FATF و نقش آن در اقتصاد جهانی

FATF مسئول تعیین و نظارت بر استانداردهای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم در سطح جهانی است. این استانداردها شامل قوانین و مقرراتی برای شفافیت در سیستم‌های مالی و نظارت بر تراکنش‌های بین‌المللی است. کشورهایی که عضو FATF هستند، ملزم به رعایت این استانداردها برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های مالی و پولشویی هستند.

تاثیرات FATF بر اقتصاد ایران

قرار گرفتن ایران در فهرست سیاه FATF موجب محدودیت‌های شدید در روابط تجاری و مالی ایران با کشورهای دیگر شده است. بانک‌ها و موسسات مالی که عضو FATF هستند، از انجام تراکنش‌های مالی با ایران خودداری می‌کنند، چراکه این کار می‌تواند منجر به نقض استانداردهای FATF و تحریم‌های اقتصادی شود.

محدودیت‌های تجاری و مالی

 در نتیجه ایران قادر به انجام معاملات بین‌المللی و تجاری با کشورهای مختلف نیست و برای هرگونه معامله باید مسیر سختی را طی کند.

کاهش سرمایه‌گذاری خارجی

یکی دیگر از پیامدهای قرار گرفتن ایران در فهرست سیاه FATF، کاهش جذابیت کشور برای سرمایه‌گذاران خارجی است. سرمایه‌گذاران خارجی به‌دلیل نگرانی از تحریم‌ها و محدودیت‌های FATF، تمایلی به سرمایه‌گذاری در کشور را ندارند. این امر باعث کاهش جریان سرمایه‌گذاری خارجی به کشور شده است و توسعه صنایع مختلف را با مشکل مواجه می‌کند.

مشکلات انتقال ارز

محدودیت‌های FATF همچنین باعث بروز مشکلات در نقل و انتقال ارز شده است. بسیاری از بانک‌ها و موسسات مالی بین‌المللی از انجام تراکنش‌های ارزی با ایران خودداری می‌کنند، چراکه این کار ممکن است باعث مواجهه با جریمه‌های FATF یا حتی تحریم‌ها شود.

این محدودیت‌ها مانع از تامین ارز موردنیاز برای تجارت خارجی و واردات کالا به ایران می‌شود.

افزایش هزینه‌های تجاری

باتوجه به محدودیت‌های موجود، شرکت‌های ایرانی برای انجام معاملات بین‌المللی مجبور به استفاده از واسطه‌ها و بانک‌های غیرمستقیم هستند. این امر هزینه‌های اضافی را به شرکت‌ها تحمیل کرده و موجب افزایش نرخ تمام‌شده کالاها و خدمات می‌شود. در نهایت نیز این هزینه‌ها به مصرف‌کنندگان نهایی تحمیل خواهد شد.

تولید و اشتغال

تاثیرات منفی FATF بر تجارت و روابط مالی بین‌المللی باعث کاهش ظرفیت‌های تولیدی برخی صنایع می‌شود. بسیاری از این صنایع که به تجارت خارجی وابسته هستند، به‌دلیل مشکلات در مبادلات مالی نمی‌توانند به‌راحتی محصولات خود را صادر کنند. این موضوع به‌طورمستقیم بر اشتغال و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید تاثیر می‌گذارد.

FATF باید زودتر تعیین‌تکلیف شود

البته طی این سال‌ها ایران با عضویت در گروه‌های مختلف و امضای موافقت‌نامه‌های مختلف سعی کرد از آثار مخرب قرارگیری ایران در لیست سیاه FATF جلوگیری کند.

هرچند از دیدگاه بسیاری از فعالان اقتصادی و تجاری تا زمانی که ایران از این لیست سیاه خارج نشود، هیچ‌یک از این عضویت‌ها و موافقت‌نامه‌ها تاثیرگذار نخواهد بود.

محمد لاهوتی، رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران در تشریح موانع تجارت آزاد با اوراسیا بهصمت گفت: مانع دیگر عدم‌پذیرش FATF است. حتی کشورهایی مثل روسیه و چین که شرکای تجاری ما هستند، به‌دلیل قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF نمی‌توانند با ما مستقیم و از طریق روابط بانکی تجارت را ادامه دهند. این موضوع باید زودتر تعیین‌تکلیف شود.

وی با تاکید بر اینکه دولت به‌دنبال حل مسئله FATF است، افزود: باید تحریم را از FATF جدا کرد. به این معنا که بخشی تحریم‌ها بین‌المللی و بخشی هم یک‌جانبه از طرف امریکا است. در این بین کشورهایی هستند که بدون وابستگی به امریکا با ایران تجارت می‌کنند و نپیوستن به FATF مانع از گسترش تجارت آنها با ایران می‌شود. اگر دولت موفق به حل این مسئله شود، تجارت با کشورهایی از جمله روسیه و چین نیز رشد چشمگیر خواهد داشت.

لاهوتی بااشاره به کاهش سرمایه‌گذاری در پی تحریم‌ها و مشکلات بانکی ایران اظهار کرد: افزایش سرمایه‌گذاری این کشورها می‌تواند منجر به رشد اقتصادی و تولید در ایران شود، اما اکنون به‌دلیل اینکه سرمایه‌گذاران نمی‌توانند اصل و سود حاصل از سرمایه‌گذاری خود را از ایران خارج کنند و همچنان در لیست سیاه FATF هستیم، سرمایه‌گذاران به‌سمت بازار ایران نمی‌آیند.

تحریم‌ها را رفع کنید

مسعود دانشمند، کارشناس تجاری بااشاره به قرارگیری ایران در لیست سیاه FATF به‌عنوان مشکل بزرگ تجارت کشور بهصمت گفت: مهم‌ترین موضوع برای اقتصاد ایران، فراهم شدن امکان مراودات پولی یا همان خروج از لیست سیاه FATF است که مسئولان باید این شرایط را فراهم کنند. تاکنون ۳ بار برای پذیرش FATF به ایران فرصت داده شد، اما هر بار، شروط توسط ایران پذیرفته نشد. حال امیدواریم باتوجه به اخبار خوش رئیس‌جمهوری شاهد اتفاقات خوشی در این مسیر باشیم. در حالی که با ادامه این روند، اوضاع معیشتی بدتر از وضعیت فعلی خواهد شد. در واقع راهکار رفع مشکلات اقتصادی در کوتاه‌مدت، رفع مشکلات FATF است تا به این وسیله بتوانیم با کمترین هزینه، مراودات مالی خود را انجام دهیم.

بی‌تردید پیش‌نیاز بهبود اوضاع اقتصادی، پیگیری موضوع تحریم است. بانک‌های خارجی، تابع قوانین جهانی هستند و مجاز به همکاری با بانک‌های کشوری که عضو FATF نیست، نخواهند بود. از سوی دیگر نیز، جرائم سنگینی برای دور زدن این قوانین وجود دارد که مانع همکاری بانک‌های خارجی با بانک‌های کشور ایران می‌شود. این مسئله با گذر زمان حل نمی‌شود، باید تصمیم درستی گرفت تا اقتصاد نابود نشود.

این کارشناس تجاری با بیان دلایل کاهش واردات اظهار کرد: در حقیقت به‌دلیل کاهش تخصیص ارز برای واردات با کاهش واردات کالا و مواد اولیه روبه‌رو شدیم که بی‌شک در تولید کالاهای داخلی نیز تاثیرگذار است. از سوی دیگر، ارز حاصل از صادرات باید در سامانه نیما عرضه و پس از آن به واردکننده داده شود، اما به‌دلیل مشکلات موجود در نظام بانکی و عدم‌عضویت در FATF ارز حاصل از صادرات به‌موقع به واردکننده داده نمی‌شود، در نتیجه واردات کاهش پیدا می‌کند، اما آمار صادرات براساس گزارش‌های گمرک بدون توجه به برگشت ارز حساب می‌شود، بنابراین تنها با جلوگیری از رشد واردات به تراز تجاری مثبت رسیده‌ایم.

سخن پایانی

قرار گرفتن ایران در فهرست سیاه FATF تاثیرات منفی قابل‌توجهی بر اقتصاد کشور داشته است. محدودیت‌های تجاری و مالی، کاهش سرمایه‌گذاری خارجی، مشکلات در انتقال ارز و افزایش هزینه‌های تجاری از جمله چالش‌های عمده‌ای هستند که اقتصاد ایران با آن مواجه است. با این حال، ایران با انجام اصلاحات اقتصادی و همکاری‌های بین‌المللی می‌تواند این مشکلات را کاهش داده و به بهبود وضعیت اقتصادی خود کمک کند. همچنین، بهبود شفافیت و اصلاحات مالی داخلی می‌تواند در تسهیل ارتباطات مالی ایران با سایر کشورها موثر باشد. امیدواریم دولت چهاردهم برای خروج ایران از لیست سیاه FATF عزم قوی داشته باشد و اقتصاد را نجات دهد.