صعود و رکود، سرنوشت محتوم فولاد
بررسی روند رو به رشد بهای محصولات فولادی حکایت از آن دارد که صعود قیمتی این فلزات گوی سبقت را از دلار گرفته است.
بهای دلار از ۳۱۵۲۰ تومان در روز نخست مهر در این روزها به حدود ۵۰ هزار تومان افزایش یافت و صعود ۳۵ درصدی را از آن خود کرد. قیمت میلگرد سایز ۱۶ نیز در این بازه زمانی از ۱۶۰۰۰ تومان به حدود ۲۵ هزار تومان و صعود بیش از ۳۵ درصدی را تجربه کرد. در واقع باتوجه به تورم گسترده حاکم بر اقتصاد و انتظارات تورمی در آینده، بخشی از سرمایه ها جذب بازار فولاد شده است؛ بنابراین بخش گسترده ای از تورم حاکم بر این بخش سرمایه ای است، نه مصرفی. باتوجه به آنکه رشد قیمتی موردبحث از سیاست های کلان اقتصادی کشور نشأت گرفته، اجرای راهکارهای مختلف برای کاهش التهاب در طرف تقاضا، آنقدرها هم موثر نیست. در واقع این راهکارها حکم مسکنی کوتاه مدت را دارند و نباید به نتیجه بخش بودن آنها برای مدت زمان طولانی امید داشت.
قیمت زیر ذره بین
هفته گذشته ۲۹۴۰۰ تن آهن اسفنجی با قیمت میانگین ۱۳۲۰۸ تومان به ازای هر کیلو در بورس کالا معامله شد که این قیمت بالاترین قیمت آهن اسفنجی در تاریخ ایران است. روند صعودی قیمت در سایر حلقه های زنجیره فولاد کشور نیز تداوم یافت؛ به طوری که بررسی روند قیمت محصولات فولادی حکایت از آن دارد که بهای محصولات فولادی در طول ۲ ماه اخیر بیش از ۴۰ درصد رشد داشته است. فعالان بازار فولاد معتقدند باتوجه به رقابت گسترده ای که برای خرید فولاد و محصولات فولادی انجام می شود، در واقع بهای ارز در نرخ فروش محصولات این زنجیره به شدت افزایش یافته و به قیمت دلار در بازار آزاد نزدیک شده است.
باتوجه به رشد چشمگیر بهای فولاد در معاملات بورس کالا، هفته گذشته شاهد ابطال برخی از این معاملات بوده ایم که رقابت بالا و قیمت نامتعارف دلیل ابطال معاملات شمش در هفته گذشته بوده است. با این وجود همین ابطال ها عطش تقاضا برای خرید فولاد و محصولات فولادی را شدت
می بخشد.بورس کالا در روز یکشنبه، ۳۰ بهمن با هدف کنترل بازار اقدام به تغییر میزان پیش دریافت برای خرید محصول شمش بلوم کرد. بدین ترتیب مقرر شد از روز دوشنبه، اول اسفند میزان پیش دریافت برای خرید محصول شمش در شرکت بورس کالای ایران تا اطلاع ثانوی به ۳۰ درصد افزایش یابد، این در حالی است که میزان پیش دریافت در گذشته ۱۰ درصد بود. انتظار می رود راهکار یادشده از میزان تقاضای کاذب برای خرید فولاد و محصولات فولادی بکاهد؛ هرچند نباید به اثرگذاری جدی و طولانی مدت این راهکار هم امید داشت.
سیاست های ارزی، مانع آرامش
ابوذر انصاری، کارشناس بازار کالایی در گفت وگو با صمت در ارزیابی دلایل روند صعودی بهای شمش و محصولات فولادی در رینگ معاملاتی بورس کالا و همچنین در بازار آزاد اظهار کرد: نبود اطمینان نسبت به سیاست های ارزی دولت و بانک مرکزی مهم ترین دلایل صعود بهای فولاد و محصولات فولادی در هفته های اخیر است. وی از محدودیت در تامین گاز موردنیاز صنایع فولاد کشور به عنوان دیگر علت صعود بهای محصولات زنجیره فولاد در بورس کالا نام برد و افزود: واحدهای تولیدکننده آهن اسفنجی و همچنین سایر صنایع تولیدکننده فولاد در ماه های اخیر با محدودیت جدی در تامین انرژی روبه رو شدند و از آنجایی که گاز در واحدهای احیا به عنوان خوراک و سوخت کاربرد دارد، عملا فعالیت در این حلقه از زنجیره، تا سطوح بسیار بالایی متوقف شده است. این موضوع زمینه بر هم خوردن تعادل میان عرضه و تقاضا در یک مجموعه را فراهم کرده و به رشد رقابت برای خرید آهن اسفنجی و صعود بهای آن منتهی شده است. این رشد قیمت در سایر حلقه های زنجیره فولاد کشور نیز منعکس شده است. انصاری گفت: انتقادات جدی به سیاست های کلان اقتصادی کشور وارد است. تا زمانی که این سیاست ها اصلاح نشود، نمی توان به بهبود شرایط و توقف روند صعودی قیمت ها امید داشت. راهکارهای مطرح شده ازسوی مسئولان و سیاست گذاران نیز تنها برای مدت زمان محدودی اثرگذار خواهند بود، اما با گذشت زمانی کوتاه، قیمت ها دوباره به مسیر صعود و رشد باز خواهند گشت. این کارشناس بازار کالایی گفت: با رصد شرایط اقتصادی و سیاسی کشور می توان این طور ادعا کرد که ریسک های بنیادی حاکم بر اقتصاد، اعم از سیاسی و غیرسیاسی همچنان برقرار هستند؛ در نتیجه این روند رشد قیمت ادامه دار است. وی با اشاره به راهکارهای مطرح شده از سوی بورس کالا در طول یک هفته اخیر با هدف بازگشت آرامش به این بازار اظهار کرد: در شرایطی که تقاضا برای خرید یک محصول از عرضه آن پیشی می گیرد، پیش دریافت معاملات را افزایش می دهند؛ در نتیجه تامین نقدینگی برای متقاضیان خرید یک محصول دشوارتر خواهد شد. با این وجود نباید به اثرگذاری جدی این بخشنامه در کاهش بهای فولاد در بورس کالا امید داشت. در واقع راه حل های یادشده حکم مسکن های کوتاه مدت و نه چندان اثربخش را بازی می کنند. انصاری گفت: دلیل ابطال معاملات فولاد در هفته گذشته رشد تصنعی قیمت ها عنوان شد، این در حالی است که باتوجه به روند صعودی بهای دلار در بازار آزاد و همچنین قیمت فولاد در بازار جهانی، قیمت های ثبت شده برای فولاد و محصولات فولادی در هفته گذشته و این هفته، چندان عجیب نیست. این کارشناس بازار کالایی در پایان افزود: باتوجه به شرایط موردبحث، چشم انداز اقتصاد در آینده روشن نیست. در چنین فضایی سیر صعودی بهای محصولات عرضه شده در بورس کالا ادامه دار خواهد بود.
خطر رکود در کمین فولادسازان
محمد اعتباری، فعال بازار فولاد در گفت وگو با صمت اظهار کرد: با شروع فصل سرما، واحدهای تولیدکننده آهن اسفنجی با چالش جدی در تامین گاز روبه رو شدند که این محدودیت از میزان تولید در این حلقه از زنجیره فولاد کشور به شدت کاست. از آنجا که آهن اسفنجی به عنوان ماده اولیه تولید شمش فولاد استفاده می شود، افت تولید این محصول و رشد قابل توجه بهای آن، به شمش و در ادامه سایر حلقه های زنجیره فولاد کشور منتقل خواهد شد.
اعتباری گفت: افسار قیمت دلار در ماه ها و هفته های اخیر پاره شده که همین روند رو به رشد بهای دلار محرک قیمت فولاد و محصولات فولادی است. صعود بهای فولاد در شرایطی است که تقاضای حاکم بر بازار سرمایه ای است، نه مصرفی. در واقع در حال حاضر بازار با رکود روبه رو است. علاوه بر این حضور در ماه های سرد سال، از میزان تقاضای واقعی برای محصولات فولادی می کاهد. در چنین شرایطی می توان این طور ادعا کرد که خرید فولاد و محصولات فولادی به منزله جایگزین کردن وجه نقد با کالا است.
این فعال بازار فولاد گفت: چنانچه روند صعودی بهای دلار متوقف شود، صعود بهای این فلز در بورس کالا و به دنبال آن بازار آزاد نیز متوقف خواهد شد. در واقع دلار و سمت وسوی آن مهم ترین سیگنال موثر بر قیمت فولاد و محصولات فولادی است. باتوجه به ابهاماتی که بر فرآیند خریدوفروش فولاد و محصولات فولادی حاکم است، از تجار غیرحرفه ای انتظار می رود از ورود به این بازار خودداری کنند.
وی درباره سیاست های بورس کالا و اثرگذاری آن بر قیمت فولاد اظهار کرد: در شرایطی که بازار با التهاب گسترده ای روبه رو است، انتظار می رود معاملات غیرنقدی از این بازار حذف شود. یعنی متقاضیان خرید فولاد و محصولات فولادی امکانی برای خرید اعتباری نداشته باشند، این در حالی است که تغییر معاملات از شرایط اعتباری به نقدینگی کامل، از میزان تقاضای سرمایه ای در این زنجیره می کاهد و روند رو به رشد قیمت ها را کاهش می دهد.
سخن پایانی
در هفته های گذشته تعادل میان عرضه و تقاضای محصولات زنجیره فولاد کشور ازمیان رفته و پیشی گرفتن تقاضا از عرضه آهن اسفنجی، فولاد و محصولات فولادی به شکل گیری رقابت گسترده و التهابات قیمتی برای خرید این محصولات منتهی شده است. روند رو به رشد قیمتی در زنجیره موردبحث در شرایطی ایجاد شده که همچنان در فصل زمستان و زمان سنتی رکود ساخت وساز قرار داریم. در واقع انتظار می رفت این رکود زمینه تضعیف بهای فولاد و محصولات فولادی را فراهم کند، اما نه تنها این انتظار محقق نشده، بلکه رکوردشکنی مداوم قیمتی فولاد ادامه دارد. شرایط تورمی حاکم بر اقتصاد و نرخ صعودی و غیرقابل پیش بینی دلار در بازار آزاد، مهم ترین سیگنال صعود در بورس است. متاسفانه باید اقرار کرد پیامدهای منفی شرایط تورمی بر بهای فولاد ادامه دار است. این روند صعودی می تواند به افزایش هزینه تمام شده محصولات نهایی و حتی ساخت وسازها منتهی شود.
