بیمه چتر امنیت‌ساز دست‌سازه‌ها
صنایع‌دستی گنجینه‌های ارزشمند تاریخی است که در ایران عمری کهن دارد؛ چنانکه ایران را در جهان با صنایع دستی نظیر فرش، گلیم، گبه، معرق و... می‌شناسند.
صنایع دستی با نظر به کم رقیب بودن در بازارهای جهانی می تواند با ارزآوری به رونق اقتصاد کشور کمک شایانی کند. امروزه صیانت از صنایع دستی به عنوان گنجینه های ارزشمند تاریخی و تداوم کاربردی آن نه تنها وظیفه ای همگانی و ملی است، بلکه پویایی، رونق و گسترش صنایع دستی در اقصی نقاط ایران زمین، شکوفایی اقتصاد و تجارت را به همراه دارد.
بیمه با پاسداری از هنرمند و صنایع دستی و ایجاد حلقه امنیت می تواند در گسترش زمینه های شغلی برپایه صنایع دستی نقش بسزایی ایفا کند؛ به طوری که هنرمند و هنرش زیر چتر بیمه با آسودگی به کار خود ادامه داده و چشم انداز روشنی در اقتصاد از این حرفه بیافرینند.
صمت درباره نقش انواع بیمه ها در حمایت از هنرمند و صنایع دستی با کارشناسان حوزه بیمه و صنایع دستی گفت وگو کرده است.
وظیفه بیمه صیانت از صنعتگران است
عسل اشتری، کارشناس امور بیمه درباره نقش بیمه در توسعه صنایع دستی به صمت گفت: امروزه رشد اقتصاد و پیشرفت اجتماعی بدون توجه به بخش های اصلی جامعه شامل نیروی کار و سرمایه امکان پذیر نیست. در این بین صنایع دستی دارای نقش قابل توجهی است، چراکه این هنر-صنعت در بسیاری از موارد منبع درآمد خانوار محسوب می شود و حفظ فرهنگ و اصالت بومی را به دنبال دارد. وی با تاکید بر اینکه صنعت بیمه می تواند نقش حائزاهمیتی در کاهش ریسک صنعت گردشگری و صنایع دستی داشته باشد، بیان کرد: در صنعت بیمه تمهیدات کارآمدی برای حوزه گردشگری و صنایع دستی در نظر گرفته نشده و جای کار فراوان دارد. وی افزود: بیمه صنایع دستی با هدف کمک به جامعه صنعتگران رشته های مرتبط با صنایع دستی، تعریف و راه اندازی شده است. این بیمه نامه، برای نخستین بار در سال ۱۳۸۸ ، به تعدادی از افرادی که دارای شرایط دریافت این نوع بیمه نامه بودند تعلق گرفت، اما متاسفانه پس از گذشت چند سال در سال ۱۳۹۳ ، صدور این نوع بیمه نامه متوقف شد و تا چند سال، امکان آن وجود نداشت. اشتری با بیان اینکه صدور بیمه نامه صنایع دستی، از سال ۱۳۹۷ دوباره آغاز شد، گفت: در حال حاضر این بیمه نامه برای افراد واجد شرایط صادر می شود و بسیاری از صنعتگران حوزه صنایع دستی، تحت پوشش این بیمه قرار دارند. وی افزود: بیمه نامه صنایع دستی با همکاری و تلاش صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایجاد شده است.
۴۰ هزار صنعتگر زیر چتر بیمه
وی خاطرنشان کرد: افرادی که تحت پوشش بیمه صنایع دستی قرار می گیرند، می توانند از مزایای صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان و روستاییان که شامل بازنشستگی، از کارافتادگی و مستمری بازماندگان است، بهره مند شوند. در حال حاضر کلیه هنرمندانی که در شهرها و روستاها فعالیت می کنند، می توانند در صورت دارا بودن شرایط لازم، اقدام به ثبت نام برای دریافت این نوع بیمه نامه کنند و تحت پوشش بیمه صنایع دستی قرار بگیرند. این کارشناس صنعت بیمه گفت: اکنون بیش از ۴۰ هزار نفر تحت پوشش بیمه صنایع دستی قرار دارند و بیش از ۲ هزار نفر نیز دارای شرایط ثبت نام برای دریافت بیمه نامه صنایع دستی هستند که می توانند با همکاری سازمان تامین اجتماعی، تحت پوشش این بیمه نامه و مشمول مزایای مربوط به مستمری و بازنشستگی قرار گیرند. وی بیان کرد: آن دسته از صنعتگرانی که در حوزه های صنایع دستی فعالیت می کنند، می توانند در صورت دارا بودن شرایط دریافت بیمه نامه صنایع دستی، تحت پوشش این بیمه قرار گیرند و در آینده از مزایای آن بهره مند شوند. وی افزود: مجلس شورای اسلامی، افراد خاصی را برای تحت پوشش بیمه صنایع دستی قرار گرفتن، در نظر گرفته و افراد برای دریافت بیمه نامه صنایع دستی باید دارای شرایطی باشند.
شرایط دریافت بیمه نامه
اشتری در تشریح شرایط دریافت بیمه نامه صنایع دستی گفت: هنرمندان، قالیبافان و شاغلان حوزه صنایع دستی، برای دریافت بیمه نامه صنایع دستی، محدودیت مکانی ندارند. کلیه افراد دارای شرایط لازم در شهرها و روستاها، می توانند اقدام به دریافت بیمه نامه صنایع دستی کنند؛ به شرط آنکه دارای شناسه تولید صنایع دستی باشند. وی در بیان شرایط احراز شناسه تولید صنایع دستی توضیح داد: تشخیص مصادیق صنایع دستی و افرادی که در این حوزه فعال و در عین حال، فاقد بیمه تامین اجتماعی هستند، برعهده وزارتخانه های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و صنعت، معدن و تجارت است. علاوه بر این داشتن گواهی فنی-حرفه ای مرتبط با نوع صنایع دستی، برای دریافت این بیمه نامه اجباری است.
وی با تاکید بر اینکه صنعت بیمه جایگاه و نقش حائز اهمیتی در پایین آوردن ریسک صنعت گردشگری و صنایع دستی دارد، اظهار کرد: در صنعت بیمه ما تمهیدات کارآمدی برای حوزه گردشگری و صنایع دستی در نظر گرفته نشده و جای کار فراوان دارد.
کارآیی بیمه نامه «توقف کسب وکار»
این کارشناس صنعت بیمه درباره چگونگی حمایت صنعت بیمه از صنایع دستی در دوران کرونا گفت: در دوران کرونا تنها بیمه نامه ای که به کسب وکارها کمک کرد، بیمه نامه «توقف کسب وکار» بود. از جمله کسب وکارهای تحت پوشش این بیمه نامه کسب وکار و مشاغل مرتبط با صنایع دستی است. این بیمه نامه به گونه ای طراحی شده که صنعتگران به ازای هر روز تعطیلی مطابق طرح خریداری شده، خسارت دریافت می کنند.
لزوم طراحی بیمه نامه های جدید منطبق بر نیاز
سیاوش قزلباس، کارشناس صنعت بیمه درباره چگونگی حمایت بیمه از هنرمندان قالیباف به صمت گفت: بیمه قالیبافی، یکی از بیمه نامه های تامین اجتماعی است که بافندگان فرش می توانند تحت پوشش آن قرار بگیرند و از خدمات ارزنده آن بهره مند شوند. در حقیقت تمام بافندگان قالی، قالیچه، گلیم و زیلوی خانگی که کارفرما ندارند و با استفاده از دستگاه بافندگی در واحد مسکونی خود در حال فعالیت هستند، مشمول بیمه قالیبافی به صورت اختیاری خواهند شد. این افراد مشمول حمایت های بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی بیمه می شوند.
در غیاب کارفرما
وی افزود: افرادی که از بیمه تامین اجتماعی استفاده می کنند، به دنبال تضمین امنیت شغلی و مالی خود هستند. سازمان تامین اجتماعی برای اینکه دغدغه های مالی و اقتصادی افراد در دوران بازنشستگی را کاهش دهد، با دریافت حق بیمه در زمان خدمت فرد، در زمان نیاز به آنها خدمات درمانی و بازنشستگی ارائه می دهد.
قزلباش شرایط تحت پوشش بیمه قالیبافی قرار گرفتن را این گونه اعلام کرد: فرد متقاضی این نوع بیمه نامه باید فاقد کارفرما باشد و در قبال دریافت مزد به صورت ساعتی یا حقوقی معین در استخدام شخص حقیقی یا حقوقی نباشد؛ به عنوان بافنده شناخته شود؛ با دستگاه فعال مشغول کار باشد و در واحد مسکونی خود فعالیت بافندگی را انجام دهد.
ملاک درآمد ماهانه
وی ادامه داد: درآمد ماهانه اساس محاسبات حق بیمه بافندگان فرش، گلیم، زیلو و قالیچه معادل ۵۰ درصد کمترین حقوق کارگر معمولی مشمول قانون کار است. همچنین به طور یکسان معادل ۱۴ درصد دستمزد پایه بدون کسر حق بیمه است که از مجموع حق بیمه، پرداخت ۷ درصد آن برعهده سازمان تامین اجتماعی و ۷۷ درصد آن برعهده دولت است. قزلباش با اشاره به اینکه حق بیمه بافندگان باید در دو مرحله ۶ ماهه اول و ۶ ماهه دوم سال به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز شود، گفت: این موضوع مشروط بر این است که حق بیمه هر دوره حداکثر در ۳ ماه اول هر دوره پرداخت شود.
این کارشناس صنعت بیمه در پاسخ به این پرسش که با چه راهکارهای بیمه ای می توان بخش صنایع دستی را رونق داد، اظهار کرد: لازم است بیمه نامه های جدیدی طراحی شود تا افزون بر نوآوری و خلاقیت، مزیت رقابتی هم در فضای جامعه ایجاد کند و در راستای فرهنگسازی و حمایت بیمه ای از سرمایه گذاران فعال بخش خصوصی به ویژه صنایع دستی و گردشگری گامی بلند بردارد. وی تصریح کرد: شرکت های بیمه گر می توانند روی ریسک های سیاسی، اقتصادی، بلایای طبیعی و حوادث مترقبه در حوزه صنایع دستی تمرکز بیشتری داشته باشند. البته نکته بسیار مهم این است که در شرایط فعلی هم بیمه های زیادی وجود دارند که حمایتگر این صنایع هستند. قزلباش با بیان اینکه اکنون بیمه گران در حال رقابت و گاهی نرخ شکنی و کاهش حق بیمه ها هستند، افزود: بهتر است به جای این نرخ شکنی ها در جهت رفع نیازهای جامعه گام بلند و محکمی برداشته شود تا به پشتوانه صنعت بیمه بسیاری از کسب وکارهای مهجور رونق یابند. وی افزود: با حمایت بیمه از صنایع دستی می توان ارزآوری صنایع دستی را افزایش داد؛ تا جایی که فروش این محصولات در بازارهای بین المللی هم پای نفت برای کشور ارزآوری داشته باشد.
سخن پایانی
صنایع دستی کشور به ویژه فرش به عنوان آینه تمام نمای هنر و فرهنگ ایرانی در جهان شناخته می شوند، اما گله صنعتگران این حوزه اغلب از نبود پوشش بیمه ای مناسب است؛ گلایه ای بحق که حتی صدای آن به دفتر رئیس جمهوری نیز رسید. کارشناسان بر این باورند بیمه به عنوان چتر امنیت ساز می تواند از این صنایع بومی و ملی حمایت کند تا با ورود به بازارهای جهانی هم برای کشور ارزآوری کنند و هم به اشتغال رونق دهند. از آنجایی که تجارت صنایع دستی می تواند سهمی عمده و چشمگیر در رشد اقتصاد و افزایش درآمدهای ارزی کشور داشته باشد توجه ویژه مسئولان به این بخش به ویژه پوشش های بیمه ای می تواند کمک شایانی به جلوگیری از مغفول ماندن این صنعت کند.
