هاشم اورعی، استاد دانشگاه صنعتی شریف، درباره وضعیت کسری گاز در فصل زمستان گفت: ظرفیت تولید گاز کشور در بهترین شرایط حدود ۸۰۰ میلیون متر مکعب در روز است. با افزایش مصرف خانگی در فصل سرما، تأمین این بخش در اولویت قرار می‌گیرد و پیش‌بینی می‌شود که در زمستان پیش‌رو با کسری ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون متر مکعبی مواجه باشیم؛ به عبارتی، میزان کسری معادل نیمی از کل تولید خواهد بود.

وی با اشاره به نبود اقدامات مؤثر در رفع ناترازی گاز افزود: تاکنون نه در افزایش تولید موفقیتی حاصل شده و نه در کاهش تقاضا. در فصل زمستان، بیش از ۷۰ درصد گاز تولیدی صرف مصرف خانگی می‌شود و بخش‌های صنعتی و نیروگاهی با کمبود مواجه می‌گردند. نخستین بخشی که همواره قربانی این کمبود است، صنایع هستند؛ به‌طوری‌که از هم‌اکنون به واحدهای صنعتی اعلام شده که از آبان‌ماه نباید روی تأمین گاز حساب کنند، چرا که هیچ تضمینی برای آن وجود ندارد.

اورعی همچنین هشدار داد: صنعتی که هنوز با قطعی برق دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، در زمستان با بحران گاز نیز روبه‌رو خواهد شد. در خصوص نیروگاه‌ها نیز پیش‌بینی می‌شود با سرد شدن هوا، امکان تأمین گاز کافی برای این بخش فراهم نباشد و در نتیجه، تأمین برق صنایع نیز با چالش جدی مواجه شود.

واردات مشکل گاز را حل می‌کند؟

استاد دانشگاه صنعتی‌شریف  درباره امکان تامین گاز از مسیر واردات گفت: یکی از مبادی ما ترکمنستان است که این کشور  هم در زمستان محدودیت ارسال دارد ضمن اینکه ۵ میلیون متر مکعبی که از این کشور وارد شود بخش ناچیزی از ناترازی ما را پوشش می‌دهد در مورد روسیه هم میزان دریافت گاز  ۵ میلیون متر مکعب خواهد بود که  این میزان با ۴۰۰ میلیون متر مکعب کسری قابل مقایسه نیست. بنابراین در صورت واردات در بهترین حالت می‌توانیم نیاز خانگی را تامین کنیم و قطعا گاز کافی برای  صنایع و نیروگاه‌ها نداریم و در این صورت بخشی از کم و کاستی نیروگاه‌ها را باید با مازوت و گازوئیل پر کنیم که مشکلات خاص خود از جمله آلایندگی  را در پی خواهند داشت. بنابراین فعلا نتوانستیم مسئله ناترازی را حل و فصل کنیم مگر اینکه هوا به طور اتفاقی به گونه‌ای باشد که سرد نشود و یخبندان نداشته باشیم.

بیشترین ناترازی را در سال ۱۴۰۷ خواهیم داشت

وی تاکید کرد:  تمام بررسی‌ها حاکی از این است که ناترازی گاز یک مسئله‌ای است که فعلا با ما خواهد بود و طبق آمار  و برآوردها بیشترین ناترازی را در سال ۱۴۰۷ خواهیم داشت، یعنی هنوز به کف ماجرا نرسیدیم.

اورعی گفت: اجرای سکوی فشارافزایی یک راه‌هایی  است که اگر درست و به موقع انجام شود بخشی از شدت ناترازی را کم کرده و  از تشدید ناترازی جلوگیری می‌کند اما تا آن زمان فعلا نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم  ناترازی حل شود، چراکه وقتی ناترازی به ۵۰ درصد کل تولید ما رسیده یعنی با این اقدامات مشکل حل نمی‌شود.

وی بیان کرد: راه عبور از ناترازی اینکه سرمایه‌گذاری سنگین و فناوری وارد کنیم و چند سال هم وقت بگذاریم اما اکنون هیچکدام را نداریم، نه پول داریم، نه فناوری و نه زمان داریم که ۵۰ درصد تولید را بالا ببریم و اگر هم داشتیم روش مطلوب اینکه به تقاضا بپردازیم، وقتی گاز بخش خانگی مجانی است و  صنعت با راندمان بسیار پایین از انرژی استفاده می‌کند، یعنی اقتصاد گاز درست نیست و گاز کالای بی‌ارزش شده است.

۵۰ هزار بخاری گازی با راندمان بالا از مرز خارج شد

این تحلیلگر حوزه انرژی ادامه داد: نمی‌توان به صنعت و بخش خانگی بگوییم گاز کم مصرف کنند در حالی که راندمان پایین و اقتصاد گاز نادرست است، مثلا گفته شده که ۵۰ هزار بخاری گازی با راندمان بالا در استان‌های غربی و مرزی توزیع کردند، بررسی شده که بخاری‌ها در عراق و اقلیم کردستان فروخته شده،  دلیل آن اینکه  مردم پولی بابت گاز نمی‌پردازند بنابراین دلیلی ندارد بخاری با راندمان بالا استفاده کنند، بعبارت دیگر مادامی که تمام تمرکز ما بر افزایش تولید باشد و بخش تقاضا را رها کنیم  همین اوضاع ادامه دارد. نتیجه اینکه افزایش تولید به میزان قابل توجه ۵۰ درصد نه شدنی و نه منطقی است.

وی تاکید کرد: ما اصرار داریم بخش تقاضا را مدیریت نکنیم چون عواقب اجتماعی دارد، همه کشور را گازکشی و قیمت را مجانی کردیم و اکنون اگر بخواهیم این اشتباه را درست کنیم هزینه اجتماعی دارد بنابراین تا به امروز هیچ دولتی حاضر نشده این هزینه اجتماعی را قبول کند.

لوله‌های گاز را از مدار خارج کنیم؟

اورعی درباره جایگزینی برق با گاز گفت: اکنون جهان به سمت برقی‌سازی و افزایش عمق نفوذ برق می‌رود و  جهان پا در مسیر فرایند گذار انرژی  گذاشته و اکنون در میانه  راه است، ما نیز در ایران باید این کار را می‌کردیم اما واقعیت اینکه مشکل داریم اول اینکه میلیاردها تومان هزینه کردیم و  مملکت را گازرسانی کردیم، تمام خانه‌ها و  صنایع گازسوزند، ما یک بار هزینه کردیم اکنون سخت و غیراقتصادی است که این را تغییر دهیم، البته شاید امروز هم چاره‌ای نداشته باشیم که لوله‌های گاز را رها کنیم و به سمت برق برویم در هر حال یک تصمیم غلطی که در گذشته گرفته‌ایم بشدت برای ما هزینه‌زا بوده است اگر هم یک‌شبه بخواهیم گاز را حذف و برق را جایگزین کنیم  برق نداریم. اکنون با ناترازی ۲۰ هزار مگاواتی برق مواجهیم اگر این کار را بکنیم کسری بیشتر می‌شود، در حال حاضر به خاطر بی‌برقی بخش مولد کشور افت تولید  دارد، اگر گازی‌ها هم برقی شوند، مسئله حل نمی‌شود. بنابراین  برقی شدن  فعلا یک آدرس غلط است، اگر ۲۰ سال قبل بود حتما بهترین انتخاب برای تامین انرژی؛ برق بود اما امروز  کار از کار گذشته، باید بازدهی مصرف گاز را درست کنیم البته برای توسعه به سمت برقی شدن هم برویم ولی اینکه همه سرمایه‌گذاری‌های انجام شده را بلااستفاده کرده و لوله‌های گاز را از مدار خارج کنیم و کابل برق بکشیم از نظر اقتصادی مطلوب نیست.