اسارت برای تجارت
فاصله طبقاتی شاید در ارتباط با مسکن، ماشین و... قابل‌تأمل باشد اما این بار موضوع عجیب‌تر و تاسف‌انگیزتر از این حرف‌ها است. حالا موضوع مربوط به تفاوت حیواناتی که در خانه‌ها نگهداری می‌شوند، است.
باغ وحش ها کجای داستان هستند؟
تب نگهداری از حیوانات خاص چند سالی است در برخی از اقشار به اصطلاح مایه دار جامعه شیوع پیدا کرده است. این روزها حیواناتی که حتی دیدن عکس آنها ما را به وحشت می اندازد، به عنوان حیوان خانگی در منازل ازما بهتران نگهداری می شوند. علاقه به نگهداری از گونه های جانوری وحشی یا گونه های غیربومی طی سال های اخیر به شدت در بین برخی اقشار جامعه رواج یافته و شاهد نگهداری از گونه های جانوری وحشی بومی و غیربومی از جمله ایگوانا، ببر، طاووس، کروکودیل، شاهین، توله شیر، توله خرس، سنجاب، مار، لاک پشت، سمندر، میمون و... به عنوان حیوان خانگی هستیم، این در حالی است که نسل برخی از این گونه ها در طبیعت در حال انقراض است. صمت در این گزارش به بررسی موضوع قاچاق حیوانات پرداخته است.
پز با باغ وحش خانگی
قاچاق حیوان یکی از 4 تجارت پرسود دنیا است. کانال های قاچاق حیوانات به ایران بیشتر کشورهای افغانستان و پاکستان هستند، در حالی که این موضوع سرنوشت شومی را برای حیات وحش رقم می زند. علاقه مندی های برخی از لاکچری پسندان به شدت تغییر کرده و حالا دل آنها باغ وحش خانگی می خواهد. ظاهرا کشور ما حسابی به علاقه جامعه سرمایه دار توجه دارد و اینکه موارد باب میل آنها چه آسیب هایی به محیط زیست و انسان ها می زند، ذره ای ارزش ندارد. این روزها هر زمان حیوان عجیب وغریبی در خیابان دیدید که آتش نشانی درگیر مهار آن بود، شک نکنید که این حیوان از یک باغ وحش خانگی فرار کرده است؛ از توله شیر تا بچه کرگدن؛ بازار این حیوانات داغ است. براساس شواهد زادوولد شیرها در باغ وحش خیلی آسان است، به همین دلیل این حیوانات از مسیر باغ وحش خیلی سریع به خانه ها راه پیدا می کنند. در نهایت این حیوانات در مسیر جابه جایی تلف یا در طبیعت رها و به گونه مهاجم تبدیل می شوند یا همین جابه جایی زمینه مرگ آنها را فراهم می کند. پلنگ قائمشهر را یادتان هست؟ براساس شنیده ها این حیوان یکی از قربانیان باغ وحش های خانگی بود. باوجود موارد یادشده تاکنون هیچ اقدام جدی در این زمینه انجام نشده و مشخص نیست چه اتفاقات تلخ دیگری در راه است. متاسفانه کلونی های میمون در جنگل های مازندران و گلستان و گیلان یا سنجاب های پارک چیتگر به دلیل رها کردن حیوانات باغ وحش های خانگی در جنگل یا فضای بیرون از خانه شکل گرفته اند.
دست بزرگان در کار است؟
سپهر سلیمی، فعال حقوق حیوانات درباره قاچاق حیوانات به صمت گفت: قاچاق حیات وحش پس از قاچاق مواد مخدر، اسلحه و انسان، چهارمین تجارت پرسود کثیف جهان است و طبق ارقام اعلام شده، دارای ۲۳ میلیارد دلار سود است. بخش زیادی از حیواناتی که در این تجارت مورد دادوستد قرار می گیرند، نظیر انواع طوطی ها یا پرندگان شکاری، حیواناتی هستند که در منازل نگهداری می شوند. این تجارت حیوانات زیادی را در بر می گیرد. متاسفانه حیواناتی مانند ببر، شیر، انواع خزندگان، پرندگان و حتی ماهی ها از طبیعت دزدیده یا در مراکز غیرقانونی تکثیر شده اند و در بازار با رقم هایی بسیار بالا، فروخته می شوند. حتی دیده شده سنجاب های بومی ایران نیز به صورت غیرقانونی به فروش می رسند.
وی با انتقاد از نبود نظارت کافی در این زمینه اظهار کرد: مدیر کل دفتر حیات وحش سازمان محیط زیست، سال گذشته اعلام کرد ۱۵۶ شیر در باغ وحش های ایران حضور دارند. اگر حداقل ۵۰ قلاده از این شیرها ماده باشند و سالی 3 تا 4 توله به دنیا بیاورند، سالانه دست کم ۱۵۰ تا ۲۰۰ توله شیر در باغ وحش های ایران متولد می شوند، اما اینها کجا می روند و چه بلایی بر سرشان می آید؟ بخش زیادی از این توله ها از باغ وحش خارج و راهی منازل می شوند، اما متاسفانه هیچ نظارتی بر مراکز وجود ندارد و تا زمانی که روی باغ وحش ها و مراکز نگهداری از حیوانات نظارتی وجود نداشته باشد، شاهد افزایش تجارت حیات وحش و نگهداری از این حیوانات تحت عنوان حیوانات خانگی خواهیم بود.
از باغ وحش ها چه خبر؟
این فعال حقوق حیوانات با بیان اینکه باغ وحش ها از مبادی و مقاصد اصلی قاچاق حیات وحش در جهان هستند، ادامه داد: مرکز اصلی تامین این حیوانات در کل دنیا، باغ وحش ها هستند. باغ وحش ها این حیوانات را تفکیک می کنند و به فروش می رسانند یا افرادی در باغ وحش ها حضور دارند که در تامین این حیوانات برای افرادی که متقاضی هستند و قاچاق حیات وحش کمک می کنند. یکی دیگر از راه های تامین این حیوانات، فضای مجازی است که بسیاری از افراد در فضای مجازی نیز با باغ وحش ها در ارتباط هستند.
سلیمی بیان کرد: ممکن است افراد پس از مدتی از نگه داشتن این حیوانات خسته شوند یا شرایط زندگی آنها به گونه ای تغییر کند که نگهداری از این حیوانات برای شان دشوار شود. در این موقعیت ها، مشخص نیست چه سرنوشتی در انتظار این حیوانات خواهد بود. این حیوانات یک یا دوساله نیستند و اغلب ممکن است ۲۰ سال یا بیشتر زندگی کنند، اما متاسفانه در برخی مواقع ممکن است از جذابیت اولیه زندگی خود برخوردار نباشند، صاحبان، آنها را رها کنند و نظارتی بر خدمات بهداشتی و درمانی و تغذیه آنها نباشد.
نوزادانی که وحشی می شوند
این فعال حقوق حیوانات با اشاره به اینکه از جمله حیوانات دارای شرایط یادشده، میمون های رزوس هستند که از پاکستان و هندوستان وارد می شوند، خاطرنشان کرد: این میمون ها ممکن است در کودکی جذاب باشند اما با بالا رفتن سن شان امکان نگهداری از آنها در منازل وجود ندارد، زیرا وحشی و ناقل بیماری های مشترک بین انسان و حیوان هستند. متاسفانه افراد بسیاری این حیوانات را خریداری می کنند، درحالی که امکان نگهداری از آنها را ندارند. در نهایت، مشخص نیست چه سرنوشتی در انتظار این میمون ها خواهد بود. در بهترین حالت، راهی باغ وحش ها می شوند یا ممکن است در گوشه ای از خانه در وضعیت بد بهداشتی و تغذیه ای، در اسارت بمیرند، این در حالی است که باغ وحش ها امکان نگهداری از تعداد خاصی میمون را دارند.
وی با بیان اینکه بیشتر این حیوانات در فرآیند حمل ونقل جان خود را از دست می دهند، افزود: به دلیل پرسود بودن تجارت حیات وحش عملا جان حیوانات در آن اهمیتی ندارد. این کار غیرقانونی است و نمی توان آشکارا، حمل ونقل حیوانات را انجام داد؛ بنابراین افراد مجبورند مانند آنچه در قاچاق انسان انجام می شود، از روش هایی برای جابه جایی استفاده کنند که به حیوانات آسیب می زند. به علت سود زیاد تجارت حیوانات، عموما شرایط زیستی حیوانات مدنظر قرار نمی گیرد. اغلب پرندگان شکاری در بطری های پلاستیکی یا لباس کشف می شوند، در حالی که چشمان آنها بسته است. در برخی موارد نیز پلک های حیوان را می دوزند و به علت همین شرایط بسیار بد، بخش زیادی از آنها تلف می شوند اما با زنده ماندن چند عدد نیز سود کلانی به قاچاقچیان حیوانات می رسد.
آسیب دوطرفه
این فعال حقوق حیوانات با بیان اینکه این حیوانات به واسطه بیماری هایی که دارند، سلامتی انسان را نیز در خطر قرار می دهند، اظهار کرد: اقدام به نگهداری این حیوانات و خریدوفروش آنها به انقراض آنها کمک می کند و قدرتمند شدن گروه های قاچاق حیات وحش را که یکی از عوامل انقراض گونه های حیوانی و آسیب زدن به تنوع زیستی است در پی دارد. برای نمونه میمون های رزوس می توانند آسیب های جسمی به صاحب خود وارد کنند و در صورت رها شدن در طبیعت نیز می توانند باعث آسیب به انسان ها یا گونه های بومی کشور شوند یا خودشان آسیب ببینند؛ مانند پلنگ رهاشده در مازندران یا دیده شدن تمساح در چیتگر.
سلیمی با یادآوری موضوع پیدا شدن پلنگ در قائمشهر افزود: متاسفانه قاچاق حیات وحش و نگهداری از حیوانات وحشی تبدیل به مدی در میان اقشار متمول و قدرتمند شده که از آنها در باغ و ویلاهای شان نگهداری می شود. این افراد نه تنها به حیوانات آسیب می زنند، بلکه برای سلامت مردم نیز خطراتی ایجاد می کنند.
از نمونه این موارد می توان به پلنگ پیدا شده در خیابانی در قائمشهر که طبق گفته منابع محلی، نزدیک ترین جنگل به آن حدود ۲۰ کیلومتر دورتر است و ۳ روستا نیز در این فاصله وجود دارد، اشاره کرد. پلنگ قائمشهر متعلق به فردی بود که در اطراف قائمشهر مرغداری دارد. او یک جفت پلنگ برای دخترش خریداری کرده بود که یکی از آنها فرار کرد.
نقش مهم حیوانات در حفظ طبیعت
علیرضا شهرداری، فعال محیط زیست و تیمارگر حیات وحش درباره قاچاق حیات وحش به صمت گفت: قاچاق حیات وحش یکی از پرسودترین قاچاق ها محسوب می شود که متاسفانه در کشور ما هم انجام می شود و از آنجایی که در این فرآیند نظارتی بر ورود این حیوانات وجود ندارد، یکی از عوامل اصلی تخریب و انقراض حیات وحش است. قاچاق حیات وحش به دلیل خواهان زیاد حیوانات تحت قاچاق، یکی از مشاغل پررونق است و تا زمانی که مشتری پولدار در این بازار سیاه وجود دارد، این بازار نیز می چرخد. در کشور ما هم این موضوع بسیار پررنگ است. این حیوانات به دلیل شرایط نامناسب نگهداری، هزاران مشکل پیدا می کنند. در نظر داشته باشید قاچاق حیوانات مافیای بزرگی دارد که عامل انقراض این حیوانات خواهند شد.
وی با بیان اینکه متاسفانه در کشور ما پرورش دهنده قانونی حیوانات خاص خانگی وجود ندارد، گفت: تمام حیوانات خاص که در منازل نگهداری می شوند، به صورت قاچاق وارد و خریدوفروش می شود، در حالی که بسیاری از این افراد که علاقه مند به نگهداری حیوانات خاص خانگی هستند، علم نگهداری حیوانات را ندارند و حیوان در شرایط بدی نگهداری و مشکلاتی برایش ایجاد می شود.
محبت مادری چه می شود؟
این فعال محیط زیست با بیان اینکه خیلی وقت ها این تجارت باعث درد و عذاب حیوانات و انسان ها می شود، افزود: از جمله حیواناتی که برای نگهداری خانگی قاچاق می شوند، میمون های رزوس هستند که از پاکستان و هندوستان وارد می شوند. این میمون ها از آغوش مادر دزدیده می شوند و در کشوری دیگر به فروش می رسند. میمون های رزوس ممکن است در کودکی جذاب باشند، اما با بالا رفتن سن اصلا امکان نگهداری شان در منازل وجود ندارد، زیرا وحشی هستند و ممکن است به صاحب خود حمله کنند. وقتی حیوان دست آموز شود، افراد خیلی نگران دندان و ناخن او نیستند، اما شاهد نوعی میمون وحشی هستیم که وقتی نوزاد است، آن را از مادر جدا می کنند و حیوان از روی غریزه که به مادر می چسبد، به صاحب خود می چسبد. در این موارد افراد فکر می کنند میمون از روی محبت و عاطفه این کار را انجام می دهد، در صورتی که وقتی مادری وجود ندارد، حیوان به فرد می چسبد. صاحب حیوان فکر می کند حیوان همیشه همین طور می ماند، در صورتی که وقتی بزرگ می شود نیش و فک قوی پیدا می کند و یک حیوان پرخاشگر است که حتی به صاحب خود هم حمله خواهد کرد.
به فکر محیط زیست باشیم
شهرداری با انتقاد از نبود نظارت کافی اظهار کرد: اگر به بازار آزادگان بروید، به راحتی می توانید حیواناتی چون میمون و سنجاب تا پرندگان شکاری را بخرید، با این حال مسئولان موضوع را جدی نمی گیرند. تجارت سنجاب به طبیعت آسیب می زند، زیرا برای شکار لانه سنجاب ها را خراب می کنند. در این فرآیند درخت های ارزشمند زاگرس را می برند و آتش می زنند تا حیوان فرار کند و هنگام فرار او را در دام می اندازند؛ یعنی درخت و طبیعت را از دست می دهیم و حیوان نیز قاچاق می شود. این حیوان باغبان طبیعت است، اما برخی انسان ها او را از زیستگاهش جدا می کنند. سنجاب طبق عادت دانه های بلوط را زیر خاک پنهان می کند که از همان جا دوباره درخت رشد خواهد کرد. این حیوانات کوچک بسیار ارزشمند هستند، اما نظارتی بر حیات آنها نیست.
این فعال محیط زیست با تاسف از نابودی محیط زیست اظهار کرد: در بسیاری از موارد انسان ها موجب نابودی گونه های در حال انقراض می شوند.
چه خبر از پیروز؟
شهرداری در پایان درباره آخرین وضعیت پیروز اظهار کرد: حال پیروز خوب است و در سلامتی کامل به سر می برد. پیروز باید بدنش به تغییر دما عادت کند و به تناسب فصل مقاوم شود. اکنون برای رهاسازی زود است، چون توله یوزها در این سن هم وابستگی زیادی به مادرشان دارند.
سخن پایانی
ظاهرا تفریحات لاکچری سرمایه داران دارد سیر عجیب وغریبی را طی می کند که زخم آن بر تن محیط زیست و انسان ها خواهد ماند. نکته تلخ این گزارش دست های پشت پرده در قاچاق حیوانات بود که خودی هستند و در واقع در روز روشن دزدی می کنند. حال سوال این است که چرا مسئولان ما به حقوق حیوانات توجهی ندارند؟ چرا به قاچاق حیوانات مانند قاچاق مواد مخدر توجه نمی کنند؟ نتیجه زادوولدهای حیوانات در باغ وحش چه می شود و به کجا می رود؟ آن طور که از صحبت های کارشناسان مشخص است باید از صاحبان باغ وحش ها به عنوان یکی از مهم ترین دست های پشت پرده قاچاق حیوانات یاد کنیم. علاوه بر اینها باغ وحش های شخصی که شناسایی آنها قطعا کار سختی نیست، حسابی در حال جولان دادن هستند. شاید آقایان نیز دوستدار حیوانات و محیط زیست هستند و می خواهند این حیوانات در خانه های لاکچری سرمایه داران به نوعی صفا کنند. متاسفانه کار به جایی رسیده که نمی دانیم، درد جدا کردن حیوانات از مادر و آوارگی آنها را تحمل کنیم یا آسیب های ناشی از آنها را.
