حملات روسیه به اوکراین و پیامدهای منفی آن در سطح جهانی بازارهای انرژی را دچار آشوب کرده است. پیامدهای وخیمی از این جنگ در راه است که با بحران نفتی سال ۱۹۷۰ برابری می‌کند. خطر بحران انرژی در سطح جهانی در حال افزایش است.

به نقل از بلومبرگ، قیمت ذغال سنگ ۸۰ درصد بالا رفت و قیمت گاز طبیعی نیز رکورد شکست. قراردادهای فیوچرز نفت نیز بیشترین نوسان را در سه دهه اخیر داشتند. رئیس بخش تحقیقات گلدمن ساکس می‌گوید: «نمی‌توان دومین تولید کننده کالاهای اساسی جهان را تحریم کرد و انتظار هیچ پیامدی نداشت.»

تورم شدید و کمبود انرژی واقعی بحرانی است که کشورهای توسعه یافته ده‌ها سال است با آن مواجه نبوده‌اند. اما انزوای اقتصادی روسیه می‌تواند اوضاع را به این سمت پیش ببرد. در دهه ۱۹۹۰ بود که فرآیندی آغاز شد تا روسیه با اقتصاد سایر کشورهای جهان ارتباط پیدا کند و این فرآیند هم اکنون به سرعت در حال معکوس شدن است.

جی‌پی مورگان پیش‌بینی می‌کند تا پایان سال میلادی قیمت نفت به بشکه‌ای ۱۸۵ دلار برسد. قیمت سایر شاخص‌ها نیز به طرز بی‌سابقه‌ای بالا رفت. گاز طبیعی به ۲۱۸ دلار به ازای هر مگاوات ساعت و قراردادهای فیوچرز ذغال سنگ به بیش از ۴۰۰ دلار به ازای هر تن رسید. این افزایش قیمت فقط مختص انرژی نیست. با قطع شدن صادرات اوکراین که یک چهارم صادرات گندم جهان را تشکیل می‌داد، قیمت گندم در فرانسه به ۴۳۷ دلار به ازای هر تن رسید. قیمت آلومینیوم هم رکورد ۳۸۰۰ دلار به ازای هر تن را ثبت کرد.

سقوط صادرات نفت روسیه می‌تواند بحرانی مشابه بحران ایران در زمان انقلاب ایجاد کند. در آن زمان از طرفی در ایران انقلاب در حال رخ دادن بود و از طرفی نیز آمریکا دارایی‌های ایران را بلوکه کرده بود. این بحران کشور را به مدت یک سال درگیر خود کرده بود.

راه نجات کشورهای جهان چیست؟

اگر مذاکرات وین خوب پیش برود و تحریم‌های نفتی ایران لغو شود، ایران می‌تواند راه نجاتی برای بازار نفت باشد و صادرات یک میلیون بشکه نفت در روز را به بازار بازگرداند. اما باز هم این نقطه اطمینان همیشگی نخواهد بود زیرا با ادامه جنگ اوکراین منابع روسیه از دست خواهد رفت.

سایر اعضای ائتلاف اوپک پلاس اقدامی انجام نداده‌اند. عربستان سعودی درخواست‌های کاخ سفید برای پایین آوردن قیمت‌ها با به کار گیری تولیدات مازاد نفت خود را رد کرد. این اقدامی است که متحد عربستان یعنی ولادمیر پوتین را تحت فشار قرار می‌دهد.

برای سایر انرژی‌ها چنین گزینه‌هایی وجود ندارد. اروپا که ۴۰ درصد از گاز طبیعی خود را از روسیه وارد می‌کند، می‌تواند این میزان را به یک سوم برساند اما این کار یک سال زمان می‌برد و باید مردم اروپا را به استفاده از برق به جای گاز برای گرمایش سوق دهد.

منبع: تجارت نیوز