تولید و رشد ظرفیت

در نیمه اول سال ۱۴۰۳، تولید آلومینیوم ایران با رشدی ملایم مواجه بود. بر اساس آمارهای ارائه‌شده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت، مجموع تولید آلومینیوم کشور به حدود ۲۵۰ هزار تن رسید که نشان‌دهنده رشد حدود ۵ درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل است. این رشد به دلیل بهره‌برداری از فازهای جدید تولیدی در کارخانه‌های بزرگ مانند المهدی و هرمزال و همچنین ارتقای زیرساخت‌های تولید در این صنعت بوده است. یکی از دستاوردهای مهم این دوره، افزایش ظرفیت تولید در کارخانه‌های اصلی کشور بود. طرح‌های توسعه‌ای در برخی واحدها به ثمر نشسته و توانستند ظرفیت تولید را تا حدودی افزایش دهند.

افزایش صادرات آلومینیوم

صنعت آلومینیوم ایران همچنان به دنبال تقویت جایگاه خود در بازارهای صادراتی است. در شش ماه نخست سال ۱۴۰۳، صادرات آلومینیوم ایران افزایش یافت و به حدود ۹۰ هزار تن رسید. این رقم نشان‌دهنده رشد ۷ درصدی نسبت به دوره مشابه سال گذشته است. کشورهای آسیایی به ویژه چین و هند به عنوان بازارهای اصلی صادرات آلومینیوم ایران باقی مانده‌اند. افزایش تقاضا برای آلومینیوم در بازارهای جهانی، به‌ویژه در صنایعی مانند خودروسازی و هوافضا، عامل مهمی در تقویت صادرات ایران بوده است. با این حال، تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های بانکی همچنان به عنوان موانعی بر سر راه توسعه بیشتر صادرات عمل می‌کنند.

چالش‌های تأمین مواد اولیه

یکی از چالش‌های اصلی صنعت آلومینیوم در نیمه نخست سال ۱۴۰۳، تأمین مواد اولیه به‌ویژه بوکسیت و آلومینا بود. ایران به دلیل محدودیت‌های دسترسی به منابع بوکسیت با چالش‌های جدی مواجه است و به واردات این مواد از کشورهایی مانند گینه وابسته است. در این مدت، افزایش قیمت‌های جهانی مواد اولیه و نوسانات نرخ ارز، هزینه تولید را برای کارخانه‌ها افزایش داد.

با وجود تلاش‌ها برای اکتشاف منابع داخلی و پروژه‌های همکاری با کشورهای خارجی، این مشکل همچنان پابرجاست و می‌تواند در بلندمدت بر روند تولید و هزینه‌های تولیدی تأثیر بگذارد.

برخی از مهم‌ترین چالش‌های زنجیره صنعت فولاد

افزایش تولید سنگ‌آهن و استخراج آن به‌عنوان خوراک اولیه محصولات فولادی از مهم‌ترین اقداماتی است که باید مدنظر قرار بگیرد، اما هنوز هیچ برنامه مدونی در مورد نحوه دستیابی به این هدف تدوین نشده است و ظاهرا دولت نیز ضرورتی برای ایجاد انگیزه در سرمایه‌گذاران این بخش پرریسک در نظر نگرفته است. عدم تمهیدات به موقع در این خصوص می‌تواند منجر به ضرورت واردات سنگ‌آهن شود که این خود چالش مهمی است.

تامین مالی پروژه‌های فولاد: از آنجا که بحث تامین منابع مالی مورد نیاز پروژه‌ها از اصلی‌ترین عوامل تعریف یک پروژه قبل از راه‌اندازی آن است، اما به دلیل کمبود منابع مالی در کشور و ناتوانی تامین مالی داخلی در اجرای پروژه‌ها، جذب منابع مالی خارجی در طرح‌های فولادی امری بسیار ضروری است و همان‌طور که می‌دانیم لازمه جذب منابع خارجی وجود ثبات و امنیت در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و قوانین و مقررات هر کشور است که متاسفانه در کشور ما به لحاظ فقدان ثبات و امنیت اقتصادی و تغییرات مستمر و دست‌وپاگیر قوانین و مقررات جذب منابع مالی خارجی به سختی قابل انجام خواهد بود، تا جایی که به رغم دریافت منابع مالی خارجی در اندک پروژه‌های فولادی با صرف زمان طولانی برای اخذ آن، به دلیل عدم مدیریت صحیح موفق به استفاده به موقع از منابع مالی خارجی و فاینانس نبوده‌ایم، به گونه‌ای که گاهی با طولانی‌شدن زمان اجرای پروژه‌ها مجبور به تمدید چندباره اعتبارات اسنادی و همچنین پرداخت اقساط با توجه به سررسید شدن آن بدون پیشرفت فیزیکی قابل قبول در طرح‌ها شده‌ایم.

سیاست‌گذاری غیر کارشناسی شده دولت و عدم مدیریت صحیح: سیاست دولت در ایجاد محدودیت‌های صادراتی و اصرار بر قیمت‌گذاری تثبیتی به منظور اشباع بازار داخل شیوه غلطی است. تغییرات مکرر قوانین و مقررات صادراتی با توجیه کنترل بازار داخل، بر اعتبار ایران در عرصه بین‌المللی تاثیر منفی خواهد گذاشت و جایگاه ما به‌عنوان یک تامین‌کننده قابل اتکا را تضعیف خواهد کرد.

به گزارش معدن نیوز، مداخله دولت در شرایطی که تولید داخلی بیش از نیاز است خالی از توجیه است. این استراتژی باعث ایجاد شرایط مبهم برای تولیدکنندگان و مشتریان بین‌المللی فولاد ایران آن هم در شرایط تحریم می‌شود.

وجود سهمیه: بی‌توجهی به ضرورت بازنگری در سهمیه برخی واحدهای تولیدی سبب شده، نیازمندان واقعی مقاطع فولادی ناچار به تهیه مواد اولیه از بازار آزاد شوند و همین مسئله به عاملی برای افزایش هزینه تمام‌شده تولید محصولاتی از قبیل لوازم خانگی، خودروسازی، صنایع غذایی و صنعت ساختمان و تاثیرگذاری مستقیم بر معیشت مردم شده است.

تاثیر تحریم‌ها بر صنعت آلومینیوم

تحریم‌های اقتصادی همچنان تاثیر عمده‌ای بر صنعت آلومینیوم ایران دارند. محدودیت‌های مالی و بانکی، دسترسی به فناوری‌های پیشرفته و مواد اولیه مورد نیاز را برای شرکت‌های ایرانی دشوار کرده است. از سوی دیگر، رقابت در بازارهای بین‌المللی نیز تحت‌تاثیر این تحریم‌ها قرار دارد و برخی مشتریان خارجی به دلیل مسائل بانکی و سیاسی تمایلی به همکاری با شرکت‌های ایرانی ندارند. با این حال، صنعت آلومینیوم ایران با بهره‌گیری از توانمندی‌های داخلی و توسعه همکاری‌های منطقه‌ای توانسته تا حدودی اثرات تحریم‌ها را کاهش دهد و تولید خود را در سطح مناسبی حفظ کند.

تحولات نرخ و سودآوری

در ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۳، قیمت‌های جهانی آلومینیوم در بازارهای جهانی دچار نوساناتی شد. افزایش نرخ انرژی و هزینه‌های تولید در سطح جهانی، بر نرخ نهایی این فلز تأثیرگذار بود. در ایران نیز به دلیل نوسانات ارزی و افزایش هزینه‌های تولید، قیمت‌های داخلی آلومینیوم افزایش یافت.

با وجود افزایش قیمت‌ها، شرکت‌های تولیدکننده آلومینیوم در ایران توانستند با مدیریت هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری، سودآوری خود را حفظ کنند. افزایش صادرات و تقاضای داخلی برای صنایع مختلف مانند خودروسازی و ساختمان‌سازی نیز به تقویت این صنعت کمک کرده است.

پروژه‌های توسعه‌ای و برنامه‌های آینده

صنعت آلومینیوم ایران در نیمه نخست سال ۱۴۰۳ همچنان بر توسعه ظرفیت‌های خود متمرکز بوده است. طرح‌های توسعه‌ای برای افزایش ظرفیت تولید در حال اجراست و برنامه‌های جدیدی نیز برای اکتشاف منابع بوکسیت داخلی و کاهش وابستگی به واردات مواد اولیه مطرح شده است. همچنین، تمرکز بر کاهش مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری از دیگر برنامه‌های آینده صنعت آلومینیوم ایران است. با توجه به اهمیت انرژی در فرآیند تولید آلومینیوم، برنامه‌های گسترده‌ای برای استفاده از فناوری‌های نوین و بهینه‌سازی مصرف انرژی در کارخانه‌ها اجرا شده است.

چشم‌انداز آینده

با توجه به روندهای موجود، انتظار می‌رود که صنعت آلومینیوم ایران در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ همچنان به رشد خود ادامه دهد. با این حال، چالش‌های مربوط به تامین مواد اولیه و تاثیر تحریم‌ها همچنان به‌عنوان موانع اصلی در برابر توسعه بیشتر این صنعت باقی می‌مانند. از سوی دیگر، افزایش تقاضای جهانی برای آلومینیوم به دلیل گسترش صنایع خودروسازی و هوافضا می‌تواند فرصتی برای رشد صادرات ایران فراهم کند.

سخن پایانی

صنعت آلومینیوم ایران در نیمه نخست سال ۱۴۰۳ با وجود چالش‌های مختلف از جمله تامین مواد اولیه و تحریم‌های اقتصادی، توانست به رشد نسبی دست یابد. افزایش ظرفیت‌های تولید و صادرات، همراه با مدیریت مناسب هزینه‌ها، باعث شده تا این صنعت جایگاه خود را حفظ کند. با این حال، برای رسیدن به اهداف بلندمدت، نیاز به رفع موانع اساسی مانند وابستگی به واردات مواد اولیه و بهبود شرایط تحریمی وجود دارد.