توسعه تولید دانشبنیان و با کیفیت رقابتی
شهرام شیرکوند - پژوهشگر صنعتی
توجه به مقوله تولید دانشبنیان و افزایش توان رقابتی تولیدات داخلی از جمله راهکارهایی هستند که در صورت تحقق آنها، شرایط تولید رقابتی فراهم میشود. تولید رقابتی راهبرد اساسی برای رونق تولید و توسعه کسبوکار است. اگر تولید در کشور رقابتی باشد، به تولید پایدار تبدیل خواهد شد و اشتغالی که مبتنی بر تولید رقابتی باشد نیز پایدار خواهد ماند.
بنگاههای تولیدی و اقتصادی که با هدف تولید کالا و خدمات ایجاد شده باشند، برای پایداری و توسعه بازارهای داخلی و خارجی ملزم به تولید کالا با کیفیت رقابتی برای جلب رضایت مشتریان خود هستند، زیرا مشتریمداری در بازار علاوه بر تقویت تولید پایدار و رقابت برای بقا در بازار، موجب ارتقای برند، رونق تولید و فروش و سودآوری بیشتر میشود.
تولید رقابتی رویکردی برای تقویت تولید محصولاتی با کیفیت و نرخ رقابتی است. تولید باکیفیت و رقابتی منجر به اشتغالزایی، ایجاد ارزشافزوده، افزایش درآمدهای کشور و تامین رضایت مصرفکنندگان میشود. امروزه شرکتها و سازمانها باید برای افزایش اعتبار نشان (برند) و ارتقای جایگاه اجتماعی، خود را بهدرستی به جامعه معرفی کنند و این امر جز در سایه ارائه کالای مرغوب و خدمات رضایتبخش میسر نخواهد بود.
رقابتی بودن تولید و ارتقای کیفیت محصولات داخلی، رویکردی برای تولید باکیفیت و رقابتی است که منجر به اشتغال پایدار، توسعه کسبوکار، افزایش درآمدهای کشور و تامین رضایت مشتریان در داخل و خارج میشود و بنگاههای تولیدی و اقتصادی باید برای افزایش اعتبار و ارتقای جایگاه اجتماعی، با برنامهریزی برای تولید رقابتی خود را بهدرستی به آحاد جامعه معرفی کنند.
در واقع افزایش رضایت مشتریان به مفهوم کاهش هزینهها و زمان تولید، ناب و بهنگام بودن تولید، مزیتی رقابتی در سازمانها و شرکتهای تولیدی است و آنچه موجب رونق تولید و توسعه بازار تولیدات داخلی میشود، احترام به حقوق مشتریان و رعایت اصول مشتریمداری است که میتواند با ایجاد فضای رقابتی در دو بخش تولید و بازار، سبب انتخاب تولیدات داخلی ازسوی مشتریان شود؛ بنابراین تولید باکیفیت و رقابتی، از مهمترین عوامل توسعه بازار و پویایی کسبوکار در کشور است. بر این اساس بنگاههای تولیدی همواره در پی توسعه سهم بازار خود از طریق کسب مزیت رقابتی هستند.
نکته اساسی این است که وقتی در فرهنگ یک جامعه جایگاه، نقش و کارکرد مشتری بهدرستی تعریف و تبیین شود و خدمت به مشتری بهعنوان یک ارزش مطرح باشد، سازمانها در جایگاه اصلی خود قرار میگیرند، بهطوری که هر سازمان، خدمات باکیفیت و باارزش به مشتری ارائه میکند و از خدمات ارزشمند دیگر سازمانها بهرهمند میشود و در نتیجه رضایت و بالاتر از آن خرسندی و وفاداری مشتری محقق میشود.
کیفیت و بهبود آن، موضوع مهم و حیاتی در هر سازمان و بنگاه است. برخی کیفیت را تنها انطباق با ضوابط ازپیشتعیینشده میدانند و بهعبارتی دیگر کیفیت مترادف استاندارد تلقی میشود، در حالی که کیفیت مفهومی وسیعتر دارد و بهمعنی پاسخگویی به درخواستهای منطقی و حقمدارانه مشتریان است.
درحالحاضر صنعت بهعنوان مهمترین بخش کسبوکار و تجارت در کانون توجه مصرفکنندگان قرار دارد و کیفیت ارائه محصول، عنصری ضروری در بازارهای رقابتی فعلی شده است؛ بهویژه در اروپا در هیچ مقطعی از زمان کیفیت تا این حد حائز اهمیت نبوده است.
بدون تردید تولید باکیفیت و رقابتی در هر کشوری نقش مهمی در توسعه کسبوکار، افزایش رفاه، بهبود وضعیت اقتصادی و آسایش مردم دارد.
به این لحاظ کشورهای زیادی در تلاشند کیفیت تولیدات خود را در همه زمینهها ارتقا دهند تا پس از تقویت برند محصولات و شکوفایی صنایع کشورشان بتوانند صادرات محصولات خود به سایر کشورها را تسهیل کنند و بخش زیادی از اشتغال، درآمد و ارزش افزوده کشورشان را به بازار رقابتی و صادرات اختصاص دهند و علاوه بر ایجاد اشتغال و آسایش آحاد جامعه، امکان توسعه زیرساختهای تولید رقابتی برای محصولات باکیفیت فراهم شود.
درحالحاضر یکی از مهمترین چالشها در مسیر تولید رقابتی، عدم سرمایهگذاری در کشور و تامین نقدینگی و منابع مالی است.
مهمترین دلیلی که باعث حضور نیافتن بسیاری از شرکتهای صنعتی و کشورها در بازار جهانی شده و رقابت آنها را در این بازارها غیرممکن کرده، فقدان ویژگیهای کیفی در محصولات تولیدیشان بوده است.
استفاده از فناوریهای نوین و احساس مسئولیت از پیششرطهای مهم تولید دانشبنیان است. البته بهاعتقاد کارشناسان حوزه اقتصاد و بازار، کیفیت محصول در کنار نرخ مناسب ضامن توسعه فروش و افزایش سهم بازارهای منطقهای و جهانی است که اگر مورد عنایت جدی تولیدکنندگان کشور قرار گیرد، تولید رقابتی محقق میشود.
تحقق تولید رقابتی تنها با تولید محصولات باکیفیت و نرخ رقابتی ممکن است و با این اقدام و در راستای تحول اقتصادی در شرکتهای تولیدی، بازگشت سرمایه، سود فروش، سهم بازار، کاهش هزینهها و ارزش سهام از رشد قابلتوجهی برخوردار خواهد شد.