انجمن جهانی فولاد مجموع آمار تولید فولاد را در سال ۲۰۲۱ منتشر کرد. براساس آمار منتشر شده از سوی این این انجمن جهانی، فولادسازان جهان از ابتدای ژانویه تا پایان دسامبر ۲۰۲۱ میلادی برابر یک میلیارد و ۹۱۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تن فولاد خام تولید کردند. از مقایسه آمار تولید فولاد دنیا در سال ۲۰۲۱ و سال ۲۰۲۰ می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که مجموع تولید فولاد دنیا در سال گذشته میلادی ۳.۶ درصد افزایش یافته است. خروج کشورهای دنیا از بحران همه‌گیری کرونا و تصویب محرک‌های مالی از سوی اقتصادهای بزرگ دنیا را باید یکی از مهم‌ترین دلایل رشد تقاضا برای فولاد و به دنبال آن افزایش تولید این فلز استراتژیک در دنیا دانست.

براساس آمار منتشر شده از سوی انجمن جهانی فولاد، مجموع تولید ۶۴ کشور فولادساز دنیا در دسامبر ۲۰۲۱ برابر ۱۵۸ میلیون و ۷۰۰ هزار تن گزارش شده است؛ البته این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۲۰ کاهش ۳ درصدی را از آن خود کرده است. شیوع سویه جدید کرونا در بسیاری از کشورهای دنیا، تداوم بحران انرژی و افزایش بهای گاز در کشورهای اروپایی و همچنین تلاش چین برای کاهش تولید فولاد با هدف کنترل سطح آلایندگی هوا و ایجاد آمادگی لازم برای برگزاری المپیک زمستانی را باید از مهم‌ترین دلایل افت تولید فولاد دنیا در ماه دسامبر و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته میلادی عنوان کرد.

آمار تولید منطقه‌ای

از ابتدای ژانویه تا پایان دسامبر ۲۰۲۱ میلادی، چین با تولید یک میلیارد و ۳۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تن فولاد در جایگاه نخست تولید این فلز در دنیا قرار گرفت. این کشور بزرگ‌ترین فولادساز دنیا است که عملکرد آن تاثیر بسزایی بر روند تولید فولاد در دنیا دارد. میزان تولید فولاد این کشور در سال جاری میلادی و در مقایسه با سال ۲۰۲۰، حدود ۳ درصد کمتر شده است. بخشی از این افت تولید را باید به افزایش بهای انرژی و زغال‌سنگ در چین و همچنین قطع انرژی مورد نیاز فولادسازان در برخی از برهه‌های زمانی نسبت داد. در همین حال دولت چین در نیمه دوم سال ۲۰۲۱، سیاست کاهش تولید فولاد را دنبال کرد. هند و ژاپن نیز به ترتیب با تولید ۱۱۸ میلیون و ۱۰۰ هزار تن و ۹۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تن فولاد خام در رده دوم و سوم دنیا قرار گرفتند. بدین ترتیب میزان تولید هند در سال گذشته ۱۷.۸ درصد و ژاپن نیز ۱۵.۸ درصد رشد کرد. این کشورها در سال گذشته توانستند بر چالش‌های ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا فائق آیند و روند افت تولید خود را جبران کنند. ایالات متحده نیز با تولید ۸۶ میلیون تن فولاد رشد ۱۸.۳ درصدی تولید این فلز را از آن خود کرد. میزان تولید فولاد روسیه نیز با رشد ۶.۱ درصدی به ۷۶ میلیون تن افزایش یافت. همچنین کره جنوبی باتولید ۷۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تن فولاد خام (افزایش ۵.۲ درصدی)، ترکیه با تولید ۴۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تن (افزایش۱۲.۷درصدی)، آلمان با تولید ۴۰ میلیون و ۱۰۰ هزار تن (افزایش ۱۲.۳ درصدی)، برزیل با تولید ۳۶ میلیون تن (افزایش ۱۴.۷درصدی) در رتبه‌های بعدی تولید فولاد قرار گرفتند. در این میان میزان تولید فولاد ایران در سال ۲۰۲۱ میلادی برابر ۲۸ میلیون و ۵۹۹ هزار تن گزارش شده است؛ یعنی تولید فولاد ایران، خلاف سایر فولادسازان دنیا رویه کاهشی به خود گرفته است. این افت برابر ۱.۸ درصد گزارش شده است. این نخستین کاهش تولید فولاد ایران از سال ۲۰۱۵ تاکنون است. محدودیت شدید در روند تامین برق موردنیاز فولادسازان را باید مهم‌ترین عامل افت تولید این فلز استراتژیک در ایران دانست. در همین حال باید تاکید کرد ‌محدودیت‌های تامین انرژی در هفته‌های سرد سال و از جهت تامین گاز و به دنبال آن برق، ادامه دارد. این محدودیت‌ها در روند تامین برق و گاز، از محدودیت‌های زیرساختی در بخش انرژی کشور نشأت می‌گیرد. درنتیجه نباید به رفع این معضلات در آینده نزدیک امید داشت. در چنین شرایطی باید اقرار کرد که روند کاهش تولید در آینده نیز ادامه خواهد داشت که جای نگرانی بسیاری دارد.

فرصتی برای فولادسازان

داده‌های منتشر شده از وضعیت تولید فولاد چین در سال ۲۰۲۱ میلادی و احتمال تداوم روند کاهشی تولید این فلز برای سال جاری میلادی، نوید روزهای خوشی را برای صنعت آهن و فولاد می‌دهد. میزان تولید فولاد چین در سال ۲۰۲۱ میلادی و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۳ درصد کاهش داشته است. در همین حال انتظار می‌رود میزان تولید فولاد این کشور در سال جاری میلادی نیز حدود ۷ درصد کمتر شود.

دولت پکن از ژوئن سال گذشته میلادی سیاست کنترل انتشار آلاینده‌های کربنی را در دستور کار خود قرار داده است. برگزاری المپیک و پارالمپیک زمستانی در این کشور، یکی از مهم‌ترین دلایلی است که این کشور طی ماه‌های گذشته سیاست کاهش انتشار آلاینده‌های کربنی را دنبال می‌کند. همین موضوع نیز تاثیر بسزایی بر تداوم روند کاهشی تولید فولاد این کشور دارد.

در ادامه باید خاطرنشان کرد صعود بهای مواد اولیه تولید فولاد همچون سنگ‌آهن و زغال‌سنگ نیز زمینه تعدیل فولادسازی چین را فراهم کرد. ایجاد بحران برای شرکت‌های فعال در بخش ساخت‌وساز این کشور نیز در نیمه دو سال ۲۰۲۱ تضعیف فولادسازی در این کشور را سرعت بخشید.

سخن پایانی

افت تولید فولاد در چین اگر همراه با کاهش تقاضا برای این فلز نباشد، سیگنال مثبتی را به افزایش قیمت این فلز در بازارهای جهانی صادر می‌کند. با وجود این، صنعت فولاد در ایران به‌عنوان یکی از فولادسازان بزرگ دنیا، در چنین شرایطی تحت تاثیر کمبود زیرساخت‌ها با چالش‌های جدی روبه‌رو شده‌ است. چنانچه این چالش‌ها در کمترین زمان ممکن برطرف نشود، امکانی برای بهره‌مندی از این فرصت فراهم نخواهد شد.