جیبی به نرخ جان!
ایمنی عبارت است از محفوظ بودن سلامت و بهداشت همه کارگران و افرادی که به‌نحوی در محیط کارگاه با عملیات ساختمانی ارتباط دارند؛ البته محفوظ بودن و سلامت و بهداشت افرادی را هم که در مجاورت یا نزدیکی کارگاه ساختمانی، عبور و مرور می‌کنند نیز شامل می‌شود.
ایمنی عبارت است از محفوظ بودن سلامت و بهداشت همه کارگران و افرادی که به نحوی در محیط کارگاه با عملیات ساختمانی ارتباط دارند؛ البته محفوظ بودن و سلامت و بهداشت افرادی را هم که در مجاورت یا نزدیکی کارگاه ساختمانی، عبور و مرور می کنند نیز شامل می شود. همچنین، این تعاریف شامل حفاظت و مراقبت از خودروها، تاسیسات و حفاظت از محیط زیست در داخل و مجاور کارگاه ساختمانی هم می شود.کارگاه ساختمانی در بیمارستان ها نیز می تواند شامل طیف وسیعی از عملیات ساختمانی، تاسیساتی و معماری باشد. رعایت مقررات ایمنی و حفاظت کار در هنگام اجرا که در قالب مبحث ۱۲ مقررات ملی ساختمان مطرح شده، در هر پروژه ساختمانی الزامی است، البته شامل بیمارستان ها نیز خواهد بود؛ بنابراین مدیران بیمارستان ها قبل از هر اقدام ساختمانی باید متن کامل کتابچه مبحث ۱۲ مقررات ملی ساختمان مربوط به رعایت ایمنی و حفاظت کار را در دسترس داشته و مطالعه کرده باشند. کارگاه ساختمانی فقط محلی را که یک یا چند عملیات ساختمانی در آن انجام می شود، شامل نمی شود،بلکه در صورت استفاده از معابر مجاور کارگاه برای انبار کردن مصالح یا استقرار تجهیزات و ماشین آلات، این محل ها نیز جزو کارگاه ساختمانی محسوب می شوند. صمت در این گزارش ضرورت ایمنی در ساخت مراکز درمانی را از نگاه کارشناسان بررسی کرده است.
ضرورت توجه به ایمنی در ساخت مراکز درمانی
در گسترش زیرساخت های شهری، برنامه ریزی، طراحی و ساخت بیمارستان نیازمند فرآیند همه جانبه ای است که در آن فضاهای معماری، تجهیزات، تاسیسات مکانیکی و الکتریکی به صورت همزمان و یکپارچه موردتوجه واقع شوند تا بتوان به انسجام عملکردی در بیمارستان دست یافت. اهمیت این امر زمانی دوچندان می شود که مباحث ایمنی در ساخت نیز به این 4 بخش افزوده شود. یک بیمارستان ایمن، بیمارستانی است که در زمان وقوع یک سانحه، در برابر بلایا تخریب نشود و بیماران و کارکنان متوجه کمترین آسیب شوند. در شرایط بحرانی که بیش از هر زمانی به بیمارستان نیاز است، بیمارستان ایمن می تواند به فعالیت خود ادامه دهد و خدمات بهداشتی را به عنوان تاسیسات جامعه محور، ارائه کند. هدف از طراحی بیمارستان ایمن، بالا بردن آگاهی و ایجاد تغییرات موثری است که با اطمینان از ساختار برگشت پذیر تاسیسات بهداشتی، از جان بیماران و کارکنان بهداشتی در برابر بلایا حفاظت و کاهش خطرپذیری برای کارکنان و موسسات بهداشتی را از طریق مدیریت بحران و اجرای طرح های پدافند غیرعامل تضمین کند. شهرداری در کنار سایر نهادهای ذی ربط موظف است در راستای ارتقای ایمنی ساختمان ها و کاهش نرخ حوادث اقداماتی را انجام دهد. همچنین، پایش مستمر ایمنی ساختمان های مراکز پزشکی، باید با ارائه برنامه عملیاتی انجام شود.
عواقب بی توجهی به ایمنی در مراکز درمانی
مهدی داوری دولت آبادی، مدیرعامل پیشین سازمان آتش نشانی استان تهران در رابطه با اهمیت ایمنی در ساختمان های درمانی به صمت توضیح داد: مراکز درمانی به طورکلی از لحاظ ایمنی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند، چرا که جمعیت زیادی روزانه در این مراکز رفت وآمد دارند، همچنین این مراکز، بسیاری از افراد بیمار را برای معالجه پذیرش می کنند، از این رو مسلما بیماران در مواقع بحرانی قادر به واکنش سریع و به موقع نیستند و اگر اصول ایمنی در مراکز بهداشتی رعایت نشود، برای این افراد مشکلات دوچندانی به وجود می آید.
وی افزود: اتفاقات ناگواری که در سال های گذشته بر اثر بی توجهی به ایمنی در ساختمان ها رخ داد، نویدبخش بسیاری از اقدامات موثری شد که همچنان ادامه دارد. خوشبختانه در چند سال اخیر اقدامات زیادی با همکاری وزارت بهداشت، شهرداری ها و دیگر سازمان ها و نهادهای ذی ربط درباره ارتقای سطح ایمنی مراکز درمانی انجام گرفته است.
داوری دولت آبادی درباره مراکز درمانی فرسوده که عمر بالایی دارند، عنوان کرد: اینکه بگوییم یک بیمارستان با عمر ۵۰ سال، فرسوده و ناایمن است، درست نیست، زیرا موارد و فاکتورهای زیادی برای اینکه یک ساختمان را ناایمن بدانیم، وجود دارد؛ از این رو موضوع ایمنی مسئله ای است که در هر لحظه و هر مکانی، باید بر آن نظارت و پیشگیری صورت بگیرد، حتی اگر موارد ایمنی در مراکز بهداشتی نوساز رخ ندهد، می تواند آسیب های جانی و مالی زیادی به بار آورد، زیرا یک ساختار کاملا مجهز و ایمن با یک تغییر کوچک ساختاری به یک ساختمان ناایمن و خطرناک تبدیل می شود.در ساختمان هایی که عمر زیادی دارند هم، می توانیم اصول ایمنی را به روز و از وقوع حوادث پرخطر جلوگیری کنیم؛ این اقدام کمترین کاری است که می توانیم درباره ساختمان های قدیمی انجام دهیم تا قابل استفاده باشند.
ضرورت افزایش همکاری ها برای ایمن سازی
مدیرعامل پیشین سازمان آتش نشانی استان تهران تصریح کرد: همکاری ها و تلاش هایی که در حوزه امنیت ساختمان ها انجام می گیرد تا حد زیادی مناسب است، اما موانع زیادی در رابطه با این موضوع وجود دارد. یکی از این موارد، نبود یک قانون منسجم و شفاف برای بالا بردن سطح ایمنی ساختمان ها است، بدین نحو که اگر مجموعه ای از انجام تمهیدات ایمنی سر باز زند، قانون محکمی برای نظارت و برخورد با آن وجود ندارد و همه چیز به نحوی مبهم است. موضوع دیگر، هزینه های ایمنی است که باتوجه به افزایش روزافزون قیمت ها، بسیار بالا است.متاسفانه بسیاری از مراکز درمانی و بیمارستان ها از پس مخارج عادی و روزانه خود برنمی آیند،بنابراین اینکه بخواهند برای ارتقای ایمنی هزینه های زیادی را بپردازند، مقدور نیست. موضوعات مختلف دیگری نیز مانند بحث بیمه ایمنی برای ساختمان ها نیز همیشه مطرح است، اما متاسفانه همان طور که گفته شد، دلایل متعددی برای سر باز زدن از ارتقای ایمنی وجود دارد که برنامه ریزی و نظارت بیشتری را طلب می کند. داوری دولت آبادی در پایان گفت: آتش نشانان نمی توانند در بخش سازه ای ورود کنند، چرا که کار تخصصی آنها نیست. باید نظام مهندسی در مباحث سازه ای ورود کند، اما با این حال، اکثرا ساختمان های ناایمن برای آتش نشانی مشکل ایجاد می کنند. متاسفانه باور عمومی درستی درباره خطر هنوز وجود ندارد. در دنیا مبحث ایمنی بسیار مهم است و قوانین جدی برای وقوع حوادث بزرگ دارند. باید در این راه تلاش و فرهنگ سازی کنیم، اما این اقدامات کار یک سازمان نیست، بلکه باید تمامی دستگاه های ذی ربط در این زمینه همکاری کنند.
کیفیت، شرط اول ساخت وساز
حامد خانجانی، کارشناس مسکن به صمت گفت: کیفیت، یکی از بخش های مهم در ساخت وساز است که متاسفانه مسئولان به صورت اجرایی و عملی در این عرصه آن طور که باید ورود پیدا نکرده اند، همچنین با افزایش کیفیت در ساخت وساز می توان بسیاری از حوادث به وجودآمده را پیش بینی کرد و از شدت خسارت آنها جلوگیری به عمل آورد. ضرورت این موضوع در ساخت وساز ساختمان های درمانی از اهمیت بیشتری برخوردار است، چرا که در مواقع بحرانی این بیمارستان ها و مراکز درمانی هستند که باید مصدومان را معالجه کنند.ساخت وسازهای ایمن به لحاظ مسائل اقتصادی همچون نرخ مجوزهای قانونی، قیمت مصالح ساختمانی، هزینه تمام شده ساخت و میزان سودآوری همواره موردتوجه بوده است. کیفیت فنی و اجرایی ساختمان های درمانی باید به طورتخصصی در برنامه های مسئولان قرار گیرد.
از تولید مصالح غیراستاندارد جلوگیری شود
وی افزود: ایران یکی از پرحادثه ترین کشورهای جهان است که این شرایط طبیعی ایجاب می کند که تولید مصالح ساختمانی با استانداردهای بین المللی و ملی را در اولویت بخش ساختمان قرار دهیم. وزارت راه و شهرسازی و سازمان ملی استاندارد و دیگر متولیان بخش ساخت وساز کشور باید برای این مسئله مهم اهمیت زیادی قائل شوند و اجازه ندهند، مصالح غیراستاندارد و نامرغوب در کشور تولید شود.از جمله روش های ارتقای کیفیت ساختمان های درمانی، ورود افراد باصلاحیت به این حوزه است، همچنین استفاده از مصالح درجه یک، افزایش نظارت ها از سوی دستگاه های ناظر شامل شهرداری ها و سازمان های نظام مهندسی ساختمان، اجرای ضوابط و مقررات در طراحی و اجرای این ساختمان ها از اهمیت زیادی برخوردار است. بهتر است، به طورمنظم افزایش کیفیت در تمامی زمینه های ساخت وساز ارتقا یابد. برگزاری دوره های آموزشی می تواند در این مسیر به افزایش بهره وری کمک شایانی کند.
این کارشناس ادامه داد: برای رسیدن به ساخت وساز ایمن و استاندارد در کشور، باید تمام افرادی که در اجرایی شدن پروژه های ساختمانی نقشی ایفا می کنند، به صورت تخصصی آموزش های لازم را ببینند تا زمان و هزینه ساخت وسازها کاهش یابد و از منابع و سرمایه های موجود به نحواحسن استفاده شود. مطمئنا در چنین شرایطی شاهد ساخت ساختمان های باکیفیت خواهیم شد.
وی در پایان گفت: همان طور که مشهود است، با پیشرفت صنعت در ایران و جهان، نیاز به ساخت اماکن و پروژه های درمانی روزبه روز افزایش می یابد. علاوه بر این، ساخت وساز در این حوزه، یک حرفه مهارت محور را می طلبد، از این رو باید در راستای ترویج ارتقای کیفیت سازه های درمانی گام های موثری برداشت. متخصصان اگر تمام تلاش خود را به کار ببرند و دانش و مهارت های خود را به صورت مداوم تقویت کنند، می توانند در پروژه های بهتری مشارکت داشته باشند و ایمنی در مراکز درمانی را افزایش دهند.
سخن پایانی
سیستم درمانی باید برمبنای اصول و استانداردهایی ساخته شود تا در شرایط متفاوت کارآیی لازم را داشته باشد. برای تخصص ایمنی مراکز درمانی باید از هر فرصتی برای اطلاع رسانی به ذی ربطان و تبادل تجربیات مناسب با سایر جوامع پیش رو در این زمینه بهره برد. از طرفی، باید در بیشترین حد ممکن از مشاغل مرتبط برای ساخت و ایمنی بیمارستان ها، شامل کلیه مهندسان، معماران و مدیران کارآمد در شناسایی و کاهش خطرپذیری استفاده کرد.
تیر سال ۱۳۹۹ ،روزنامه فرهیختگان در گزارشی، فهرستی از ساختمان های پرخطر منتشر کرد که البته طبق گزارش این روزنامه، لیست اعلامی کامل نبوده و تنها اسامی ساختمان های مشهور در این گزارش آورده شده است. در این لیست، بیش از ۲۰ بیمارستان جزو ساختمان های پرخطر اعلام شدند. در حوادثی که در مراکز درمانی و بیمارستانی رخ می دهد یا بروز آن در این مراکز پیش بینی می شود، انگشت اتهام به سوی وزارت بهداشت نشانه می رود، اما با اینکه مهم ترین دغدغه متولی سلامت در کشور، ارتقای ایمنی این مراکز درمانی است، اما وزارت بهداشت در اجرای طرح های مقاوم سازی و بهسازی تنها مانده و بدون تامین بودجه نمی تواند کاری از پیش ببرد.آسیب مراکز ارائه دهنده خدمات درمانی فقط در سازه های ناایمن و فرسوده نیست، بلکه هزینه نگهداری ، اتلاف انرژی و انتقال آلودگی هم در این مراکز وجود دارد، به همین دلیل تبعات ناشی از فرسودگی بیمارستان ها و مراکز درمانی باید از جنبه های مختلف بررسی شود. آسیب بیمارستان های فرسوده، فقط آوار آن بر سر مردم نیست، بلکه هزینه های گزاف غیرمستقیم هم به کشور وارد می کند: اگر این بیمارستان ها تعطیل شوند، منفعت بیشتری برای جامعه دارند، اما باتوجه به اینکه توزیع منطقی خدمات بهداشتی و درمانی در کشور وجود ندارد، نمی توان آنها را حذف کرد. باید توزیع منطقی خدمات درمانی انجام بگیرد تا فرصتی برای احداث بیمارستان های جدید وجود داشته باشد.
