مجوز مهم دولت برای فروش آزاد محصولات نفتی
دولت با صدور مصوبهای جدید، امکان فروش آزاد و بدون تعیین نرخ برای محصولات صادراتی پالایشگاهها در بورس انرژی را فراهم کرد؛ اقدامی که به گفته مدیرعامل بورس انرژی، نقطه آغاز ایجاد شاخصهای قیمتی داخلی و کاهش وابستگی به مراجع خارجی در بازار فرآوردههای هیدروکربنی است.
در تصمیمی مهم و تأثیرگذار بر بازار انرژی کشور، دولت مجوز فروش آزاد و بدون تعیین نرخ محصولات صادراتی پالایشگاهها را در بورس انرژی صادر کرد. این مصوبه که شامل پالایشگاههای دولتی و بورسی میشود، زمینه را برای کشف قیمت واقعی فرآوردههای نفتی در بازار داخلی فراهم کرده و میتواند ساختار قیمتگذاری انرژی را در کشور متحول کند.
محمد نظیفی، مدیرعامل بورس انرژی، با اعلام این خبر گفت: «فرآیند ایجاد شاخصهای قیمتی داخلی برای فرآوردههای هیدروکربنی آغاز شده است.» او با اشاره به جایگاه ایران در بازار منطقه افزود: «در حوزه گاز مایع (LPG)، صادرات ایران از عربستان بیشتر است، اما نرخ مرجع فعلی از بازار عربستان کشف میشود. این موضوع منطقی نیست و باید اصلاح شود.»
به گفته نظیفی، هفت تیم تخصصی در بورس انرژی مأمور توسعه شاخصهای قیمتی و مدلهای هیبرید شدهاند و همکاری با بورسهای منطقهای برای ایجاد مرجعیت قیمتی منطقهای در حال انجام است. او تأکید کرد که ایران بهعنوان یکی از بازیگران اصلی بازار انرژی، نباید قیمت قراردادهایش را بر اساس تابلو کشورهایی تعیین کند که سهم کمتری در این بازار دارند.
مدیرعامل بورس انرژی با اشاره به وابستگی فعلی قیمتگذاری به مراجع بینالمللی مانند پلتس و آرگوس گفت: «در برخی حوزهها، ایران تولیدکننده و صادرکننده بزرگتری نسبت به کشورهای منطقه است، اما همچنان قیمت مرجع قراردادها بر اساس نرخهای کشفشده در بازارهای خارجی تعیین میشود. این روند نه از نظر اقتصادی و نه از نظر سیاسی قابل دفاع نیست.»
او افزود: «تحقق مرجعیت قیمتی داخلی نیازمند حمایت جدی دولت و سازمان بورس است. با افزایش سهم بورس انرژی در معاملات حاملهای انرژی، میتوانیم مرجعیت قیمت را از شاخصهای خارجی به داخل کشور منتقل کنیم.»
این مصوبه دولت، علاوه بر ایجاد شفافیت بیشتر در معاملات انرژی، میتواند به افزایش رقابت، کاهش رانت، و تقویت جایگاه ایران در بازارهای منطقهای منجر شود. کارشناسان معتقدند که ایجاد شاخصهای قیمتی داخلی، گامی مهم در مسیر استقلال اقتصادی و کاهش تأثیرپذیری از نوسانات بازارهای خارجی خواهد بود.