بازار داغ «فون واژه‌ها»
ماجرای ارزش ریالی سیم کارت‌ها از همان روزهای اول فروش سیم کارت‌های همراه اول در کشور ما شروع شد، روزهایی که صف‌های طولانی برای ثبت نام و دریافت سیم کارت تشکیل می‌شد و بعد در بازار آزاد همان سیم کارت با تفاوت نرخ نسبتا زیادی فروخته می‌شد. همین تفاوت نرخ باعث حضور دلالان و افزایش بی‌رویه قیمت‌ها شد که این روند در طول این سال‌ها هم چنان ادامه دارد. ظاهرا نبض این بازار در دست سیم‌کارت‌های دائمی قدیمی است که با توجه به جایگاهشان نزد کاربران و قدمتی که دارند، به نوعی ایجاد بورس کرده‌اند و نرخ بعضی از این سیم‌کارت‌ها بعضاً به چند صد میلیون یا میلیارد هم رسیده است.
سازکار خرید و فروش شماره‌های رند
به صورت کلی سیم‌کارت‌ها را از نظر ارائه می‌توان به دو دسته تقسیم کرد؛ سیم‌کارت‌هایی که به‌روز توسط اپراتورها واگذار می‌شوند و متقاضی می‌تواند به‌راحتی تهیه کند و دلیلی ندارد در بحث عرضه و تقاضا، دچار افزایش و کاهش نرخ شوند و سیم‌کارت‌هایی با کدهای قدیمی‌تر و شماره‌های خاص که متقاضی و بازار خاص خود را دارند و دیگر عرضه نمی‌شوند.
این سوال بعضا وجود دارد که هزینه سیم کارت رند چقدر است؟ چه عواملی در نرخ شماره رند تاثیر گذارند؟ در جواب می‌توان گفت که پیش‌شماره و کد سیم کارت صفر یا کارکرده بودن، دائمی یا اعتباری بودن و نوع رندی، تعیین می‌کنند که یک سیم کارت رند چه قیمتی می‌تواند داشته باشد.
اما در پاسخ به این سوال که خرید سیم کارت رند صفر بهتر است یا کارکرده نظر کارشناسان بر این است که کارکرده بودن سیم کارت رند تاثیر مستقیمی روی نرخ آن دارد. خرید سیم کارت همراه اول رند صفر مانند خرید خودروی صفر است. همان‌طور که خودروی کارکرده و صفر هیچ تفاوتی در آپشن‌های آن ندارد، در مورد سیم کارت نیز به همین شکل است و شاید تنها تفاوت سیم کارت کارکرده با صفر این است که زنگ خور داشته و ممکن است قبلا شبکه‌های اجتماعی روی آن فعال شده باشد.
از سوی دیگر، در مواردی ممکن است از تمایل افراد به خرید سیم‌کارت‌هایی که شماره‌هایی رند دارند و یا سیم‌کارت‌های دائمی مشابه شماره‌های اعتباری افراد، سوءاستفاده شود؛ بدین‌صورت که با فرد تماس گرفته و پیشنهاد می‌دهند که با دریافت مبلغ پایین‌تری از حد معمول، می‌تواند صاحب سیم‌کارتی با شماره مورد نظر شود، در حالی که این کار کلاهبرداری است و با واریز مبلغ مورد نظر، دیگر نه خبری از سیم‌کارت می‌شود و نه شخصی که با شما تماس گرفته است.
اما باید توجه داشت که اپراتورها اطلاع‌رسانی خود را از طریق روابط عمومی و پایگاه‌های اطلاع‌رسانی انجام می‌دهند و اینطور نیست که بخواهند فروش سیم‌کارت را به افراد عادی و شخص و فروشنده‌های معمولی واگذار کنند. با توجه به این شرایط، کاربر و مصرف‌کننده باید توجه کند که اگر خارج از این چارچوب، فردی با آنها تماس گرفت و قصد فروش سیم‌کارت داشت، احتمال کلاهبرداری وجود دارد.
بر این اساس، سیم‌کارت‌ها با شماره‌های رند که راحت‌تر در خاطر می‌مانند، همواره از بهایی بالاتر از حد معمول برخوردار بوده و با قیمتی بالاتر از نرخ رایج به فروش می‌رسند. در این میان نرخ برخی از این شماره‌ها گاهی به چند صد میلیون تومان نیز می‌رسند. اما این که تعیین نرخ برای این خطوط از چه قاعده و قانونی پیروی می‌کند، موضوعی است که شاید پاسخ چندان روشنی برای آن وجود نداشته باشد؛ هرچند در این زمینه از سوی رگولاتوری مصوباتی نیز ابلاغ شد و فعالان بازار موبایل نیز بر این نکته تاکید دارند که این تعرفه‌گذاری براساس تجربیات و وضعیت بازار انجام می‌شود.
نکته دیگر آن که در گذشته نرخ سیم‌کارت‌های رند در بازار آزاد اغلب به شکل توافقی تعیین می‌شد، اما اپراتورهای تلفن همراه هم با راه‌اندازی سامانه‌هایی وارد این عرصه شدند و مستقیم به واگذاری سیم‌کارت‌های رند می‌پردازند. اپراتور اول تلفن همراه، با راه‌اندازی سامانه‌ای برای واگذاری سیم‌کارت‌های رند شرایطی ایجاد کرد تا به گفته مسئولان این شرکت جلوی قیمت‌های نجومی گرفته شود.
با این حال مسئولان معتقدند افزایش نرخ سیم‌کارت به سرعت افزایش نرخ گوشی نیست، اما آن هم دلایل خاص خود را برای افزایش یا کاهش نرخ دارد؛ با توجه به محدودیت عرضه و توزیع، حجمی از تقاضا همیشه وجود دارد و نوسانات نرخ ارز هم چندان تاثیری بر آن ندارد، البته بی‌تاثیر هم نیست مضاف بر این عوامل دیگری مانند عرضه سیم‌کارت، میزان عرضه و تقاضا و عدم توازن بین عرضه و تقاضا بر نرخ سیم‌کارت خیلی موثر است.
«فون واژه» های ۲۰ میلیاردی
اصطلاح" Vanity Number “که اصطلاحا در فارسی
«فون واژه»ترجمه شده؛ شماره تلفن‌های خصوصی هستند که استفاده از آنها در سراسر دنیا رونق گرفته و به صورت یونیک در اختیار کاربر قرار می‌گیرد. اگر به صفحه شماره گیر موبایل دقت کنید؛ خواهید دید که در کنار اعداد روی گوشی‌های هوشمند حروف انگلیسی چاپ شده است که این حروف در سیر ترتیبی یک شماره تلفن می‌توانند نشان دهنده یک عدد باشد. در بسیاری از کشورهای جهان مانند امریکا، کانادا، اروپا، و استرالیا، افراد به جای بیان شماره تلفن عدد آن را به صورت حروف یا با نام برند خود بیان می‌کنند و معتقدند حفظ یک برند ساده تر از حفظ یک شماره است، مثل Samsung ۱۸۰۰ یا My Apple ۱۵۰۰.
این اصطلاح که چند وقتی است در کشور ما نیز به آن توجه می‌شود، باعث دسته بندی جدیدی از سیم کارت‌ها شده و شماره‌ها بر اساس حروف دسته بندی می‌شوند. در این حوزه جدید شماره‌ها با نام هایی مانند یونیک، برلیانس و گلدن به فروش می‌رسند. در این تقسیم بندی شماره‌های برلیانس و گلدن با ارزش هستند ولی شماره‌های یونیک که با نرخ ۲۰ میلیارد تومان به فروش می‌رسند، شماره هایی هستند که مثلا به حروف می‌شود نام یک شخصیت کارتونی محبوب.
به نظر می‌رسد درحال‌حاضر خرید و فروش سیم کارت کاملا تجاری‌سازی شده و وارد مرحله جدید و مهمی گردیده است که از نظر فعالان این حوزه، این بازار را پر رونق تر از قبل کرده است. چرا که شماره‌های فون واژه اصلا رند نیستند ولی شماره‌های خاصی هستند که ترکیب اعدادشان با هم تبدیل به یک نام خاص می‌شود مثلا امیر سام.
با توجه به این که فقط یک شماره در کشور وجود دارد که ترکیب اعدادش با هم به حروف می‌شود یک نام خاص، پس به یکباره یک شماره معمولی با ارزش شود. البته اگر در ساختن این ترکیب تعداد حروف کامل نباشد باید عددی به اول یا آخر فون واژه اضافه شودکه همین موضوع از نرخ نهایی سیم کارت می‌کاهد.
به طور کلی می‌توان گفت علت اصلی ارزش خط‌های فون واژه و به طور خاص خط‌های یونیک به خاطر منحصر به‌فرد بودن شماره است که این حوزه گستردگی فراوانی هم دارد مثلا پاسخ هر کدام از این سوالات می‌تواند به یک شماره یونیک با ارزش ختم شد. چه حرفه‌ای داری؟ کجا زندگی میکنی؟ اسمت چیست؟ و...
بنابراین ظرفیت جدیدی که در بازار خرید و فروش سیم کارت ایجاد شده، باعث رونق این بازار شده که افق جدیدی را به روی فعالان این حوزه باز کرده است. البته نباید نسبت به تاثیر آن بر برندسازی و تجمل گرایی بی‌تفاوت باشیم و آن را نادیده بگیریم.
آغاز دور جدید حراج شماره‌های رند همراه اول
حالا اداره کل ارتباطات شرکت ارتباطات سیار ایران نیز اعلام کرده دور جدید واگذاری شماره‌های رند همراه اول از ۱۴ بهمن ۱۴۰۳ آغاز شده و متقاضیان می‌توانند برای مشاهده و شرکت در حراج، به سامانه حراج نخستین و بزرگترین اپراتور تلفن همراه کشور مراجعه کنند.
براساس اصول و ساختار ارزشی اپراتور اول تلفن همراه که مبین ارائه و انجام خدماتی آسان و در دسترس برای عموم متقاضیان شماره‌های رند است، واگذاری شماره‌های رند همراه اول از طریق برگزاری حراج برای عموم متقاضیان و به صورت اینترنتی به آدرس https: //rond.mci.ir صورت می‌پذیرد.
متقاضیان شرکت در حراج شماره‌های رند همراه اول، باید ضمن تأیید شرایط و ضوابط مربوط به شرکت در حراج و همچنین وارد کردن صحیح اطلاعات درخواستی و هویتی در سامانه مذکور، نسبت به واریز آنلاین رقم ودیعه که معادل ۲۰ درصد مبلغ پایه شماره تلفن همراه مدنظرشان است، اقدام کنند.
برقراری اعتبار زمانی هر حراج نیز منوط به دو شرط است که لزوماً هر دو باید برقرار باشد تا حراج به اتمام برسد.
شرط نخست آنکه «زمان قانونی» حراج به اتمام برسد که این زمان برای هر حراج متغیر است و در زمان شروع حراج اعلام می‌شود.
دیگری هم اینکه از آخرین پیشنهاد نرخ بر روی یک شماره، باید ۸ ساعت گذشته باشد؛ در صورت اعلام پیشنهاد جدید قبل از اتمام مدت زمان حراج، مدت زمان حراج برای یک دوره ۸ ساعته دیگر تمدید می‌شود. تمامی متقاضیان شرکت در طرح حراج شماره‌های رند همراه اول می‌توانند به آدرس https: //rond.mci.ir مراجعه کنند.
سخن پایانی
هر چند که از همان روزها هم، شماره‌های خاص و به اصطلاح شماره رند، بازار مخصوص دیگری داشت که مشتریان خاص و لاکچری آن حاضر بودند تقریبا هر قیمتی برای آن پرداخت کنند. فروش میلیاردی شماره‌های رند در ایران داستان عجیب و تازه‌ای نیست. با توجه به محدود بودن این شماره‌ها و وجود تقاضای فراوان، طبیعی است که این شماره‌ها با ارقامی بین ۴۰ تا ۵۰ میلیارد تومان معامله شوند. خرید و فروش شماره‌های رند هم کارکرد تجاری دارد و هم کارکرد سرمایه ای، به همین خاطر بعضی‌ها حاضرند یک شماره رند را با خودروهای لاکچری و آپارتمان‌های لوکس معامله کنند. این شماره‌ها که واقعا تعدادشان به اندازه انگشتان یک دست هم نمی‌رسد، در طول سالیان مشتری‌های خاص خود را داشته است. ولی آن چیزی که این روزها این بازار را کاملا دگرگون ساخته، تجارت بر اساس فون واژه می‌باشد. سیم کارت هایی با شماره‌های یونیک و تکرار نشدنی که بسیار مورد استقبال خریداران نیز قرار گرفته است.
