌ها در هر رشته کسب‌وکار، در فهرست حضور دارند و اساسا یکی از اهداف این رتبه‌بندی این است که امکان مقایسه بین کسب‌وکارهای مختلف را فراهم کند. گزارشات سالانه رتبه‌بندی IMI- ۱۰۰ به‌خوبی نشان‌دهنده فواید این‌گونه مقایسه‌هاست. درویش با اشاره به اینکه ۳۳ شاخص در این رتبه‌بندی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار می‌گیرد، ادامه داد: بخشی از شاخص‌ها مربوط به‌اندازه شرکت و رشد آن است و اینکه شرکت چقدر در مسیر رشد قرار دارد در این شاخص موردبررسی قرار می‌گیرد. شاخص‌هایی مانند رشد سود، رشد دارایی و رشد درآمد نشان می‌دهد شرکت امسال نسبت به سال قبل و سال‌های قبل‌تر چه وضعیتی داشته است. دیگری شاخص سودآوری است که نشان‌دهنده عملکرد شرکت است. دیگر شاخص‌ها شامل بهره‌وری، صادرات، نقدینگی و بازار و بدهی است که تک‌تک به‌صورت دقیق و در زیرشاخه‌های مشخصی براساس آنها درنهایت رتبه شرکت مشخص شود.
درویش در پاسخ به این پرسش که چرا IMI ۱۰۰ فقط به شرکت‌های بزرگ می‌پردازد نیز اظهار کرد: قطعا شرکت‌های کوچک و متوسط هم در اقتصاد نقش دارند و مهم هستند. در این میان موضوع موردتوجه این است که در دنیا اقتصادهای قوی به‌شدت متکی به شرکت‌های بزرگ هستند.
