شاید در این روزهایی که دغدغه‌ی اصلی مردم وضعیت اقتصادی و معیشتی است، جایی برای گفتن از حیوان آزاری نمی‌ماند. اما اخیرا خبری در فضای مجازی داغ شد که صحبت نکردن درباره‌ی این فاجعه را غیرممکن کرد. صبا صفری یکی از افراد به‌ظاهر سرشناس در فضای مجازی، در صفحه اینستاگرام خود خبر از خفه شدن گربه‌اش در ماشین لباس‌شویی داد.

نکته‌ی قابل تامل این ماجرا این بود که گویا او باردار است و در کمال آرامش و بدون هیچ ناراحتی در یک استوری این موضوع را مطرح کرد و تنها ناراحت شوکی بود که به او در این دوران وارد شده! هم‌چنین خدا را شکر کرد که آن‌جا نبوده و صحنه را ندیده! حالا دیگر سوالاتی درباره‌ی چرایی این اتفاق که ذهنمان را به خودش مشغول کرده بماند. این اتفاق باعث واکنش‌های زیاد کاربران در فضای مجازی شد.

جدای این اتفاق تلخ، این روز‌ها در پی افزایش نرخ ارز و دلار و به تَبَع آن گران شدن و کم‌یاب شدن غذای حیوانات و بالا رفتن هزینه‌های نگهداری آن‌ها، شاهد رها شدن حیوانات خانگی هستیم. به دلیل اینکه این حیوانات از اولین روز تولد در فضای آرام و محیط زندگی انسان‌ها قرار گرفته‌اند، جنگیدن برای به‌دست آوردن غذا و مراقبت از خودشان را نیاموخته‌اند و بعد از رها شدن در طبیعت سرنوشت غم‌انگیزی برایشان رقم خواهد خورد. همین اتفاقات بهانه‌ای شد تا در این مطلب به بحث حیوان آزاری بپردازیم.

علاوه بر اتفاقات تلخی که در ابتدای مطلب برایتان گفتیم، اخیرا چشم و هم‌چشمی‌ها میان برخی کاربران فضای مجازی و تلاش آن‌ها برای خاص و متفاوت جلوه کردن در شبکه‌های اجتماعی تا جایی پیش رفته که این کاربران حتی به تخلف هم متوسل می‌شوند.

به نمایش گذاشتن تصاویری به همراه عقاب طلایی، بالابان و خفاش توسط یکی از این کاربران، نمونه‌ای از قربانی شدن حیات وحش برای خاص جلوه کردن برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی است.

این کاربر در حالی تصاویر این حیوانات را به اشتراک گذاشته است که نگهداری از آن‌ها جرم محسوب شده و مشمول پرداخت جریمه می‌شود. به عنوان مثال بر اساس مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست، جریمه نگهداری بدون مجوز از عقاب طلایی و بالابان، به ترتیب ۳ میلیون و ۲ میلیون تومان است.

این حیوانات چگونه به دست این افراد می‌رسد؟

متاسفانه عدم نظارت جدی سازمان حفاظت محیط زیست بر وضعیت باغ‌های وحش و باغ‌های پرندگان سبب شده این مراکز برای کسب درآمد بیشتر دست به فروش حیوانات بزنند و به یکی از اصلی‌ترین خاستگاه‌های قاچاق حیات وحش تبدیل شوند. حتی باغ وحش‌هایی که به دلیل موقعیت مکانی نامناسب، بازدیدکننده‌ای ندارند و در نتیجه در جایگاه‌هایی نامناسب با شرایط بهداشت و تغذیه اسفبار از حیوانات نگهداری می‌کنند به جای آنکه با پیگیری سازمان حفاظت محیط زیست تعطیل شوند به توله‌کشی از حیواناتی، چون شیر و سگ و گربه روی آورده‌اند و درآمدشان را از فروش غیرقانونی این حیوانات به متقاضیان تامین می‌کنند.

سازمان حفاظت محیط زیست اگر عزمی راسخ برای جلوگیری از این تخلفات داشته باشد باید پیش از همه برنامه‌ای منظم و دقیق برای نظارت بر باغ وحش‌ها و کنترل تعداد جانوران داشته باشد و در صورت تخلف با این مراکز قاطعانه برخورد قانونی کند.

اگرچه آمار قابل اتکایی از حیوان‌آزاری در دسترس نیست، اما نمونه‌های بارز حیوان‌آزاری در اخبار و رسانه‌ها، خبر از افزایش میزان آزار و اذیت حیوانات می‌دهد. کشتن سگ‌ها، رنگ‌کردن سگ‌ها و عکس سلفی‌گرفتن با آن‌ها، خفه‌کردن گربه، شکنجه و به دار آویختن حیوانات از نمونه‌های این اتفاقات می‌باشد.

دلایل روانشناسانه حیوان‌آزاری چیست؟

آلبرت بندورا در نظریه یادگیری اجتماعی خود، رفتار پرخاش‌گرانه فرد را ناشی از عوامل متعددی دانسته است که از جمله می‌تواند به خشم فرد نسبت به حیوانات و آزار و اذیت و کشتن آن‌ها مرتبط باشد. او معتقد است که رفتار‌های پرخاش‌گرانه، می‌تواند ناشی از الگوگیری و تقلید اشتباه فرد از دیگری باشد، و بر آن مبنا، فرد به دلیل علاقه به یک شخص، به همانندسازی رفتاری با شخصیت او می‌پردازد. به عنوان مثال، فردی مانند پدر یا مادر که کودک از او امنیت و محبت دریافت می‌کند، الگو قرار می‌گیرد. فردی که کودک از او تقلید می‌کند، می‌تواند رفتار‌های پرخاشگرانه‌ای با حیوانات داشته باشد، اما کودک از او تقلید می‌کند، چون در کنارش امنیت دارد.

برخی دیگر از روانشناسان بر این باورند که وقتی افراد در دوران کودکی یا در مراحل دیگر زندگی از سوی پدر، مادر یا خانواده و اطرافیان طرد شود و محبتی دریافت نکنند، معمولا در هنگام خشم از مکانیسم دفاعی جابه‌جاسازی استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، خشم خود را متوجه حیوانات می‌کنند و آن‌ها را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند.

فرد دارای سلامت روان، به حیوانات و اطرافیان صدمه نمی‌زند. تحقیقات مختلف در زمینه رفتار‌های فردی و اجتماعی، نشان می‌دهد که اغلب افرادی که اقدام به حیوان‌آزاری می‌کنند از نظر شخصیتی تحریک‌پذیرترند و در هنگام عصبانیت، واکنش‌های آنی پرخاش‌گرانه فیزیکی نسبت به انسان‌های دیگر یا حیوانات نشان می‌دهند و قادر به فکر کردن و تامل درباره این رفتار‌ها و کنترل واکنش‌های خود، نیستند.

نکته قابل توجه این است که این دسته از افراد، دارای احساس همدلی در تعامل با افراد دیگر یا حیوانات نیستند و به دلیل کمبود‌های عاطفی، تحت آزار فیزیکی یا جنسی قرار گرفتن در دوران کودکی، و حس طرد شدن و دیده نشدن، خواهان بازیابی قدرت گمشده خود در دوران بزرگسالی هستند و می‌کوشند تا با شیوه‌های نامناسبی، چون حیوان‌آزاری، احساس خودکم‌بینی یا ناتوانی‌ها و کمبود‌های دیگر را در خود ارضا کنند.

خودخواهی و خود محوری در برخی از افراد نیز یکی دیگر از دلایل حیوان‌آزاری است. چنان افرادی، بی‌رحمانه برای خوش‌گذرانی و ارضای هیجانات خود، به اذیت و آزار حیوانات توانمندی، چون خرس یا دیگر حیوانات وحشی دست می‌یازند. در عین حال، برخی از شکارچیان نیز برای منافع مالی، به آزار و کشتن حیواناتی، چون قوچ، بز کوهی، آهو و دیگر جانوران حیات وحش می‌پردازند.

نتایج تحقیقی در سال ۲۰۰۸ حاکی از ارتباط مستقیمی بین خشونت‌های خانگی و آزار و اذیت حیوانات است. همچنین، بر اساس نتایج گزارش‌های به‌دست آمده، نزدیک به ۷۱ درصد از افرادی که به خشونت‌های خانگی دست می‌زنند، حیوانات خانگی را نیز مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند. در یک نظرسنجی، ۷۱ درصد از قربانیان خشونت خانگی گزارش دادند که فرد مهاجم، حیوانات خانگی را نیز هدف رفتار‌های خشونت‌آمیز خود قرار داده است.

بعد از ماجرای جنجالی صبا صفری و داستان غم‌انگیز گربه‌اش، کاربران در فضای مجازی واکنش‌های زیادی به این اتفاق نشان دادند که ادامه تعدادی از آن‌ها را برایتان آورده‌ایم.

با تمام مسائل گفته شده، به نظر شما دلیل این حیوان‌ آزاری‌ها چیست؟