افزایش ۸۰ درصدی نرخ قطعات یدکی
صنعت خودرو یکی از صنایع مادر کشور است.
صنعت خودرو یکی از صنایع مادر کشور است. این صنعت برای حرکت و چرخه تولید نیازمند یک صنعت تولید قطعات خودرو به عنوان پشتیبان است؛ بنابراین قطعه سازی از اهمیت بسیاری برخوردار است. چالش هایی که در صنعت قطعه سازی برای دو خودروساز بزرگ کشور وجود دارد، موجب شده صنعت خودرو با مشکلاتی مواجه شود. همچنین چالش های موجود در بخش قطعه سازی، سبب شده صنعت خودرو نتواند به عنوان یک مزیت رقابتی در صنعت ایران قلمداد شود. برای برطرف کردن برخی از این چالش ها، رسیدن به خودکفایی تولید قطعات نیاز است. کارشناسان و فعالان بازار معتقدند چالش های موجود در صنعت قطعه سازی دو خودروساز بزرگ کشور، موقعیت های مناسبی را برای سرمایه گذاری و ورود ایجاد کرده؛ بنابراین ضروری است برای سرمایه گذاری مطمئن در این صنعت، این چالش ها به دقت مورد بررسی قرار گیرند.
ضرورت تعدیل قیمت قطعات
منصور منصوری، دبیر انجمن قطعه سازان خودرو گفت: ۸۰۰ قطعه ساز عضو مجموعه انجمن قطعه سازان خودرو داریم. ایران خودرو و سایپا هر کدام حدود بیش از ۲۰۰۰ خودرو در روز تیراژ تولید دارند و قطعات باید فورا برسد تا تولید کند نشود. وی افزود: خودروسازان می گویند ما هزار میلیارد تومان هزینه برای ارتقای کیفیت داشتیم تا بتوانیم مشتریان را راضی نگه داریم.
منصوری تاکید کرد: خود قطعه سازان سرمایه گذاری خوبی در این صنعت کردند و یکی از همکاران ما اخیرا ۴۰۰ میلیارد هزینه جدید کرد. در این زمینه تعامل مناسب خودروساز و قطعه ساز بسیار مهم است.
دبیر انجمن قطعه سازان با اشاره به ضرورت تعدیل قیمت های قطعه گفت: سازنده مجبور است نرخ روز را به خاطر نرخ ارز و هزینه ها حساب کند اما مطالبات این بخش از تولیدکنندگان به صورت به روز شده و با نرخ روز انجام نمی شود. مطالبات ۱۲۰ روزه ما از خودروسازان که ۲۰ هزار میلیارد تومان است باید پرداخت شود و این برای ما قطعه سازان ضروری است. منصوری ادامه داد: م با افزایش ۴۰ درصدی مواد و ملزومات وارداتی مواجه هستیم. با وجود تلاش برای خودکفایی و بومی سازی باید قطعات های تک و مواد اولیه را اغلب وارد کنیم و به همین دلیل بخشی از فعالیت ما از نرخ ارز حتما تاثیر می پذیرد. سال آینده وزارت صنعت، معدن و تجارت ۹۰۰ هزار دستگاه برای هرکدام از خودروسازان بزرگ پیش بینی کرده (حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار خودرو) که میزان عملیاتی آن معمولا کمتر است.
خطر مرگ قطعه سازی
اصغر خسروشاهی، نایب دبیر انجمن قطعه سازان خودرو نیز در ادامه این نشست اظهار کرد: ما تلاش می کنیم اهداف وزارت صنعت، معدن و تجارت را در بحث خودرو محقق کنیم. صنعت خودرو اما امروز به تهدید بدل شده و بعد از سه دهه به دلیل شیوه کار مونتاژ کامل (فول سی کی دی) این صنعت دچار مشکل شده است. ما کشوری با ۶۰ سال سابقه خودرو هستیم و با این کار عملا با بی تدبیری وزارت صنعت، معدن و تجارت دچار فاجعه اقتصادی و مرگ قطعه سازی می شویم.خسروشاهی با اشاره به اینکه امسال به اندازه ۱۲۰ هزار دستگاه خودرو قطعات مونتاژ کامل آوردیم و اینجا سرهم کردیم در حالی که ارز بری این کار کاملا برابر با تولید داخل است و این در حالی است که خودروسازان با چراغ سبز دولت بدون دردسر قطعه را یکجا وارد می کنند. به جای اینکه قطعات های تک و پیشرفته و فنون جدید وارد شود، سرمایه گذاری در داخل نشده و قطعات عادی وارد می شود.
نایب دبیر انجمن قطعه سازان خودرو گفت: روسیه در بحث خودروسازی پس از تحریم از یک میلیون تولید سالانه به صد هزار دستگاه خودرو رسید که ناشی از نبود زیرساخت و انگیزه خودروسازش بود، اما ما در زیر شدیدترین تحریم تولید را افزایش هم دادیم.
وی در پایان با اشاره به خطر کاهش راندمان کار تولید گفت: دولت اگر یکجا خودرو وارد کند به صرفه تر است، اما برخی به دلیل تمایل به استفاده از رانت عدم پرداخت عوارض واردات دوست دارند بدون دادن عوارض و با معافیت تولید، قطعات را کامل وارد کنند و این به کشور آسیب می زند.
تیراژ برنامه ریزی شده محقق نمی شود
فرهاد بهنیا، سخنگو و عضو هیات مدیره انجمن قطعه سازان خودرو با اشاره به نقش قطعه سازان در تبدیل ایران به یازدهمین کشور خودروساز کشور، گفت: بسیاری از شرکت های قطعه ساز دچار بحران ناشی از عدم پرداخت مطالبات قطعه سازان از خودروسازان شدند. ما قطعه سازانی داریم که باوجود اینکه باید مطالبات ۱۴۰۱ آنها داده می شد، هنوز مطالبات ۱۴۰۰ آنها هم پرداخت نشده است.
بهنیا اضافه کرد: با این وضعیت پیش آمده در زمینه ارز و مطالبات معوقه از خودروسازان، قطعه سازان نمی توانند تیراژ لازم برنامه ریزی شده را تامین کنند.
وی تاکید کرد: مشکل دیگر عدم رعایت عدالت در قراردادهاست. قراردادها شفاف نبوده و یکسان نیست و برای برخی شکل قرارداد متفاوت هستند. تعدادی از قطعه سازان شرایط شان فرق می کند.
بهنیا تاکید کرد: بیشترین فشار درباره کیفیت خودرو روی دوش قطعه ساز است، اما در عین حال در مشارکت در هدایت روند تولید ما قطعه سازان در حاشیه هستیم. ما قطعات را به نرخ ۱۴۰۰ و با ارز ۲۶ هزار تومانی در حال فروش هستیم، اما هزینه های خود ما با دلار ۵۴ هزار تومانی است. از سوی دیگر، مطالبات ما نیز از خودروسازی ها ۴ ماه یک بار در بهترین حالت تسویه می شود.
سخنگوی انجمن قطعه سازان تصریح کرد: قطعه سازان ما ۳۵ سال است به بهای مقروض شدن قطعات خودروسازان را تامین می کنند. امروز قطعه ساز ما می گوید که حاضر است ۲۰ درصد از طلب خود را ببخشند ولی به روز طلب از خودروساز دولتی دریافت کنند. شرایط باعث شده حدود ۱۰ سال است نوآوری و دانش روز به طور جدی وارد آن نشده و صنایع ما هنوز به شکل قدیمی کار می کنند و این به دلیل شرایط اقتصادی شرکت های قطعه ساز است.
وی در پایان تاکید کرد: خودروسازان به بهای فروش اموال شخصی خود گاهی تلاش کردند تا نیروی کار خود را حفظ کرده و به خاطر عرق ملی تولید خود را حفظ کنند، اما امروز برخی وکلای و مسئولان دغدغه واردات خودرو را دارند.
بهنیا از اعضای هیات مدیره انجمن قطعه سازان خودرو در جمع بندی بحث جلسه گفت: متاسفانه ما تا حدودی بعد از رفتن امریکا از برجام با کاهش تیراژ موقت از بیش از یک میلیون خودرو به ۴۰۰ هزار دستگاه خودرو رسیدیم و ایران خودرو و سایپا به دلایل سیاسی و قراردادهای خاص تعدیل نیروی مازاد خود را نداشت، اما ما مجبور به تعدیل کارگران قطعه ساز شدیم.
وی افزود: اگر نخواهیم سال آینده قطعه سازانی ورشکست و کارگران شان بیکار شوند باید اصلاحات قیمتی و مطالبات به روز شده برای قطعه سازان از سوی نهادها و مسئولان و مساعدات قانونی انجام شود.
معوقات قطعه سازان به موقع پرداخت شود
رئیس انجمن سازندگان قطعات و مجموعه های خودرو با اشاره به شرایط سخت تورمی جامعه و کاهش قدرت خرید افراد به خصوص در جامعه کارگری، خواستار انجام به موقع پرداختی ها از سوی خودروسازان شد.
گلوردی گلستانی افزود: در سال ۱۴۰۱ ، قطعه سازان توانستند در موضوع تیراژ تولید و تامین قطعات برای خودروسازان و تکمیل خودروهای ناقص و کف پارکینگ آنها عملکرد خوبی داشته باشند. وی از عدم پرداخت به موقع مطالبات از سوی خودروسازان گلایه کرد و گفت: به طور مثال در این زمینه مدیرعامل اسبق ایران خودرو وعده هایی داده بود که عملی نشد و درخواست داریم که پرداختی ها به موقع انجام شود تا قطعه سازان پایان سال خوبی داشته باشند.
این مقام صفی همچنین با اشاره مجدد به وضعیت کمرشکن تورم که ادامه کار را برای واحدها سخت کرده، تاکید کرد: باید موجبات تعدیل قیمت ها و قراردادها و اصلاح آنها فراهم شود. وی خاطرنشان کرد: در سالی که گذشت کیفیت قطعات تولیدی با بهبود همراه شده و امیدواریم در سال جدید بتوانیم با انرژی بیشتری روند صعودی خود را ادامه دهیم. گلستانی تصریح کرد: امروز قطعه سازان شرایط نامطلوبی ندارد و در بحث تولید از جدیت کافی برخوردارند و امیدواریم مشکلات از سوی خودروسازان حل شود که عمده آن به مسائل مالی و تامین مواد اولیه برمی گردد.
سخن پایانی
صنعت خودرو روابط پسین و پیشین گسترده ای دارد، به طوری که با ۴۰ فعالیت بالادستی (تامین نهاده های واسطه ای صنعت خودرو) و ۶۶ فعالیت پایین دستی (خرید ستانده های این بخش) در ارتباط است. صنعت خودرو در ایران دومین صنعت مهم در اقتصاد به شمار می رود. تولید خودرو در کشور با تاسیس شرکت ایران ناسیونال و تولید ۵۱ دستگاه پیکان در سال ۱۳۴۵ شروع شد. به تدریج، تعداد خودروسازان و میزان تولید آنها افزایش یافت و در سال ۱۳۵۶ در مجموع ۲۲۰ هزار دستگاه خودرو تولید شد. قطعه سازی یکی از صنایع کاملا وابسته به صنعت خودرو است که از نظر تخصص، امکانات و زیرساخت کاملا از آن مجزاست. خودروساز و قطعه ساز اعضای یک خانواده هستند، اما رابطه قراردادی، حقوقی و مالی درستی ندارند. تولید قطعه خوب و باکیفیت سبب تولید خودرو باکیفیت و در نتیجه موجب افزایش ایمنی خودرو و سرنشینان آن می شود. در ایران، صنعت قطعه در مقاطع زمانی گوناگون به مرز خودکفایی و صادرات رسید، اما در سال های اخیر پس از شدت گرفتن تحریم ها و افزایش ناگهانی نرخ ارز، این صنعت مولد که اشتغال آفرینی گسترده ای را به همراه داشت، با مشکلات متعددی از جمله تامین مواد اولیه به دلیل وارداتی بودن بخشی از آن و سپس بالا رفتن نرخ تمام شده قطعه و عدم وصول مطالبات از خودروسازان مواجه شد.
