هیچ کس به فکر مصرف‌کننده نیست
بازار لوازم خانگی مدت‌هاست از صفر تا صد در اختیار تولیدکنندگان است؛ از تولید تا قیمت‌گذاری! پاسوز این قصه نیز همیشه مصرف‌کننده است، اصلا چه دیواری کوتاه‌تر از مصرف‌کننده.
بازار لوازم خانگی مدت هاست از صفر تا صد در اختیار تولیدکنندگان است؛ از تولید تا قیمت گذاری! پاسوز این قصه نیز همیشه مصرف کننده است، اصلا چه دیواری کوتاه تر از مصرف کننده. شخصی که به یخچال نیاز دارد و جهیزیه آماده می کند، خودش می داند و قیمت های بازار و معمولا هم با یک جمله تکراری از فروشندگان مواجه می شود: «نمی تونی نخر». دوری شهروندان از بازار لوازم خانگی به حدی زیاد شد که دیگر به ندرت در خیابان کامیونی با بار لوازم خانگی نو مشاهده می کنید. در نهایت نیز مردم می مانند و تبلیغات تلویزیونی که در آن یک خانواده آخر هفته قرار است تمامی لوازم خانگی خود را یکجا تعویض کنند. سوال این است که با این همه شواهد از بازار بی تقاضا، صرف تبلیغ رنگارنگ لوازم خانگی چه کمکی می کند؟ البته بازار مدت هاست که روی انگشت تولیدکننده می چرخد و صدای اعتراض کسی هم به گوش نمی رسد.صمت در این گزارش به بررسی وضعیت بازار لوازم خانگی پرداخت.
باز هم گرانی!
از اواخر دی ۱۴۰۱ نرخ برخی محصولات لوازم خانگی ۱۰ تا ۱۵ درصد ازسوی شرکت ها افزایش یافت، اما مجوزی برای این افزایش نرخ صادر نشده بود. در نهایت رئیس سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان گفت معاونت سرمایه ای سازمان حمایت واحدهایی را که بدون مجوز افزایش نرخ دادند احضار کرده و به آنها تذکر داده و این واحدها مکلف شدند قیمت ها را برگردانند. تولیدکنندگان می گویند باوجود ارائه لیست افزایش نرخ مواد اولیه، وزارت صمت هنوز با افزایش نرخ لوازم خانگی موافقت نکرده است. از طرف دیگر به گفته آنها نرخ مواد اولیه رها است و با دلار تغییر می کند. گفتنی است آخرین مجوز افزایش نرخ لوازم خانگی مربوط به تیر سال قبل است که طی آن افزایش ۱۵ درصدی نرخ تلویزیون و ۱۰ درصدی یخچال، یخچال فریزر و ماشین لباسشویی و ظرفشویی مجاز اعلام شد. حسین فرهیدزاده، رئیس سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان در این باره می گوید: تولیدکننده هر کالایی که درخواست افزایش نرخ دارد، مستندات خود را برای سازمان ارسال می کند. ابتدا دفاتر تخصصی وزارت صمت و وزارت جهاد کشاورزی این درخواست را بررسی می کنند و اگر تشخیص دادند این درخواست منطقی است، سازمان حمایت صورت های مالی را بررسی می کند. متقاضیان اگر مجوزی برای افزایش نرخ بگیرند، می توانند قیمت های جدید را اعمال کنند، اما اگر مجوزی دریافت نکردند افزایش نرخ پذیرفته نیست. با یک اقدام مشترک ذیل کمیته اقدام مشترک با همکاری تعزیرات و اتاق اصناف و وزارت جهاد تلاش داریم بازار لوازم خانگی را تنظیم و از ظرفیت بازرسان استفاده کنیم. با استفاده از زیرساخت های ارتباطی مانند سامانه ۱۲۴ شکایات مردم ثبت و اگر گرانفروشی اتفاق افتاده اطلاع رسانی می شود. همچنین به دنبال ایجاد یک اپلیکیشن برای سامانه ۱۲۴ هستیم تا مردم شکایات خود را ثبت و پیگیری و قیمت ها را استعلام کنند. به گفته مسئولان، گران شدن لوازم خانگی به عوامل متعددی بستگی دارد. از مهم ترین دلایل گرانی لوازم خانگی، افزایش نرخ دستمزد، نوسان نرخ ارز و افزایش نرخ مواد اولیه است. بیشتر تولیدکنندگان لوازم خانگی ایرانی، برای بالا بردن کیفیت و افزایش اعتماد مردم به محصولات، قطعات اصلی دستگاه های خود را از سایر کشورها وارد می کنند؛ در نتیجه تولید محصولات با مشارکت کشورهای دیگر انجام می شود یا در نهایت تحت لیسانس کشورهای تامین کننده قطعات قرار می گیرد. اکنون باوجود مخالفت ها برخی از شرکت های معتبر لوازم خانگی نرخ محصولات خود را افزایش داده اند، این در حالی است که چندی پیش امید قالیباف، سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در این باره گفت: هرگونه افزایش نرخ تا پیش از اعلام نظر ستاد تنظیم بازار غیرقانونی است. تاکنون ستاد تنظیم بازار مصوبه ای برای افزایش نرخ لوازم خانگی نداشته است.
بازار لوازم خانگی در رکود به سر می برد
اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی درباره افزایش نرخ دوباره و بدون مجوز لوازم خانگی توسط برخی از شرکت های تولیدکننده به صمت گفت: گرانی اگر وجود دارد باید چیزی که باعث آن شده را پیدا کرد. ما گرانفروشی نداریم، بلکه گرانی کالا داریم. شاید برخی تصور کنند گران شدن کالاها به نفع تولیدکنندگان و توزیع کنندگان است، در حالی که هیچ توزیع کننده و تولیدکننده ای نه تنها از افزایش قیمت ها سود نمی برد، بلکه ضرر می کند، چون سرمایه اش را از دست می دهد.
وی با تاکید بر سردرگمی فروشندگان از تغییر قیمت ها اظهار کرد: فروشندگان همه سردرگم هستند. وضعیت بازار اصلا قابل پیش بینی نیست؛ همان طور که وضعیت بازارهای دیگر قابل پیش بینی نیست. متاسفانه سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان لیست نرخ شرکت ها را بررسی نکرده تا تاییدیه یا تکذیبیه را به فروشندگان لوازم خانگی تحویل دهد و در سامانه ۱۲۴ نیز قیمت های جدید را بارگذاری نکرده است.
قدرت خرید نیست
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی با اشاره به کاهش شدید تقاضا بیان کرد: امسال تنها سالی بود که در ایام عید همه فروشندگان چشم به راه مشتری بودند، چون کالا آنقدر گران شده که مردم قدرت خرید ندارند و تقاضا به شدت پایین آمده است. امروز بیشتر فروشندگان دنبال مشتری هستند؛ در نتیجه نمی توان گفت کالا نیست یا کم است، بلکه قدرت خرید مردم بسیار پایین آمده است. وی با اشاره به رکود سنگین حاکم بر بازار لوازم خانگی، افزود: کاهش قدرت خرید خانوارها، عامل اصلی مراجعه نکردن مشتریان به بازار و رکود حاکم بر آن است. در این شرایط، تخصیص نیافتن ارز و تامین نشدن مواد اولیه دو مشکل اصلی کارخانجات تولیدکننده است و این مسئله در آستانه فصل گرما به ویژه برای کارخانجات کولرسازی که نرخ ورق موردنیاز آنها دائم دچار تغییر و نوسان می شود، بیشتر است. در شرایط فعلی اقتصاد کشور، باید از تولید حمایت شود و مواد اولیه با نرخ مناسب به دست تولیدکننده برسد؛ در این صورت است که بازار خود را کنترل می کند. رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تهران با بیان اینکه ملاک فروشندگان، سامانه ۱۲۴ و سازمان حمایت است، گفت: اگر تولیدکننده مجوز افزایش نرخ دریافت کند و قیمت ها در سامانه ۱۲۴ بارگذاری شود، موردتایید است؛ در غیر این صورت نمی توانیم تایید یا رد کنیم، اما اینکه در سطح عرضه چه اتفاقی می افتد، مربوط به سازمان حمایت است.
کارگروه تشکیل دهید
پازوکی با بیان راهکاری برای بهبود وضعیت بازار لوازم خانگی گفت: سازمان حمایت باید یک کارگروه به منظور بررسی فاکتورهای خرید مواد اولیه برای اقلام پرتقاضا که از طرف تولیدکننده نیز تقاضای افزایش نرخ آنها وجود دارد، تشکیل دهد و اگر حق با تولیدکننده است، اجازه افزایش نرخ را صادر کند، اما متاسفانه اکنون تکلیف تولیدکننده معلوم نیست.
وی در ادامه با اشاره به مشکلات تولیدکنندگان بیان کرد: دغدغه تولید کننده شده نرخ دلار یا مسائل بانکی یا تهیه مواد اولیه شده که همه اینها باعث سردرگمی می شود که ما همه این بلاتکلیفی ها را در بازار بورس هم می بینیم.
تکلیف مالیات چه می شود؟
پازوکی همچنین با اشاره به افزایش چشمگیر نرخ لوازم خانگی در سال های اخیر، گفت: سوال من از سازمان امور مالیاتی این است که چرا نباید هنوز معافیت صنف لوازم خانگی در تبصره ماده ۱۰۰ با تمام نامه نگاری ها و صحبت ها افزایش پیدا کند. نباید به دید دزد و خلافکار به اصناف که همه پرونده مالیاتی دارند، نگاه کرد. همچنین باید هزینه های اصناف در نظر گرفته شود.
قصه تکراری گرانی بی مجوز
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی با تایید گرانی لوازم خانگی بدون مجوز در سال گذشته اظهار کرد: پیش از عید برخی از شرکت های لوازم خانگی بدون مجوز بین ۵ تا ۲۰ درصد افزایش نرخ اعمال کردند، اما درباره سال جدید هیچ چیز مشخص نیست و کاملا در سردرگمی به سر می بریم. حتی نمی توان آمار درستی از افزایش قیمت ها داد.
کاهش تولید لوازم خانگی در سال ۱۴۰۲
علیرضا شهیدی، دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری درباره افزایش نرخ بدون مجوز لوازم خانگی به صمت گفت: درخواست افزایش قیمت ها ازسوی تولیدکنندگان کاملا منطقی است، اما سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان کاملا غیرمنطقی با این موضوع مخالفت می کند. در واقع آقایان با افزایش نرخ همه کالاها موافقت می کنند و تنها زور آنها به فعالان حوزه لوازم خانگی می رسد. وی با اشاره به افزایش هزینه های تولید اظهار کرد: اگر تولیدکننده ای ببیند تولیدش با زیان همراه است، قطعا دیگر تولید نخواهد کرد. یعنی اقدام عاقلانه این است که هیچ کالایی با زیان تولید نشود. دولت هزینه های سربار، دستمزد و... را بالا برده؛ پس باید اجازه دهد نرخ کالا در فضای رقابتی تعیین شود. دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری نسبت به کاهش تولید لوازم خانگی در سال ۱۴۰۲ هشدار داد و افزود: اگر با همین روند پیش برویم قطعا با کاهش تولید مواجه خواهیم شد، این در حالی است که سال گذشته افزایش تولید خوبی داشتیم.
بازار باید راه خود را برود
شهیدی با اشاره به کاهش ارزش پول ملی گفت: دولت باید با کاهش ارزش ملی پول مقابله و نرخ ارز را ثابت کند. در واقع دولت پیش از هر چیزی باید نرخ ارز را اصلاح و تورم ۵۰ تا ۶۰ درصدی را کنترل کند. از سوی دیگر فقط تولید کننده می تواند بگوید که نرخ نهایی یک محصول چقدر باید باشد. با کاهش ارزش پول ملی مردم به این نتیجه رسیدند که هر چه زودتر یک کالا را بخرند، سود بیشتری می کنند، چراکه حوزه لوازم خانگی حوزه ای رقابتی است و بالای هزار مدل محصول در آن تولید می شود؛ بنابراین باید بگذارند بازار کار خود را انجام دهد، چون با نظام دستوری کارها درست نمی شود و منطقی هم نیست.
بازار متقاضی دارد
دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری ضمن تکذیب رکود بازار بیان کرد: مشکل اصلی این نیست که مردم نمی خرند، مشکل اصلی کاهش تولید و تخصیص ارز است. بازار متقاضی دارد و چیزی روی دست تولیدکننده نمی ماند. خرید همچنان پابرجاست و مردم محصولات موردنیازشان را خریداری می کنند و چیزی در انبارهای مان باقی نمانده است. گرچه مردم قدرت خریدشان پایین آمده و از نظر مالی در مضیقه هستند، اما هرچه تولید شده هم به فروش رفته است.
افزایش نرخ ۴۰ درصدی
شهیدی با بیان اینکه دوباره درخواست افزایش نرخ لوازم خانگی را دادیم، افزود: در سال جدید نیز جلساتی داشتیم و تقاضای افزایش حداقل ۴۰ درصدی قیمت لوازم خانگی را داریم، اما متاسفانه هیچ نتیجه ای از این مکاتبات و جلسات حاصل نمی شود.
سخن پایانی
جان کلام اینکه تولیدکننده درخواست افزایش نرخ ۴۰ درصدی دارد و فروشنده نیز نالان از بلاتکلیفی است، اما وای به حال خریدار که مدت هاست از دیده ها پنهان است و تنها نامی از آن برده می شود! با همین قیمت ها نیز بازار خالی از خریدار یا کابوسی برای خریداران مجبور است؛ همان تازه عروسان یا جواب رد شنیدگان از تعمیر. در نهایت باید گفت، هشدار! خریدار محترم بخت برگشته اینجا هیچ کس به فکر شما نیست و در نهایت همین است که اشست!
