خشکسالی بیسابقه در کمین ایران در پاییز
با کاهش شدید بارندگی، افزایش تبخیر و افت چشمگیر ذخایر آبی، کارشناسان نسبت به ورود ایران به یکی از بحرانیترین دورههای کمآبی هشدار دادهاند. آمارها نشان میدهد سرانه آب کشور به مرز بحران رسیده و در صورت ادامه روند فعلی، ایران در ردیف کشورهای بسیار کمآب قرار خواهد گرفت.

ایران در سالهای اخیر بیش از هر زمان دیگری با سایه سنگین خشکسالی و کمآبی دستبهگریبان بوده است. بارشهای کمتر از حد نرمال، تبخیر بالا و کاهش ذخایر آبی، شرایطی را رقم زده که کارشناسان آن را یکی از بحرانیترین دورههای آبی کشور توصیف میکنند.
بر اساس گزارشهای رسمی، مجموع ذخایر آبی کشور در سال جاری حدود ۴۰ درصد کمتر از سال گذشته است و متوسط بارندگی به ۲۰۰ میلیمتر رسیده؛ در حالیکه میزان تبخیر سالانه به ۱۵۰۰ میلیمتر میرسد—هشت برابر بارندگی. این اعداد زنگ خطر جدی برای آینده منابع آب کشور هستند.
کاویانپور، رئیس مؤسسه تحقیقات آب، با اشاره به پیشبینی بارشهای کمتر از حد نرمال در پاییز امسال، تأکید کرد که خشکسالی فعلی با برنامههای کوتاهمدت قابل حل نیست و نیاز به راهکارهای بلندمدت دارد. او هشدار داد که کشاورزان، صنایع و مردم باید خود را برای شرایط دشوارتر آماده کنند.
وزیر نیرو نیز با بیان اینکه «آب مهمترین چالش بشر است»، گفت: حتی بارشهای سنگین زمستانی نیز قادر به جبران کمبودهای پنجساله اخیر نخواهد بود. علیآبادی بر ضرورت تغییر رفتار مصرفی و مدیریت منابع تأکید کرد و آب را اولویت اصلی دولت چهاردهم دانست.
از سوی دیگر، مسعود باقرزاده، مدیرکل دفتر برنامهریزی شرکت آب و فاضلاب، اعلام کرد که سرانه آب ایران از ۲۴۰۰ مترمکعب در سال ۱۳۷۰ به ۱۰۰۰ مترمکعب کاهش یافته است. این روند، ایران را در آستانه ورود به جمع کشورهای بسیار کمآب قرار میدهد.
یکی از سیاستهای وزارت نیرو برای مقابله با بحران، بازچرخانی پسابهای شهری است. اگرچه سهم این روش در مقایسه با کل منابع آب ناچیز است، اما میتواند به تغذیه آبخوانها و جلوگیری از افت بیشتر سفرههای زیرزمینی کمک کند. با این حال، کارشناسان معتقدند که بازچرخانی بهتنهایی کافی نیست و اصلاح الگوهای مصرف در کشاورزی و بخش خانگی ضروری است.
در مجموع، ایران با خشکسالی گذرا مواجه نیست، بلکه با روندی طولانیمدت روبهروست. عبور از این بحران نیازمند تغییرات اساسی در سیاستهای آبی، مصرفگرایی و توسعه فناوریهای نوین در مدیریت منابع است.