سردار وحید مجید با اشاره به اقدامات پلیس فتا گفت: پلیس فتا در کشور ما از سال ۱۳۹۰ کار خود را آغاز کرد. در آن زمان تعداد کل پرونده‌های ما در کشور حدودا بین سه تا چهار هزار پرونده بود اما هرچه زمان گذشت، با توجه به اینکه استفاده از تکنولوژی‌های جدید و اینترنت گسترش بیشتری پیدا کرد و روز به روز تعداد کاربران آن نیز افزایش پیدا می‌کرد، شمار پرونده‌ها نیز بیشتر شد.

وی افزود: به مرور تعداد کاربران افزایش پیدا کرد، به طوریکه درحال‌حاضر مردم بسیاری از اقدامات خود را از طریق اینترنت انجام می‌دهند، در نتیجه میزان جرائم اینترنتی نیز افزایش یافت. به طوریکه در سال ۹۸، تعداد پرونده‌های ما در پلیس فتای کشور، به بیش از ۱۶۰ هزار پرونده رسید. به خاطر دارم در همان سال، ما پرونده ۲۰۰ هزار نفر را که مجرمان اینترنتی به آن دسترسی پیدا کرده بودند را در بانک اطلاعاتی خود داشتیم یعنی کلاهبرداران از این افراد اطلاعاتی مانند شماره حساب، رمز دوم پایا (ثابت) و CVV۲ را داشتند و در واقع هر زمان که اراده می‌کردند می‌توانستند از آنها استفاده کرده و حساب افراد را خالی کنند.

توقف برداشت‌های غیرمجاز

مجید با اشاره به اجرای طرح تبدیل رمز ایستا به رمز دوم پویا گفت: به همین اساس، ما اجرای طرح رمز دوم پویا را دو سال مورد مطالعه و بررسی قرار دادیم و سرانجام در سال ۹۸ این طرح با همکاری بانک‌ها و سایر دستگاه‌های مربوطه اجرایی شد و اینچنین توانستیم زمان از وقوع درصد قابل توجهی از برداشت‌های غیرمجاز از حساب افراد جلوگیری کنیم. وی افزود: اجرای طرح رمز دوم پویا، قریبا با شیوع ویروس کووید۱۹ همزمان شد. در بررسی‌های انجام شده مشخص شد در این ایام چون کل دنیا درگیر این ویروس بودند و مردم باید از خانه و به صورت اینترنتی، بیشتر امور خود را انجام می‌دادند؛ بیشتر پلیس‌ها در جهان، با افزایش جرائم سایبری در کشورها مواجه بودند در حالیکه ما در این ایام با اجرای طرح رمز دوم پویا، شاهد کاهش ۲۲ درصدی جرائم سایبری در کشورمان بودیم.

رئیس پلیس فتا فراجا ادامه داد: ما در شش ماهه امسال، ۲۰ درصد افزایش کشف جرم داشتیم همچنین توانستیم حدود ۹۳ درصد از پرونده‌هایمان را کشف و حل کنیم.

اولویت‌های جرائم سایبری در پلیس فتا

مجید با اشاره به اینکه در هر کشور تعداد کد جرائم سایبری یا به عبارتی دیگر عناوین مجرمانه متفاوت است؛ گفت: در دنیا، ۷۲ کد جرائم سایبری شناسایی شده اما در هر کشور بر اساس شرایط این تعداد متغییر است. در کشور ما، ۲۲ کد جرائم سایبری شناسایی شده و هر کدام چند جرم اینترنتی را شامل می‌شود.

وی با اشاره به اولویت‌بندی‌های پلیس فتا در امسال افزود: ما درحال‌حاضر پنج اولویت در رسیدگی به جرائم داریم. اولویت اول با «کلاهبرداری‌های اینترنتی» است. در این گروه، جرائم مختلفی مثل کلاهبرداری در زمینه‌های خرید‌های اینترنتی، رمز ارز و ارائه خدمات مختلف را شامل می‌شود. به عنوان مثال شما کالایی از طریق اینترنت خریداری می‌کنید که یا به دستتان نمی‌رسد یا جنس همان نیست که شما می‌خواستید و در واقع اصالت ندارد؛ این گروه از جرائم، در مجموع ۳۸ درصد از جرائم سایبری ما را تشکیل می‌دهند.

رئیس پلیس فتای فراجا ادامه داد: گروه دوم جرائمی که برای ما در اولویت قرار دارند، «برداشت غیرمجاز» است. این گروه شامل جرائمی مانند فیشینگ است. یعنی همان مسئله ارسال لینک آلوده به تلفن همراه افراد. کلاهبرداران در این روش، پیامی به تلفن همراه افراد ارسال می‌کنند و با استفاده از عناوینی مثل یارانه، کمک معیشتی، یارانه بنزین، صدور احکام قضائی و... افراد را فریب می‌دهند تا روی لینک‌های ارسالی کلیک کنند. در این صورت فورا کلاهبردار به اطلاعات تلفن همراه فرد همانند اطلاعات حساب بانکی، مخاطبین و شبکه‌های اجتماعی دسترسی پیدا می‌کند و می‌تواند هر نوع سوءاستفاده‌ای را انجام دهد.

مجید گفت: به عنوان مثال کلاهبردار در این روش می‌تواند با استفاده از اطلاعات بانکی قربانی، حساب بانکی وی را خالی کند یا با دسترسی به مخاطبین تلفن همراه وی، خود را به جای قربانی معرفی کرده، به آنها پیام بدهد و پول قرض بگیرد. از آنجایی که متاسفانه در کشور ما این جرم زیاد اتفاق می‌افتد، ما در این باره هشدارهای زیادی به مردم می‌دهیم اما همچنان حدود ۳۰ درصد از کل پرونده‌های ما، مربوط به این جرم است.

وی افزود: سومین اولویت ما «دسترسی غیرمجاز به داده‌ها» است. در این روش، کلاهبردار با هک تلفن همراه افراد، به شبکه‌های اجتماعی افراد و رمزهایش دسترسی پیدا می‌کند. به عنوان مثال فرد سودجو با نصب باج افزار روی گوشی کاربران، به اطلاعات محل کار آنان دسترسی پیدا کرده و تهدید می‌کند که اگر به او باج ندهند؛ این اطلاعات را افشا می‌کند. رئیس پلیس فتای فراجا ادامه داد: «هتک حیثیت» و «مزاحمت اینترنتی» اولویت‌های بعدی پلیس فتا هستند. در این پرونده‌ها، فرد سوجود به اطلاعات شخصی مانند عکس و فیلم افراد دسترسی پیدا کرده و تهدید می‌کند که آنها را در فضای مجازی منتشر خواهد کرد. درصد وقوع این جرائم در کشور ما پایین است اما در اولویت‌های رسیدگی پلیس فتا قرار دارد.

مجید گفت: باید به این مسئله توجه داشت که کاربران شبکه‌های اجتماعی خارجی، در یک حالت گمنامی قرار دارند و به همین دلیل به راحتی ممکن است از این فضا سوءاستفاده کنند که البته این افراد هم توسط همکاران من شناسایی شده و با آنها برخورد قانونی صورت می‌گیرد.

۱۵ درصد جرائم سایبری در تهران رخ می‌دهد

وی با اشاره به شهرهایی که بیشترین میزان وقوع جرائم سایبری را دارند؛ افزود: در بررسی‌های ما مشخص شد، تهران ۱۵ درصد، خراسان‌رضوی ۹ درصد، اصفهان ۹ درصد، شیراز 6درصد و خوزستان 5 درصد جرائم سایبری را به خود اختصاص داده‌اند.

رئیس پلیس فتا فراجا درباره شهرهای با کمترین میزان جرائم سایبری نیز ادامه داد: در فرماندهی انتظامی ویژه کیش و استان‌های لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، سیستان و بلوچستان و قزوین، میزان جرائم سایبری کمتر از سایر شهرها است.

گردش مالی کلاهبرداری‌های اینترنتی

مجید در پاسخ به این پرسش که میزان گردش مالی کلاهبرداری‌های اینترنتی چقدر است؛ گفت: در شش‌ماهه امسال، بیش از هزار میلیارد تومان از پول‌های مردم در معرض کلاهبرداری قرار گرفت که حدود ۴۰ درصد از آن، یعنی حدود ۵۰۰ میلیارد تومان، مسدود شد و کلاهبرداران نتوانستند آن را از حساب قربانی خارج کنند، چون پلیس فتا سریعا اقدام به بستن حساب‌ها می‌کند؛ اما بیش از ۷۰۰ میلیارد تومان نیز به سرقت رفت.

وی افزود: البته باید به اینکه توجه داشت که چون بیش از ۹۰ درصد جرائم سایبری کشف و متهم آن دستگیر می‌شود؛ بیشتر مبالغ سرقت شده نیز به مالباخته برگردانده می‌شود و در واقع این مبلغ جبران می‌شود.

رئیس پلیس فتا فراجا ادامه داد: وقتی افراد روی لینک آلوده کلیک می‌کنند یا متوجه می‌شوند که مورد هک قرار گرفته‌اند؛ باید سریعا به پلیس فتا گزارش دهند. در این صورت با هماهنگی‌های خوبی که بین سیستم قضائی، بانک‌ها و پلیس فتا برقرار است؛ در کمتر از چند دقیقه حساب فرد مسدود شده و کلاهبردار نمی‌تواند وجوهی را از حساب خارج کند و اینچنین پول افراد به سرقت نمی‌رود.

مجید با اشاره به جرائم لینک‌های آلوده گفت: ما دو سال است که با روش‌های مختلف به مردم درباره لینک‌های آلوده هشدار می‌دهیم. بر همین اساس در تحلیل‌های تماس با مرکز فوریت پلیس فتا، متوجه شدیم حدود ۷۰ درصد از تماس‌های ما این است که شهروندان اعلام می‌کنند به تلفن همراه آنها لینک آلوده ارسال شده، اما آنها روی آن کلیک نکرده‌ و گرفتار این دام نشده‌اند. آنها در تماس‌های‌شان این سرشماره‌ها را به ما معرفی می‌کنند تا مورد پیگرد قرار گیرند و این مسئله نشان می‌دهد آموزش‌های ما سودمند بوده است.