درآمدهای مالیاتی دولت در بودجه ۱۴۰۱ معادل ۵۶۲ هزار میلیارد تومان تعریف‌شده که در مقایسه با درآمدهای مالیاتی دولت در بودجه ۱۴۰۰ که معادل ۳۲۵ هزار میلیارد تومان ‌بود، ۷۲.۹ درصد رشد کرده و بدان معناست که مقرر شده ۵۶۲ هزار میلیارد تومان، معادل ۸۰.۶ درصد از بودجه ۱۴۰۱ از طریق مالیات‌ تامین اعتبار شود. از سوی دیگر، رشد مالیات اشخاص حقوقی غیردولتی نسبت به قانون بودجه ۱۴۰۰، حدود ۲.۵ برابر معادل ۱۱۲ هزار میلیارد تومان شده و دلیل رشد زیاد این بخش، اخذ مالیات از سپرده شرکت‌های بزرگ عنوان شده است.

مانعی بزرگ بر سر راه دلالان

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی معتقد است اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه، مانع سوداگری و دلالی می‌شود و با از بین رفتن تقاضای کاذب، سرمایه را به سمت تولید هدایت می‌کند.

محمد صفایی‌دلوئی با بیان اینکه تصویب و اجرای طرح مالیات برعایدی سرمایه، تقاضای مسکن را واقعی و قیمت‌ها را کاهش می‌دهد، گفت: تاکنون مالیات بر عایدی سرمایه یا سوداگری را نداشتیم؛ از این‌رو یکی از افتخارات مجلس یازدهم تصویب کلیات این طرح و همچنین طرح بانکداری است. وی ادامه داد: یکی از نگرانی‌های منتقدان این است که اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه باعث افزایش نرخ زمین و مسکن می‌شود که کاملا بر عکس آن اتفاق خواهد افتاد، چراکه مصرف‌کنندگان از مالیات معاف هستند. حتی معافیت برای ویلاهای روستایی نیز پیش‌بینی شده ضمن اینکه اعضای خانواده بدون پرداخت مالیات می‌توانند مسکن مستقلی داشته باشند. در واقع این اخذ مالیات تنها بر مازاد مصرف خواهد بود. نماینده مردم گناباد و بجستان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه هدف از طرح مالیات بر عایدی سرمایه، اخذ مالیات از سوداگران بازار است، اظهار کرد: برخی افراد ۷۰۰ خانه دارند یا بیش از ۶ هزار خودرو ثبت‌نام کرده‌ و میلیاردها تومان در جریان آن سود برده‌اند اما یک ریال مالیات نمی‌دهند؛ بنابراین این طرح باعث سوق دادن سرمایه به سمت تولید خواهد شد و ایران را که در حال‌حاضر تبدیل به بهشت سوداگران شده به سمت افزایش تولید می‌برد. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی افزود: افرادی صدها هکتار زمین خریداری و رها کرده‌اند یا تعداد زیادی مسکن و خودرو، ارز و طلا احتکار کرده‌اند که موجب شکاف طبقاتی و بی‌عدالتی می‌شود. صفایی اضافه کرد: تفاوت مالیات بر خانه‌های خالی و مالیات بر عایدی سرمایه در این است که اولی مالیات را از خانه‌های خالی از سکنه اخذ کرده و موجب عرضه آنها به بازار می‌شود اما مالیات بر عایدی سرمایه مانع سوداگری و دلالی در خریدوفروش خواهد شد. به‌عنوان مثال، فردی ۱۰۰ واحد مسکونی در اختیار دارد و هنگامی که برای فروش اقدام می‌کند، باید مالیات آنها را هم بپردازد.

این نماینده مردم در مجلس با تاکید بر اینکه مالیات بر عایدی سرمایه به قانون مالیات برخانه‌های خالی برای رونق‌بخشی بیشتر به بازار مسکن و واقعی‌تر شدن قیمت‌ها کمک می‌کند، افزود: این طرح شامل افرادی که در ساخت انبوه، واحد مسکونی هستند یا مشاوران املاکی که شغل‌شان در خریدوفروش خانه است، نمی‌شود.

جلوی فرار مالیاتی گرفته می‌شود

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: قانونی شدن طرح مالیات بر عایدی سرمایه به معنای اخذ مالیات بیشتر از کسبه، مشاغل خرد و افرادی که تاکنون مالیات خود را پرداخت می‌کردند، نیست. مالیات از افرادی که تاکنون از پرداخت مالیات فرار کرده‌اند، اخذ می‌شود. به‌عنوان مثال، یک شخص که ۵۰۰ واحد مسکونی خریدوفروش کرده باید مالیات آنها را پرداخت کند.

محسن علیزاده درباره مزایای طرح مالیات بر عایدی سرمایه که این‌روزها در کمیسیون اقتصادی در حال بررسی است، اظهار کرد: اخذ مالیات بر عایدی سرمایه، یکی از راه‌های مهم درآمدی است که باید در آینده نزدیک به آن دست پیدا کرد. اغلب کشورهایی که عمده درآمدهای آنها از طریق کسب مالیات است، این قانون را اجرا می‌کنند. این قانون در ایران به‌درستی به مردم تبیین نشده، در حالی که مالیات بر عایدی سرمایه یکی از ضروریات مهم برای کنترل درآمدهای سوداگرانه است که با فرار مالیاتی راه درآمدی را برای کشور مسدود کرده‌اند.

نماینده مردم سپیدان و بیضاء در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اگرچه در بازار مسکن، ارز، طلا و سکه سوداگریی‌های بسیاری وجود دارد اما این طرح شامل افرادی که ثروت‌شان مطابق با نیاز آنهاست، نمی‌شود. باید بر آنچه مازاد بر نیاز افراد است مالیات در نظر گرفت، چراکه این مهم یکی از مسیرهای اصلی برای کنترل ثروت در جامعه و کسب درآمد برای دولت است.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با یادآوری وجود کسری در قوانین بودجه افزود: باید برای جبران این کسری بودجه، درآمد ایجاد کرد و یکی از بهترین مسیرها برای دستیابی به این درآمد، دریافت مالیات بر عایدی سرمایه است.

منافع افراد در راستای منفعت جامعه قرار می‌گیرد

رئیس کمیته اقتصادی کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس اعلام کرد در بحث جزئیات مالیات بر عایدی سرمایه اختلاف‌نظرهایی وجود دارد اما مجلس و دولت هر دو بر سر کلیت آن توافق دارند. هدف از مالیات بر عایدی سرمایه، هدایت سرمایه‌ها به بخش مولد اقتصاد است. جعفر قادری افزود: وظیفه حاکمیت است که این سرمایه‌ها را به سمت تولید سوق داده و از بخش‌های غیرمولد به سمت بخش‌های مولد سوق بدهد. به تعبیری دیگر، اگر می‌خواهیم در بخش‌های تولید بازده سرمایه داشته باشیم باید به همان نسبت که بخش‌های تولیدی را فعال می‌کنیم، بخش‌های غیرتولیدی را غیرجذاب کنیم و با استفاده از ابزارهای مالیاتی تلاش‌مان این باشد که سرمایه‌ها را از بخش‌های غیرتولیدی به بخش‌های تولیدی سوق دهیم. عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس گفت: یکی از ابزارها که مورداستفاده دولت‌ها قرار می‌گیرد، مالیات بر عایدی سرمایه است. قادری تاکید کرد: بنابراین هدف از وضع مالیات بر عایدی سرمایه این است که منافع افراد در راستای منافع جامعه قرار گیرد. این طرح ریزه‌کاری‌هایی دارد که ممکن است در جزئیات آن اختلاف‌نظرهایی وجود داشته باشد اما در کلیات آن، هم دولت و هم مجلس اتفاق‌نظر دارند و در بیشتر کشورهای جهان همین نوع مالیات اجرا شده است.