اهمیت تولید دانش‌بنیان در صنعت خودرو
شهرام شیرکوند - پژوهشگر صنعتی
تولید دانش‌بنیان، توام با کارآفرینی و اشتغالزایی، رمز شکوفایی صنعت داخلی و توسعه صنعتی است. توجه به تولید دانش‌بنیان با هدف افزایش بهره‌وری و توسعه اشتغال پایدار بسیار حائز اهمیت است. صنعت خودروسازی ایران به‌عنوان رکن دوم اقتصاد ملی و یکی از بخش‌های مهم صنعتی، در حرکت به سمت توسعه، از جمله بخش‌های زیربنایی اقتصاد کشور است که به‌صورت مستقیم فرآیند توسعه تولید مبتنی بر دانش را تحت تاثیر قرار می‌دهد و از عوامل مهم توسعه کسب‌وکار و اقتصاد به‌شمار می‌رود؛ بنابراین توجه به تولید دانش‌بنیان و طراحی و تولید محصولات جدید در شرکت‌های خودروساز داخلی (سواری و تجاری) نقش مهمی در خودکفایی و ارتقای کیفی تولید ملی دارد.
توسعه تولید خودرو و صنایع مرتبط، علاوه بر ایجاد اشتغال و توسعه کسب‌وکار، سبب تولید محصولات رقابتی باکیفیت، توسعه صادرات صنایع داخلی و افزایش سهم بازار جهانی می‌شود. صنعت خودروسازی یکی از مولفه‌ها و شاخص‌های تعیین‌کننده در میزان توسعه کشورهاست. ایران در صنعت خودروسازی از زیرساخت‌های مناسبی برخوردار است و ورود فناوری‌های نوین به این صنعت موجب توسعه روزافزون آن خواهد شد. بهره‌گیری از فناوری‌های نوین صنعت در خودروسازی و ارتقای کیفی قطعات از مهم‌ترین پیش‌شرط‌های تولید دانش‌بنیان و تولید خودرو باکیفیت است. به اعتقاد کارشناسان حوزه بازار، کیفیت محصول در کنار نرخ مناسب ضامن توسعه فروش و افزایش سهم بازارهای منطقه‌ای و جهانی است که اگر مورد توجه جدی دولت و تولیدکنندگان قرار گیرد، با رونق تولید در صنایع کشور، اشتغالزایی نیز محقق خواهد شد.
بهبود نقش صنعت خودرو در توسعه صنعتی و اقتصادی در گرو اجرایی کردن ۵ راهبرد شامل ایجاد و توسعه پایگاه‌های تولید خودرو با علامت تجاری داخلی، تاکید بر صادرات خودرو، ایجاد و توسعه پایگاه تولید قطعات با علامت تجاری داخلی با تاکید بر مزیت‌های داخلی، جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی برای توسعه صادرات و راه‌اندازی مراکز طراحی، آزمون و خدمات مهندسی خودرو در منطقه است. اجرای این اقدامات در توسعه کمی و کیفی صنعت خودرو منجر به بهبود رشد اقتصادی و توسعه تولید دانش‌بنیان در خودروسازی کشور خواهد شد که در نهایت ارتقای برند خودرو ملی را به ارمغان می‌آورد.
به جرات می‌توان گفت توسعه‌یافتگی صنعت خودرو ایران در زمینه فناوری و کارآمدی و توانمندی آن و حرکت در مسیر تولید دانش‌بنیان، بستر توسعه صنعتی را فراهم می‌کند. از سویی کارشناسان معتقدند بخش مهمی از موفقیت‌های راهبردی در اقتصاد و کسب‌وکار، به‌واسطه توسعه فعالیت‌های پژوهشی در خودروسازی و سرمایه‌گذاری در این بخش به‌دست می‌آید.
ارتباط بین صنعت خودرو با بخش‌های گوناگون اجتماعی و اقتصادی این باور را تقویت می‌کند که در ایران، خودروسازی و صنایع مرتبط با آن، موتور محرک صنعت کشور هستند و از ارکان اصلی اقتصاد و تجارت به‌شمار می‌روند. صنعت خودرو باوجود اینکه تنها عامل توسعه به‌شمار نمی‌رود، آثار اقتصادی آن در همه زمینه‌ها و فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی مشهود است؛ بنابراین توسعه صنعت خودروسازی، علاوه بر ایجاد اشتغال، موجب توسعه کسب‌وکار، افزایش رفاه و آسایش جامعه می‌شود.
بسیاری از کشورها با تمرکز بر تولید نوآورانه، صنعت خودرو خود را به سطحی از رشد و شکوفایی رسانده‌اند که بتوانند بخش عمده‌ای از محصولات خود را به سایر کشورها صادر کنند و درصد بالایی از اشتغال، درآمد و ارزش افزوده کشورشان را به آن اختصاص دهند، زیرا جهش در تولید توام با رونق فروش، علاوه بر ایجاد اشتغال و آسایش آحاد جامعه سبب تولید محصولات باکیفیت‌تر و مناسب‌تر می‌شود. از سوی دیگر اگر کشوری دارای سازمان‌ها و صنایع تولیدی قدرتمند باشد که توان حضوری موفق در بازارهای بین‌المللی را داشته باشند، قدرت اقتصادی آن نیز افزایش خواهد یافت؛ بنابراین بهبود کیفیت محصولات موضوع مهم و حیاتی در سازمان‌ها و بنگاه‌های تولیدی کشور برای افزایش سهم در بازارهای جهانی است.
تحقق تولید دانش‌بنیان تنها با تولید نوآورانه و باکیفیت ممکن است. با این روش شرکت‌های تولیدی از بازگشت سرمایه مطمئن خواهند بود و سود فروش، سهم بازار، کاهش هزینه‌ها و نرخ سهام از رشد قابل‌توجهی برخوردار خواهد شد. به این لحاظ در شرایط کنونی برای تحقق تولید دانش‌بنیان، باید با بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان جوان، ایجاد نوآوری و تمرکز تولید بر ظرفیت‌ها و توان داخلی و افزایش بهره‌وری در تمامی بخش‌های تولیدی موجود در کشور و توجه به جهش در کیفیت و کمیت تولیدات صادرات‌محور، شرایط و فضای مناسبی برای ارائه محصول تولیدی به بازارهای داخلی و خارجی فراهم شود. در این راستا باید به ظرفیت‌های صنعت کشور توجه بیشتری داشته باشیم و به‌طور همزمان برای ایجاد اقتصاد دانش‌بنیان نیز برنامه‌ریزی شود تا با تمرکز بر تولید نوآورانه به سمت ارتقای تولید داخلی حرکت کنیم. اقتصاد دانش‌بنیان استفاده از دانش برای ایجاد کالاها و خدمات و یکی از الزامات اساسی در تحقق تولید دانش‌بنیان و تقویت برند کالاهای باکیفیت داخلی است. همچنین از آنجا که اقتصاد دانش‌بنیان برپایه تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات تشکیل شده، اصلاح فضای کسب‌وکار برای تحقق اقتصاد
دانش‌بنیان اهمیت زیادی دارد.
به‌منظور توسعه تولید دانش‌بنیان و نوآورانه در صنعت خودرو، توجه به همکاری شرکت‌های خودروساز داخلی با مراکز علمی و پژوهشی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در واقع تولید محصولات جدید با نرخ رقابتی، منجر به توسعه تولید مبتنی بر دانش، اشتغالزایی، توسعه و رونق فروش و افزایش درآمد خودروسازان و تامین نظر مشتریان خودروهای ایرانی در بازارهای داخلی و خارجی می‌شود.
