با رسیدن عمر دولت سیزدهم به یک سال، بررسی عملکرد این دولت در بخش‌های مختلف اقتصادی و تجاری کشور حائزاهمیت است. مسئولان نهادهای دولتی بر آمار و ارقامی که ازسوی نهادهای مختلف رسمی اعلام شده، تکیه زده و دولت را در بحث‌های مختلف اقتصادی، تجاری و حتی بازار موفق می‌دانند؛ هرچند فعالان اقتصادی و تجاری، شرایط را همچنان برای اقداماتی همچون توسعه تجارت نامناسب و ناهموار توصیف می‌کنند. تغییرات مستمر قوانین تجاری در یک سال‌ گذشته، مهم‌ترین چالش را برای تاجران و بازرگانان پدید آورد اما شاید بتوان تلاش‌های مستمر دولت سیزدهم در انجام اصلاحات پی‌درپی را به فال نیک گرفت و در ادامه شاهد بهبود جزئی شرایط بود. در ادامه باید دید آزمون و خطای دولت چه زمان پایان می‌یابد و شاهد بسترهای باثبات برای فعالیت بازیگران اقتصادی خواهیم بود.

صمت در این گزارش به بررسی عملکرد دولت در بخش تجارت خارجی پرداخته است.

مدیریت صحیح کرونا

سید محمد حسینی، معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری عنوان کرد: دولت در آغاز کار با چالش‌های جدی در بخش‌های مختلف از جمله پرداخت حقوق کارکنان، فروش نفت و تحریم، شیوع کرونا و وارد نشدن واکسن روبه‌رو بود، اما رئیس‌جمهوری از روز نخست تلاش کرد تا کشور را به‌‌درستی مدیریت کند. به گزارش مهر، حسینی تاکید کرد: در یک سال گذشته شاهد بودیم با مدیریت و واردات واکسن، مرگ‌ومیر کرونا از روزانه ۷۰۰ نفر به صفر رسید. حسینی در ادامه دولت را در کنار مردم دانست و بیان کرد: دولت با احساس مسئولیت واقعی در برابر مردم، تلاش کرده در هر جایی که مردم نیاز داشته‌اند در کنار آنها قرار گیرد.

تمهیداتی در بحران جهانی غذا

معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری در ادامه اضافه کرد: از مهم‌ترین اقدامات انجام‌شده در دولت سیزدهم، توجه به تعاملات تجاری با کشورهای همسایه است. بهبود روابط با کشورهای همسایه سبب شده رونق صادرات به این کشورها را شاهد باشیم. البته این شرایط مناسب تنها به کشورهای همسایه محدود نشد و در مجموع، طی یک سال اخیر صادرات به کشورهای همسایه و اروپا ۲۱۳ درصد رشد داشته است. وی ادامه داد: دولت سیزدهم زمان تحویل گرفتن سکان مدیریت با مسائلی همچون پرداخت ماهانه ۱۲ هزار میلیارد تومان بدهی، کسری بودجه و رشد تورمی سنگین مواجه بود. مقابله با این مشکلات مالی، اقدام مهمی بود که در یک سال گذشته رخ داد. امروز باوجود تمامی فشارها فروش نفت از یک‌میلیون بشکه عبور کرده و توانسته‌ایم با بازگرداندن بخشی از منابع بلوکه‌شده کشور بخشی از بدهی‌های دولت را بپردازیم. حسینی با بیان اینکه ۲۰ درصد بودجه کشور صرف هزینه‌های عمرانی شده، تصریح کرد: در کنار مشکلات داخلی، مسائل جهانی مانند از جنگ روسیه با اوکراین، اثر تورمی در منطقه ایجاد کرده و بر همین اساس تامین غذا، گندم و حتی سوخت برای کشورهای منطقه و حتی امریکا نیز سخت شده است. در چنین وضعیتی یکی از اقدامات دولت برای مدیریت بازار غذا و گندم در کشور افزایش نرخ تضمینی خرید گندم و همچنین خرید بیش از 2 برابر نسبت به سال قبل بود و امروز موفق شدیم 7 میلیون تن گندم را از کشاورزان خریداری کنیم.

محافظت از حقوق ایران

معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری در ادامه به بهبود سیاست خارجی ایران در یک سال گذشته اشاره و پایداری در حفظ منافع را یکی از مولفه‌های اصلی سیاست خارجه معرفی کرد و گفت: در مذاکرات برجام، دولت در اوج اهمیت به مذاکره، تن به ذلت نمی‌دهد و حافظ خواسته‌های بحق ملت ایران خواهد بود. باید تاکید کرد دولت به‌هیچ‌عنوان سرنوشت کشور را به مذاکره گره نزده‌ و با جدیت به‌دنبال رفع مشکلات مردم است. حسینی پرهیز از حاکمیت دوگانه و ایجاد همگرایی را یک اقدام مثبت در دولت دانست و افزود: دولت از ظرفیت همه نخبگان و افراد توانمند کشور برای پیشبرد امور استفاده خواهد کرد و در نهایت نیز با درک شرایط کشور و شناخت ظرفیت‌ها در تلاش است هرچه سریع‌تر مشکلات مردم را خاتمه دهد. رشد ۳۹ درصدی ترانزیت خارجی

براساس آمار، در دولت سیزدهم ترانزیت از خاک ایران افزایش چشمگیری پیدا کرد که ارتباطی هم با مهار کرونا نداشت، چراکه در دولت گذشته به مدت ۷ سال شاهد کاهش ترانزیت کالای خارجی از کشور بودیم. به گزارش تسنیم بعد از ۷ سال کاهش ترانزیت کالای خارجی از کشور، رشد ترانزیت در سال گذشته از سر گرفته شد و با عبور ۱۲ میلیون و ۶۵۰ هزار تن کالای خارجی از کشورمان، افزایش ۶۸ درصدی ترانزیت را شاهد بودیم.

در ۲ ماه نخست امسال نیز ترانزیت از ایران نسبت به سال قبل ۳۹ درصد رشد کرد. رشد ۶۸ درصدی ترانزیت در سال گذشته و رشد ۳۹ درصدی در 2 ماه امسال، نویدبخش رسیدن به حد نصاب بالای ۱۵میلیون تن کالای عبوری خارجی از کشور در سال ۱۴۰۱ است که در کل تاریخ کشور بی‌سابقه بوده است.

افزایش تجارت خارجی

افزایش صادرات غیرنفتی و تجارت خارجی کشور در دولت سیزدهم، ارتباطی با افزایش نرخ ارز ندارد. آمار تجارت خارجی کشور با واحد پول دلار محاسبه و اعلام می‌شود؛ نه ریال.

از ابتدای شهریور سال ۱۴۰۰ و استقرار دولت سیزدهم تا پایان اردیبهشت امسال تجارت غیرنفتی کشور به ۱۲۶ میلیون و ۸۷۷ هزار تن به ارزش ۸۳ میلیارد و ۹۷۱ میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه در دولت دوازدهم ۸ درصد در وزن و ۳۶ درصد در ارزش افزایش داشته است.

در سال ۱۴۰۰ هم وزن و هم ارزش صادرات غیرنفتی کشور نسبت به سال ۱۳۹۹ رشد کرده است. نکته مهم‌تر مثبت شدن تراز تجاری کشور در سال جاری بعد از 2 سال ثبت تراز تجاری منفی است.

در 3 ماه اول امسال تراز تجاری کشور مثبت ۶۰۵ میلیون دلار بوده است. اگر طبق گفته منتقدان، افزایش نرخ کالاها در بازارهای جهانی باعث رشد صادرات ایران شده، نرخ مواد اولیه وارداتی و نهاده‌های دامی ایران هم افزایش داشته است؛ پس مثبت شدن تراز تجاری کشور دلیل دیگری جز افزایش نرخ کالاها داشته است.

سخن پایانی

براساس آمار منتشرشده کاهش ۱۸ درصدی تورم، رشد ۳۹ درصدی ترانزیت خارجی، رونق گرفتن ساخت مسکن، پرداخت وام بدون ضامن، بهبود وضعیت اشتغال، افزایش تولید برق، افزایش تجارت خارجی، کاهش رشد نقدینگی و موفقیت دولت در فروش نفت از مهم‌ترین دستاوردهای دولت رئیسی در یک سال گذشته به‌شمار می‌‌آید.

کاهش ۱۸ درصدی تورم در دولت سیزدهم را می‌توان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این دولت برشمرد؛ طبق گزارش بانک مرکزی نرخ تورم در خرداد امسال ۴۱ درصد بوده که ۱۸ درصد کمتر از تورم ابتدای دولت سیزدهم (۵۹ درصد) است. این موفقیت در حالی به‌دست آمده که حذف ارز رانتی ۴۲۰۰ تومانی یک شوک تورمی در خرداد ایجاد کرده بود، اما اثرات تورمی آن در خرداد و تیر به‌تدریج خالی شد و از این پس نرخ تورم نزولی‌تر خواهد شد.