همیشه پای دلالان در میان است!
با نوسانات روزانه یا حتی ساعتی نرخ خودرو از در سال‌های اخیر و اختلاف وحشتناک نرخ کارخانه و بازار، بسیاری از کارشناسان با انتقاد از تسلط دلالان بر این بازار، نسبت به‌ضرورت شفاف شدن سازوکار عرضه تولیدات خودروسازان و نزدیک شدن قیمت‌ها به حاشیه بازار تاکید کردند.
با نوسانات روزانه یا حتی ساعتی نرخ خودرو از در سال های اخیر و اختلاف وحشتناک نرخ کارخانه و بازار، بسیاری از کارشناسان با انتقاد از تسلط دلالان بر این بازار، نسبت به ضرورت شفاف شدن سازوکار عرضه تولیدات خودروسازان و نزدیک شدن قیمت ها به حاشیه بازار تاکید کردند. این در حالی است که از ماه های گذشته موضوع عرضه خودروهای داخلی در بورس کالا مطرح شد و در چند نوبت عرضه هایی صورت گرفت. هرچند که ایراداتی به عرضه های فعلی خودرو در بورس وارد است اما باید نیمه پر لیوان را دید و از مزیت های آن غافل نماند. این در حالی است که چندی پیش امید قالیباف، سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در گفت وگو با بازار با تایید این موضوع که عرضه خودرو در بورس کالا ادامه می یابد، گفت: هرچند در دنیا از بورس کالا برای عرضه خودرو استفاده نمی کنند و بیشتر بازاری برای عرضه مواد اولیه و... است، بااین حال در مقطع کنونی از این ابزار برای کنترل بازار خودرو کشور باید استفاده شود و بعدازاینکه شرایط تولید و عرضه خودرو بهبود پیدا کرد و نوسانات قیمتی در بازار آزاد کاهش یافت می توان عرضه خودرو را با همان سبک و سیاق گذشته به خودروسازان واگذار کرد اما در مقطع کنونی شرایط آن فراهم نیست. صمت در این گزارش به بررسی نظرات برخی از نمایندگان مجلس درباره عرضه خودرو در بورس پرداخته است.
جوسازی برای دلالی
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی، درباره دلایل دولت برای عرضه خودرو در بورس کالا، گفت: زمانی که نرخ ارز بالا رفت عده ای نقدینگی را به سمت بازار خودرو بردند و درحالی که پیش بینی شده بود با عرضه خودرو در بورس کالا قیمت ها تعدیل شوند اما این اتفاق نیفتاد و به عبارت دیگر عرضه خودرو در بورس کالا هم تحت تاثیر نوسانات ارز بی اثر شد و اگر بازار ارز روند طبیعی داشت حتما عرضه خودرو در بورس کالا می توانست به تعدیل قیمت های بازار نیز کمک کند، از طرف دیگر دولت با عرضه خودرو در بورس کالا به دنبال حمایت از بازار سهام است. به گفته بهروز محبی نجم آبادی بحث عرضه خودرو در بورس کالا در جهت کنترل نرخ خودرو در بازار و همچنین برای حمایت از سهامداران شرکت ها بود که تحت تأثیر قیمت گذاری دستوری زیان انباشته بالایی ساخته بودند، ازاین رو برنامه عرضه خودرو در بورس کالا همچنان ادامه خواهد یافت. عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به اینکه با بیان اینکه بسیاری از شرکت ها تحت تاثیر قیمت گذاری دستوری حاشیه سود پایینی داشتند، به همین دلیل بحث عرضه خودرو در بورس کالا اجرایی شده است، افزود: ازاین رو برنامه عرضه خودرو در بورس کالا همچنان ادامه خواهد یافت، زیرا برخی از شرکت ها با اجرای این برنامه زیان انباشته خود را کاهش داده اند و این مسئله به نفع سهامدارانی است که در سال های اخیر زیان کرده اند. او درباره موضع گیری متضاد برخی از نماینده های مجلس درباره عرضه خودرو در بورس کالا تصریح کرد: تصمیم گیری درباره بورس بسیار سخت است، زیرا بازار سرمایه از فرصت تبدیل به تهدید شده، به همین دلیل تصمیم در بازار باید با حساسیت اتخاذ شود که یک تغییر سیاست منجر به ادامه خروج سرمایه از بازار نشود، ازاین رو واکنش ها به سیاست های اعلامی مورد توجه قرار می گیرد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس افزود: از طرف دیگر باید توجه کرد بازی هایی که در اقتصاد وجود دارد چند بعدی است و به محض اینکه تصمیمی در سطح کلان اتخاذ می شود، عده ای برای سود بیشتر دست بکار می شوند، به همین دلیل است که جوسازی ها علیه عرضه خودرو در بورس کالا اتفاق افتاده تا بخشی از عرضه ها همچنان در بازار دلالی انجام شود.
عرضه خودرو در بورس بدعت عجیبی است
محسن زنگنه، نماینده مردم تربت حیدریه در مجلس شورای اسلامی در تذکر شفاهی ضمن خطاب به وزیر صمت گفت: عرضه خودرو در بورس بدعت عجیبی است که در دنیا بی نظیر است، متاسفانه خودرو بدون سازوکار لازم در بازار سرمایه عرضه شده و اثرات آن نیز مشخص است. به گزارش مهر، وی افزود: این طرح عجیب سبب شده که خودروی ۳۰۰ میلیون تومانی با نرخ ۴۵۰ میلیون تومان عرضه شود. این عرضه به بهانه کشف نرخ و فروش عادلانه مبنای درستی ندارد.
زنگنه اظهار کرد: عده ای از نمایندگان اصرار داشتند کسری بودجه و ناترازی در بودجه عامل افزایش نرخ ارز است، اما این مباحث با واقعیت های بودجه همخوانی ندارد. همه اینها در حالی است که در ۶ ماهه اول سال ۶۵ هزار میلیارد تومان واگذاری دارایی های مالی اتفاق افتاده و در همان زمان ۸ / ۷۳ هزار میلیارد تومان در بحث تملک مالی داشتیم و این یعنی این فرضیه ها صحیح نیست.
سامان یابی صنعت خودرو با عرضه در بورس
علیرضا سلیمی، عضو هیات رئیسه مجلس در مورد عرضه خودرو در بورس گفت: با عرضه همه خودروها در بورس دست دلالان و واسطه گران این حوزه قطع و کمک بزرگی در راستای شفافیت به این حوزه می شود، چون حاشیه سود ۲۰۰ و ۳۰۰ میلیونی در فروش بعضی خودروها نصیب برخی افراد می شود که هیچ توجیهی برای این امر وجود ندارد.
به گزارش ایسنا، عضو هیات رئیسه مجلس بیان کرد: عرضه خودرو در بورس مسئله صنعت خودرو را سامان می دهد و اگر قرار است از منابع عمومی پولی گیر افرادی بیاید مشخص و معلوم است.
وی ادامه داد: در شرایط فعلی دلالان حاشیه این سود را به جیب می زنند و مردم از این موضوع منتفع نمی شوند که با اقدام بورس کمک بزرگی برای ساماندهی صنعت خودرو صورت گرفت.
این عضو کمیسیون صنایع و معادن بیان کرد: مدل عرضه خودرو در بورس موفق عمل کرده است و این اقدام اعضای شورای عالی بورس قابل تقدیر است.
بازاری دور از التهاب با عرضه در بورس
علی جدی، نایب رئیس دوم کمیسیون صنایع و معادن مجلس درباره عرضه خودرو در بورس به تسنیم گفت: معادله رقابت خریداران برای خرید خودرو با عرضه مستمر خودرو در بورس کالا و واردات می تواند تغییر کرده و رقابت اصلی را به سمت تولید بیشتر و بهتر سوق دهد. تداوم عرضه در بورس از الزامات تعادل بازار خودرو است. برای عرضه خودرو در بورس باید دو موضوع مورد توجه قرار گیرد. اول اینکه به دلیل کمبود احتمالی عرضه، خودروسازان تلاش را برای تأمین نیاز بازار انجام دهند تا رقابت کاذب در بازار شکل نگیرد. دوم اینکه در تعیین نرخ پایه خودرو برای عرضه در بورس باید دقت لازم صورت گیرد تا در کنار عرضه مستمر و قیمت های منطقی و تعادلی، بازاری به دور از التهاب موجود این بار در بستر شفاف بورس ایجاد شود.
خروج همه خودروها از گردونه قرعه کشی
نظر نمایندگان مجلس برای عرضه خودرو در بورس درحالی عنوان می شود که سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز ضمن تاکید براینکه وعده حذف قرعه کشی تا پایان سال همچنان بر قوت خود باقیاست، اعلام کرد؛ فرآیند واگذاری خودرو از طریق قرعه کشی تا پایان سال به صورت کامل، از دستور خارج خواهد شد. وی توصیه کرد؛ باتوجه به اینکه قیمت ها در بازار آزاد واقعی نیست، مردم برای خرید خودرو، از بورس کالا اقدام کنند. به گزارش ایسنا، امید قالیباف با حضور در یک برنامه تلویزیونی ضمن اشاره به افزایش تولید خودروها طی سال جاری اظهار کرد: قیمت خودرو، آنچه که در حال حاضر در بازار آزاد اعلام می شود، نیست. شواهد حاکی از قیمت سازی در بازار است. قیمت واقعی خودرو آن قیمتی است که در بورس عرضه می شود، کشف می شود. به طور مثال ۲۰۰۰ خودرو شاهین در بورس عرضه و قیمت ۳۴۶ میلیون تومان برای آن کشف شد و حدود ۱۹ درصد قیمت پایه، رقابت خورد. این در حالی بود که قیمت آن در بازار در همان روز، ۵۲۰ میلیون تومان قیمت گذاری شده بود. بنابراین تمام آنچه که می توانست قیمت خودرو را نسبت به قیمت کارخانه بالاتر ببرد، ۱۹ درصد بود. این میزان برای خودرویی همچون هایما که بسیار کمتر و حدود ۹ درصد بود. قالیباف با تاکید براینکه مدیریت قیمت در بورس کالا راحت تر است، تصریح کرد: ما قیمت های بازار آزاد را به هیچ وجه قبول نداریم. وی در رابطه با حذف قرعه فرآیند قرعه کشی خودروها، ضمن اشاره به اینکه محصولات سایپا بصورت کامل از قرعه کشی خارج شده است و در حال فروش از طریق شرکت انجام می شود، گفت: چند مدل از محصولات ایران خودرو همچنان در چرخه قرعه کشی هستند که قیمت آن ها با قیمت بازار فاصله قیمتی بسیاری دارند؛ این خودروها نیز به تدریج تا پایان سال جاری از شمول قرعه کشی خارج می شوند. همچون پژو ۲۰۷ که از فرآیند قرعه کشی خارج شد و در حال حاضر در بورس کالا عرضه می شود. قرعه کشی مدل مطلوب ما نیست و وعده وزیر صمت نیز بر این بوده است که تا پایان سال قرعه کشی بصورت کامل حذف شود که محقق خواهد شد. قرعه کشی مدل مطلوب ما نیست و وعده وزیر صمت نیز بر این بوده است که تا پایان سال قرعه کشی بصورت کامل حذف شود که محقق خواهد شد. قالیباف در رابطه با برنامه وزارت صمت برای عرضه خودروها پس از حذف قرعه کشی اظهار کرد: در حال حاضر باتوجه تعداد خودروهایی که تولید می شود و با رشدی که اشاره شد، پیش بینی ما این است که طی شش ماه پیش رو (سه ماهه زمستان و سه ماهه بهار ۱۴۰۲ )، حدود ۷۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید شود. طی این مدت مقرر شده که ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو هم وارد شود. بنابراین در مجموع طی شش ماه آینده ۹۰۰ هزار الی یک میلیون دستگاه خودرو وارد بازار خواهد شد.
سخن پایانی
نمایندگان مجلس در حالی از ساماندهی بازار خودرو از طریق عرضه خودرو در بورس کالا صحبت می کنند که به عقیده کارشناسان بعدازاینکه بازار ارز و خودرو ملتهب شد، در بورس کالا هم عرضه خودرو تا حدودی تحت تاثیر قرار گرفته و این شائبه به وجود آمده که دلال ها به این بازار نیز رخنه کرده اند. این در حالی است که دولت همچنان مکلف به عرضه خودرو در بورس کالا است زیرا تنها ابزار شفاف و نظارت پذیر موجود بود و در نهایت دولت می تواند سیاست های جدیدی را در قبال معاملات خودرو در بورس کالا وضع کند، اما این مسئله به مزاج دلال ها خوش نمی آید و تلاش می کنند تا بار دیگر بازار خودرو را تحت کنترل خود در بیاورند.
