تولید و تجارت‌مان را جهانی کنیم
شهرام شیرکوند - پژوهشگر صنعت
برای توسعه تولید، تجارت، کسب‌وکار و اشتغال پایدار، توجه به پشتیبانی فروش محصولات داخلی و رفع موانع موجود در زمینه توسعه سهم بازارهای داخلی و خارجی ضرورت دارد. در عصر کنونی فعالیت هیچ کسب‌وکاری در جهان به‌صورت جزیره‌ای و بدون گسترش ارتباطات با سایر بنگاه‌ها امکان‌پذیر نیست و در صورتی که بنگاه‌های اقتصادی فعالیتهایشان را جزیره‌ای کنند، با چالش‌هایی روبه‌رو می‌شوند و تعالی نخواهند یافت؛ بنابراین در کوتاه‌مدت به ضرورت جهانی شدن پی خواهند برد.
تغییرات گسترده جهانی در حوزه کسب‌وکار و تجارت از تولید انبوه و دستی به تولید مشتری‌محور موجب شده فضای رقابتی به‌وجود‌اید و رقابت در چنین فضایی بسیار دشوار و مخاطره‌آمیز است. در این اثنا بسیاری از بنگاه‌ها و شرکت‌ها از دور رقابت خارج می‌شوند و عرصه را به شرکت‌های موفق واگذار می‌کنند؛ بنابراین بخش‌های صنعتی و تجاری با در نظر گرفتن متغیرهای جمعیت‌شناختی، متغیرهای جغرافیایی و عوامل روان‌شناختی و رفتاری می‌کوشند تا بیشترین سود را از فعالیتهایشان در حوزه‌های تولید کالا و خدمات کسب کنند و برای اینکه این امر محقق شود، باید از فعالیت‌های جزیره‌ای پرهیز کرده و به رقابت جهانی بیندیشند، اما شتاب تغییر و تحولات در محیط‌های اقتصادی و کسب‌وکار به قدری زیاد است که روش‌های سنتی در پیشبرد فعالیت‌ها به‌صرفه نیست و حتی در برخی موارد استفاده از این روش‌ها امکان‌پذیر نیست. به این جهت مدیران بنگاه‌ها و صاحبان صنایع در چنین موقعیتی در پی بهترین روش‌ها برای توسعه کسب‌وکار و فعالیت بیشتر در عرصه‌های رقابتی هستند. البته استفاده از فرصت‌ها و امکانات خارج از محدوده بنگاه‌ها و بهره‌مندی از تجارب مفید کسب وکارهای مشابه و پیشرو
می‌تواند عامل بقا و پیشرفت روزافزون سازمان در راستای تغییر مداوم و حرکت به‌سوی جهانی شدن باشد و سازمان‌های ماندگار، سازمان‌هایی هستند که از این فرصت‌ها استفاده می‌کنند؛ بنابراین در بخش‌های بزرگ اقتصادی، توجه به مقوله توسعه رهبری (leadership) همسو با سایر استراتژی‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
جهانی شدن، فرآیندی است که بنگاه‌ها و سازمان‌ها به این طریق محصولات و خدمات خود را علاوه بر عرضه در مقیاس داخلی در مقیاسی جهانی عرضه می‌کنند و در این مسیر افزون بر ایفای نقش در اقتصاد داخلی و منطقه‌ای، بخشی از یک اقتصاد جهانی می‌شوند. جهانی شدن موضوعی است که در تحلیل‌های اقتصادی-اجتماعی پایه بنیادین مباحث مطرح است. «دیوید هندرسون» جهانی شدن را یکپارچه‌سازی بازارها می‌داند و شرایط ذیل را برای آن تعریف می‌کند: جابه‌جایی آزاد کالاها، خدمات، نیروی کار، سرمایه و ایجاد بازار واحد. به لحاظ اقتصادی، هیچ فردی خارجی نیست و در بازار همه مساوی هستند. کسب‌وکار و تجارت در بازار داخلی و در سطح بین‌المللی، همان قدر که یک بازی تدافعی است، یک بازی تهاجمی هم محسوب می‌شود. در ارزیابی حرکت صعودی جهانی‌سازی، در نظر گرفتن حجم گسترده بازارهای بین‌المللی و مقایسه آن با اندازه بازارهای داخلی، تضاد موجود را به‌خوبی نشان می‌دهد و مدیران به این نتیجه خواهند رسید که باید مشتریان بالقوه کسب‌وکارشان را در بازارهای خارجی و بین‌المللی بجویند.
در جهانی که به‌سوی یکپارچه شدن پیش می‌رود، سازمان‌ها با چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی روبه‌رو هستند. البته این روند به همراه تحولات تکنولوژیک، در مقایسه با گذشته وضعیت کاملا متفاوتی را ایجاد کرده است. می‌توان گفت جهانی شدن مجموعه‌ای از فرصت‌ها و تهدیدها را پیش روی بنگاه‌ها و سازمان‌ها قرار می‌دهد. زمانی که سازمانی به هر ترتیب معرفی می‌شود و از طریق وب‌سایت شروع فعالیت خود را اعلام می‌کند، حرکت به‌سوی جهانی شدن را آغاز کرده، چراکه با دسترسی به یک پایگاه، مشتریان داخلی و خارجی‌اش را توسعه داده است. «جهانی شدن» واژه جدیدی نیست. در حقیقت، جهانی‌سازی از آغازین روزهای کسب‌وکار وجود داشته، اما تاثیرات آن طی سال‌های اخیر بیشتر بوده است. پیشرفت سریع اثرات کلان اقتصادی جهانی‌سازی با توسعه کشورهای جهان سوم و سایر بازارهای جدید، ایجاد توافقنامه‌های تجارت آزاد، پیدایش اینترنت و دستیابی به پیشرفت‌های تکنولوژیک و ارتباطی، گسترش کسب‌وکار‌های چندملیتی، ایجاد اتحادیه اروپا، تاثیر ثبات یورو در بازار جهانی ارز و همچنین افزایش نقدینگی پیچیده‌تر بازار ادامه یافت.
در جهان امروز، رقابت و انتخاب گسترده و خصوصی‌سازی، آزادسازی و مقررات‌‌زدایی، تبدیل به مفاهیمی جهانی شده‌اند و معدود سازمان‌هایی هستند که به اتکای خود، توانایی رفع نیازهای مشتریان را دارند. سازمان‌ها با تمرکز، تقسیم‌بندی بازار و اولویت‌بندی آن فعالیت‌های اساسی را برای بهره‌گیری از نقاط قوت خود برای ورود به اتحادیه‌ها و توافقنامه‌ها، تعریف
می‌کنند.
امروزه جهان دارای منابع و سرمایه‌های محدودی است که بستر نیازهای نامحدود بشر شده است. به‌منظور پاسخگویی به افزایش مستمر تقاضای مشتریان در بخش‌های مختلف، بسیاری از کسبوکارها می‌کوشند علاوه بر توسعه حضورشان در بازارهای بین‌المللی، زنجیره ارزش خود را در سطح بین‌المللی افزایش دهند.
جهانی‌سازی برای انواع کسبوکارها فرصتی را فراهم می‌آورد تا به افزایش درآمد، پذیرش ریسک و افزایش حقوق صاحبان سهام بپردازند. از مهم‌ترین نتایج جهانی شدن می‌توان به توسعه رقابت در سطح بین‌المللی اشاره کرد، زیرا در چنین شرایطی، شاهد کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، توسعه فناوری اطلاعات و گسترش تجارت، به حداقل رسیدن محدودیت‌های جغرافیایی و رشد رقابت خواهیم بود که در نهایت منجر به افزایش کارآیی اقتصاد بین‌المللی خواهد شد. از بلوغ اقتصاد کلان در جهان با نام جهانی‌سازی یاد می‌شود. امید است در آینده‌ای نه‌چندان دور، با ارتقای مستمر کیفیت محصولات ایرانی و گسترش حضور برندهای معتبر و خوش‌نام کشورمان در بازارهای جهانی، زمینه مناسبی برای معرفی برندهای برتر ایرانی در سطح بین‌المللی فراهم شود.
