توسعه پایدار برای پاسخ به معضلات اقتصادی، محیط‌زیستی و اجتماعی دنیای امروز از سوی دانشمندان مطرح و به‌طورگسترده توسط دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی موردپذیرش قرار گرفته است. براساس شاخص‌های کمی جمع‌آوری شده در مطالعات تطبیقی، وضع توسعه پایدار در کشور از منظر شاخص‌های کمی و کیفی توسعه انسانی، بهبود داشته‌ها، کیفیت هوا، بیکاری، افزایش تورم و سایر آسیب‌های اجتماعی روندی رو به بدتر شدن داشته است. مهم‌ترین این علل در کند بودن روند توسعه پایدار، وابسته بودن به درآمد نفت و مواد هیدروکربوری، بیکاری، افزایش لجام‌گسیخته تورم، بی‌عدالتی در درآمدها، وجود فقر در جامعه، نبود دبیرخانه فراوزارتی توسعه پایدار است که به‌طوراصولی، نبودن نگاه جامع به ابعاد کمی و کیفی حفظ سلامت واقعی در جامعه است.

توسعه پایدار به‌معنی تلفیق اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی برای حداکثرسازی رفاه انسان فعلی بدون آسیب به توانایی‌های نسل‌های آتی برای برآوردن نیازهای‌شان است. زمینه و هدف توسعه پایدار برای پاسخ به معضلات اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی دنیای امروز از سوی دانشمندان مطرح و به‌طورگسترده توسط دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی موردپذیرش قرار گرفته است.

به‌بیان دیگر، می‌توان گفت، توسعه پایدار به‌معنی تلفیق اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی برای حداکثرسازی رفاه انسان بدون آسیب به توانایی‌های نسل‌های آتی و برای برآوردن نیازهای‌شان است. از طرفی، در 3 دهه اخیر نشانه‌هایی از پدید آمدن توسعه پایدار برای پاسخ به فشارها به‌چشم می‌خورد، اگرچه سابقه این ایده به کمیسیون محیط‌زیست و توسعه سازمان ملل بر می‌گردد. در این صورت می‌توان گفت که آینده مشترک ما به این مفهوم اعتبار ویژه‌ای بخشیده و از آن پس، مسائل توسعه پایدار و محیط‌زیست در کانون توجه و دستور کار سازمان ملل قرار گرفته است، همچنین کنفرانس‌های بین‌المللی متعددی در زمینه‌های حفاظت از محیط‌زیست و توسعه پایدار تشکیل شده‌اند که می‌تواند به‌عنوان دستور کار آینده‌ای که ما می‌خواهیم، رهنمودهای عملی را برای تحقق توسعه پایدار ارائه کند.

توسعه پایدار از معدود مفاهیم و شرایطی است که هم دارای جذابیت‌های خاصی برای سیاستمداران و تصمیم‌سازان است و هم با آرمان‌های آحاد جوامع همخوانی دارد. توسعه پایدار برای پاسخ به معضلات اقتصادی، محیط‌زیستی و اجتماعی دنیای امروز از سوی دانشمندان مطرح و به‌طورگسترده توسط دولت‌ها، نهادهای بین‌المللی، شرکت‌های تجاری و سازمان‌های غیردولتی موردپذیرش قرار گرفته است. توسعه پایدار همچنین بر اهمیت وجود چشم‌اندازهای بلندمدت درباره نتیجه فعالیت‌های امروز و همکاری جهانی در بین کشورها برای رسیدن به راه‌حل‌های موثر تاکید می‌گذارد. این عناصر توسعه پایدار را به‌صورت هدف کلیدی برای صورت‌بندی سیاست‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی در قرن حاضر درآورده است؛ همچنین سلامت حق و نیاز تمام انسان‌هاست و در حال‌ حاضر توسعه‌یافتگی هر اجتماع را از روی کیفیت سلامت آن اجتماع می‌توان قضاوت کرد.

سلامت و توسعه پایدار ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و دارای اشتراکات زیادی هستند. داشتن دغدغه تبیین دیدگاه‌های جامع به توسعه و سلامت، ملاحظات اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی را یکپارچه می‌سازد. این ملاحظات در عین حال با اصول و روندهای مشترک از جمله تعهد به برابری و عدالت‌اجتماعی، پایداری، اقدام بین‌گروهی و مشارکت عمومی به یکدیگر پیوند می‌خوردند، همچنین مطالعات نشان می‌دهد که باوجود نقش اساسی نظام سلامت در توسعه همه‌جانبه، هنوز بسیاری از نظام‌های بهداشتی درمانی و نحوه انسجام و هماهنگی بین امور، خود می‌تواند تعیین‌کننده کارآمدی و میزان دستیابی به اهداف توسعه پایدار باشد.

به هر صورت اهداف توسعه پایدار با اهداف جهانی مجموعه‌ای را برای دستیابی به آینده بهتر و پایدارتر برای همه طراحی و ارائه کرده است. همان‌گونه که اشاره رفت، اهداف توسعه پایدار که به‌عنوان اهداف جهانی نیز شناخته می‌شوند، در سال ۲۰۱۵ توسط سازمان ملل متحد در جایگاه یک فراخوان جهانی برای اقدام برای پایان دادن به فقر، حفاظت از کره زمین و تضمین اینکه تا سال ۲۰۳۰ همه مردم از صلح و رفاه برخوردار خواهند بود، تصویب شده است. به هر صورت جهان با چالش‌های جدی منابع‌طبیعی و زیست‌محیطی مواجه است؛ مانند تغییرات آب‌وهوایی، کاهش آب شیرین، ماهیگیری بیش از حد اقیانوس‌ها، جنگل‌زدایی، آلودگی آب‌وهوا و تلاش برای تغذیه سیاره‌ای میلیاردی. از منظر محیط‌زیستی، پایداری درباره مدیریت و حفاظت از منابع‌طبیعی، اکوسیستم‌ها، آب‌وهوا و جو زمین است تا نسل‌های کنونی و آینده زندگی مناسبی داشته باشند. در ضمن رشد اقتصادی پایدار از نظر زیست‌محیطی نام دیگری برای مفهوم توسعه پایدار است. هدف آن دستیابی به هماهنگی بین پایداری محیطی، اقتصادی و سیاسی / اجتماعی است. توسعه پایدار همیشه ما را تشویق می‌کند تا با تغییر تدریجی شیوه‌های توسعه و استفاده از فناوری‌ها، منابع خود را حفظ و ارتقا دهیم.

اهمیــت تـــوسعــه پــایــدار

اهداف توسعه پایدار رویکردی بلندمدت برای رسیدگی به چالش‌های جهانی ارائه می‌کند؛ چالش‌هایی که پیش‌روی بسیاری از کشورهای جهان است و برای حل آنها نیاز به همکاری مشترک است. به‌علت تغییرات سریع در دولت‌ها و سیاست‌های‌شان، بیشتر برنامه‌های دولتی عمر نسبتا کوتاهی دارند (۴ - ۵ سال). داشتن اهداف و برنامه‌های بلندمدت که توسط ۱۹۳ کشور توافق شده است، تداوم تلاش برای این اهداف را بیشتر می‌کند و باعث تقویت تعهد در قبال انجام آنها خواهد شد. اهداف توسعه پایدار نه‌تنها به رفاه مردم، توسعه اقتصادی کشور و محیط‌زیست بهتر اشاره دارد، بلکه ابزارهای موردنیاز برای رسیدن به آنها و چگونگی ایجاد این تغییرات را نیز ارائه می‌دهد. این اهداف به علل ریشه‌ای فقر و نابرابری می‌پردازد. مشکلاتی از قبیل ضعف حاکمیت قانون، فساد، سنت‌گرایی و هنجارهایی که باعث تبعیض می‌شوند. از آنجایی که تمام این اهداف به هم مرتبط هستند، بدون شناختن علل ریشه‌ای یکی، نمی‌توان به دیگری دست یافت. در خاتمه لازم است فرآیند توسعه پایدار در مقابل رشد را که با مطرح شدن اهداف توسعه پایدار در سال ۱۹۹۲ نمایان شد، کشورها به‌دنبال راه‌حلی بودند که رسیدن به رشد اقتصادی را با رعایت اهداف توسعه پایدار، ممکن کنند. با شناخت تفاوت‌های این دو حوزه شاید بتوانیم سازگاری رشد اقتصادی با توسعه پایدار را ممکن کنیم.

برای رسیــدن بـــه توسعه پایـدار در همه زمینه‌ها تلاش شود و در عین حال برنامه‌ریزی و عملکرد دولت‌ها ضامن رشد اقتصادی است. در این مسیر باید به فاکتورهایی مانند انتخاب صحیح تکنولوژی، ارزیابــی و برنامه‌ریزی نیز توجه داشت.