ساماندهی کولبران کرمانشاه در دستور کار
بارها شنیدهایم که از کولبری بهعنوان شغلی غیرقانونی یاد میشود و بهاشتباه، کولبران را قاچاقچی خطاب مینامند، اما حقیقت این است که کولبران از سر ناچاری به این شغل کاذب روی میآورند.
این روزها کولبری محدود به جنسیت و سن خاصی نیست و مرزنشینان به دلیل وضعیت بد اقتصادی و بیکاری ناچارند که به اینکار سخت و طاقت فرسا تن دهند و در سرما و گرما جان خود را برای به دست آوردن لقمه نانی، کف دستشان بگذارند و تمام خطرات عبور از مسیرهای مرزی غیرقانونی را به جان بخرند تا فقط امرار معاش کنند و شرمنده خانواده هایشان نشوند.
استان کردستان از نظر تعداد کولبر در صدر آمارها قرار دارد؛ اما به غیر از آن، استان های کرمانشاه، ایلام و آذربایجان غربی هم دارای تعداد زیادی کولبر هستند که روز به روز بر تعداد آنان اضافه می شود.
بازارچه مرزی، راهکاری اثربخش
مرزنشینان غرب کشور از سر ناچاری و برای گذران معیشت خود، به کولبری روی آورده اند و حاضر شدند در سرما و گرما سختی های آن را تحمل کنند تا نیازهای خانواده شان را تأمین کنند وگرنه کولبری شغل نیست و هیچکس از سر رضایت در این عرصه فعالیت ندارد. بررسی ها نشان می دهد که نخستین بازارچه مرزی در سال ۶۷ و در منطقه ای بین آذربایجان غربی و ترکیه تأسیس شده و به مرور بر تعداد این بازارچه ها افزوده شده است. کُردهای مرزنشین در این بازارچه ها مشغول فروش کالاهای تولیدی خود بدون پرداخت حقوق گمرکی بودند و یا اجناس مورد نیازشان را بدون پرداخت حقوق از آن طرف مرز خریداری می کردند و از این طریق، روزگار می گذراندند.
هدف از ایجاد این بازارچه ها، توسعه اقتصادی و مشارکت مردم در اقتصاد و ایجاد امنیت پایدار در نقاط مرزی و اشتغالزایی برای مرزنشینان و... بوده تا اینکه در مرداد سال ۹۶ با اینکه تعداد این بازارچه ها در مناطق مرزی افزایش چشمگیری داشته و بر تعداد مرزنشینانی که در این بازارچه ها فعالیت داشتند افزوده شده بود، به دلایل نامشخص بازارچه های مرزی بسته شدند و تعداد کثیری از مردم منبع درآمدی خود را از دست دادند و ازاین رو، به ناچار از مسیرهای غیرقانونی به خارج از مرز تردد داشتند و به واردات اجناس به صورت قاچاقی می پرداختند. بعد از این اتفاق، به مرور بر تعداد کولبران اضافه شد تا جایی که این روزها دیگر کولبری محدود به مردان مرزنشین نیست و حتی زنان و کودکان هم به این شغل روی آوردند.
بررسی ها نشان می دهد عدم وجود کارخانجات، صنایع و مجموعه های تولیدی در مناطق مرزی از جمله اصلی ترین دلایلی روی آوردن مردم مرزنشین به کولبری است. کردستان در حالی بیشترین تعداد کولبران را در خود جای داده که از ظرفیت های منحصر به فردی در حوزه کشاورزی، معادن و منابع آبی برخوردار است؛ اما متاسفانه به دلیل بی توجهی به این ظرفیت ها و فراهم نکردن زمینه های اشتغال نیروهای بومی در صنایع و معادن استان، این منطقه دارای بیشترین آمار بیکاری در کشور است.
سرمایه های آشکار و پنهان کرمانشاه
محمدطیب صحرایی چندی پیش در دیدار ماموستا ملاقادر قادری، امام جمعه پاوه و روحانیون و ائمه جمعه بخش های مختلف این شهرستان با اشاره به اتحاد و انسجام کم نظیر بین برادران اهل سنت و تشیع، بر ضرورت تقویت این همدلی و نقش بر آب کردن توطئه های دشمنان ایران اسلامی تاکید کرد.
استاندار کرمانشاه با اشاره به ظرفیت های شهرستان پاوه، گفت: وضعیت کولبری در کرمانشاه براساس برنامه ساماندهی می شود.
وی افزود: از سال ها قبل با دیدگاه ها و شخصیت حاج ماموستا قادری آشنا هستم و حضور مستمر ایشان در عرصه های مختلف و مواضع محکم و استقامت ایشان در راه حق همیشه برای من بسیار تحسین برانگیز بوده است.
صحرایی بیان کرد: استان کرمانشاه سرشار از فرصت ها و سرمایه های آشکار و پنهان است ولی متأسفانه تاکنون نتوانسته ایم از این سرمایه ها در راستای بهبود وضعیت اقتصاد و اشتغال این استان به خوبی استفاده کنیم.
وی با تاکید بر اینکه شهرستان پاوه سرشار از فرصت ها و ظرفیت های ممتاز است، افزود: زیبایی های طبیعی پاوه یک ثروت عظیم برای منطقه محسوب می شود که همه مردم ایران می توانند از آن لذت ببرند.
استاندار کرمانشاه تاکید کرد: همچنین همجواری با کشور عراق یک فرصت بسیار بزرگ است که با بهره گیری مناسب از آن می توان ثروت، رفاه و اشتغال بیشتر و بهتر را برای استان و به ویژه شهرستان پاوه فراهم کرد.
صحرایی کاهش مشکلات کولبران را یک اولویت کاری برای مدیریت ارشد استان دانست و گفت: همه شهروندان این استان و از جمله کولبران برای ما عزیز هستند و باید به همه به عنوان یک برادر و هموطن نگاه کرد. وی ادامه داد: با توجه به بررسی ها و مطالعاتی که از قبل انجام داده ایم یک طرح اولیه برای حل معضلات کولبری تهیه شده که اجرای آن را با جدیت دنبال خواهیم کرد و با کمک و همراهی همه دلسوزان شاهد بهبود اوضاع در این حوزه خواهیم بود.
کولبری شغل نیست
آمارهای رسمی حاکی از این است که زندگی و امرار معاش بیش از ۶۵۰۰ خانوار کردستانی در سال های اخیر وابسته به مرز بوده و آنان با کولبری روزگار می گذارند که این ناشی از عدم سرمایه گذاری در بخش های زیرساختی، کشاورزی، صنایع و معادن است. آنچه مسلم است، کولبری شغل نیست و کولبر هم قاچاقچی نیست؛ چرا که شرایط موجود، آنان را وادار به تردد در مسیرهای مرزی غیرقانونی کرده است؛ وگرنه هیچ انسانی از سر رضایت، سختی های این مسیر را که ممکن است در طول آن دچار نقص عضو، از کارافتادگی و یا حتی مرگ شود، به جان نمی خرد. اینکه زندگی بخشی از مردم استان کردستان و سایر مناطق مرزنشین کشور به مرز و کولبری وابسته است، حقیقتی غیرقابل انکار است. بعد از بسته شدن بازارچه های مرزی، اوضاع این مناطق به حدی وخیم شده که امروزه بجای تلقی کردن مرز به عنوان یک ظرفیت اقتصادی مطلوب برای کسب درآمد، به عنوان یک تهدید از آن یاد می شود و هر از چند گاهی شاهدیم عده ای در این مسیر جان خود را از دست می دهند و مسئولان هم غیر از وعده وعید دادن، در عمل اقدام خاصی برای رفع این مشکل انجام نمی دهند.
سخن پایانی
بازگشایی بازارچه های مرزی با سازکار قانونی، ایجاد اشتغال، جذب سرمایه گذاران و... از جمله راه هایی هستند که مسئولان و دولتی ها برای حذف کولبری می توانند به کار ببرند؛ اما متاسفانه شاهدیم که غیر از برخورد قهری مرزبانان با کولبران و اظهارنظرهای بی اثر برخی مسئولان، در عمل کار خاصی برای حذف این شغل کاذب که جزو سخت ترین مشاغل و دور از شأن انسان است، صورت نگرفته است. همچنین فعالان اجتماعی بسیاری معتقدند که نباید کولبر را قاچاقچی خطاب کرد چرا که مسیر قانونی فعالیت آنان به دلایلی نامشخص بسته شده و راه حل آن، بازگشایی مرزها و ایجاد اشتغال برای مرزنشینان است، اما دولت و مسئولان مربوطه چندین سال است که اقدامی در این جهت انجام ندادند و مردم مرزنشین به خصوص کردستانی ها، چاره ای جز کولبری ندارند و ناچارند سختی های اینکار را به جان بخرند.