موافقان و مخالفان وزیر پیشنهادی صمت چه گفتند؟
جلسه علنی مجلس شورای اسلامی برای بررسی برنامه‌های سیدمحمد اتابک وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت برگزار شد و نمایندگان موافق و مخالف به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند. تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در موافقت و مخالفت با برنامه‌های سیدمحمد اتابک وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت دولت چهاردهم به تشریح دیدگاه‌های خود پرداختند.
در این میان کارشناسان و فعالان بخش صنعت، معدن و تجارت کشور نیز واکنش‌هایی به برنامه وزر پیشنهادی پزشکیان برای وزارت صمت داشتند.
محمد اتابک با مدرک کارشناس ارشد مهندسی عمران از دانشگاه میشیگان امریکا دارای سابقه مدیریتی در هیات‌مدیره انجمن سیمان، هیات‌مدیره سیمان تهران، عضو شورای مشورتی وزارت صنایع و مجلس و سایر حوزه‌های صنعتی است. اتابک در کارنامه خود نایب رئیس اتاق بازرگانی، معاون اقتصادی بنیاد مستضعفان، مدیرعاملی و نایب رئیسی شرکت سیمان تهران، مدیرعاملی و نایب رئیسی هیات‌مدیره شرکت اکباتان، عضویت و ریاست هیات‌مدیره شرکت‌های مختلف از جمله سرمایه‌گذاری بانک مسکن، شرکت صدرا و چندین شرکت تولیدی را دارد.
اتابک فناوری صنعت فولاد را در کشور بومی کرده است
مصطفی مطورزاده، نماینده مردم خرمشهر در موافقت با برنامه‌های وزیر پیشنهادی صمت گفت: مسعود پزشکیان به وعده‌های خود عمل کرد و چینشی در کابینه ایجاد کرد که در تاریخ انقلاب اسلامی بی‌نظیر است. همه اقشار مردم اعم از وزیران دولت آیت‌الله رئیسی در ترکیب کابینه حضور دارند، تاکنون چنین چینش کابینه‌ای را شاهد نبودیم و باید از دکتر پزشکیان تشکر کنیم که وفاق و وحدت ملی را این‌گونه تقویت کرد.
مطورزاده درباره برنامه‌های وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت گفت: آقای اتابک از بزرگ‌ترین شخصیت‌های فعال در زمینه صنعت، معدن و تجارت بوده است. او در سال ۱۳۵۹ عافیت‌طلبی را کنار گذاشت و از مهم‌ترین دانشگاه دنیا استعفا داد تا به وطن برگردد و تجربیات علمی و دانشی خود را در خدمت ارتقای انقلاب و عزت کشور به‌کار گیرد.
وی افزود: برخی از دوستان ایرادی به کار آقای اتابک می‌گیرند که او در دولت نبوده، اتفاقا نقطه قوت دکتر اتابک همین‌جاست و در راستای منویات رهبر معظم انقلاب است که فرمودند «امسال سال جهش تولید با مشارکت مردم است». مردم بخش خصوصی، کشاورزان، تجار و صنعتگران هستند.
نماینده مردم خرمشهر اضافه کرد: اتابک محصول دیوان‌سالاری پیچیده اداری ما نیست، او انسانی است که خوب فکر می‌کند و خوب عمل می‌کند. او مگاپروژه‌های کشور را اجرا کرده، صنعت سیمان که مورد ایراد و اشکال دوستان است را به خودکفایی رسانده است. او فناوری صنعت فولاد را در کشور بومی کرده و امروز در مرحله‌ای قرار گرفتیم که جزو سرآمدهای آسیا و منطقه در تولید فولاد هستیم.
وی تصریح کرد: ما در سیمان به خودکفایی رسیدیم. می‌گویند سیمان انرژی‌بر است، ما انرژی‌مان را باید در جایی به کار بگیریم و استفاده کنیم که موتور محرکه‌ای برای پیشرفت و توسعه کشور باشد و سیمان یکی از مهم‌ترین مواد و کالاها و آیتم‌های موثر در ارتقای سطح صنعتی و اقتصادی و تولید در ثروت در کشور است.
کارنامه اتابک شفاف است
عبدالحکیم آق‌ارکاکلی، نماینده مردم گنبدکاووس در مجلس شورای اسلامی در موافقت با برنامه‌های وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت گفت: به‌عنوان یک مهندس که ۱۷ سال در صنعت، فولاد، سیمان، برق و ساختمان و ۱۳ سال به‌عنوان مشاور پروژه‌های عمرانی و بیمارستانی کار کرده‌ام، اتفاقا در سه بار گفت‌وگوی مفصل با جناب آقای مهندس اتابک به لحاظ فنی، مدیریتی و انقلابی بودن قانع شدم.
نماینده مردم گنبدکاووس در مجلس گفت: از جمله مشکلات کلی حوزه صنعت، معدن و تجارت، فقدان استراتژی توسعه صنعت، معدنی تجاری و فناوری الزام‌آور، کم‌بودن جذابیت برای جذب سرمایه سطحی و کاهش مزیت تولید، ناترازی زنجیره‌های تولید در کشور است.
وی افزود: چه کسی می‌تواند مشکلات و چالش‌های مدیریتی را حل کند و آنها را سامان بخشد، کسی که مستقل باشد در تصمیم‌گیری‌های سازنده و تحول‌گرا، متخصص باشد و اعتقاد به تعهد و تغییر داشته باشد، قدرت برخورد و مبارزه با مفاسد و رانت‌ها را داشته باشد، مرد میدان عمل و آشنا با صنعت تولید و تجارت باشد.
آق‌ارکاکلی گفت: اتابک انسانی مومن، متدین، انقلابی، متخصص و متعهد و کارنامه وی کاملاً شفاف است، وی درک درستی از صنعت، تولید و مشکلات بخش خصوصی دارد که متاسفانه تاکنون نتوانسته‌ایم تدبیرش کنیم. عملکرد وی به عنوان یک مهندس و مدیر کارآمد در بخش خصوصی بیانگر توانایی‌ها و سلامت ایشان است. امروز ما نیاز به وزیری داریم که باور داشته باشد با این همه ظرفیت در کشور می‌توان به سمت تراز تجاری متعادل و حتی مثبت حرکت کرد.
نماینده مردم گنبدکاووس در مجلس بیان کرد: اتابک معاون اقتصادی بنیاد مستضعفان، مدیرعامل سیمان تهران، مدیرعامل هلدینگ صنایع معدنی کاوه و مدیر چندین پروژه و شرکت بوده است. او پروژه اکباتان که بعد از انقلاب هیچ کسی باور نداشت ما می‌توانیم با تکنولوژی و مهندسی خود از عهده آن برآییم را تکمیل کرد و توسعه داد.
وی اظهار کرد: اتابک می‌تواند به‌عنوان یک نیروی کاربلد، توانمند مسلط بر وضعیت فعلی کشور در حوزه صمت وارد این وزارتخانه بشود، از نقاط قوت او کارآفرین بودن و در بخش خصوصی فعال بودن است.
اتابک رقابتی شدن صنعت خودرو را حلال مشکلات می‌داند
حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنوری در موافقت با کلیات برنامه وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت، گفت: اگر قرار است درباره توانمندی یا ناتوانمندی وزارتخانه‌ای اظهارنظر شود باید براساس تخصص صورت پذیرد. وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت، فرآیند تولید سیمان را از زنجیره تولید تا عرضه توضیح دادند. قرار نیست بگوییم او نمی‌داند، اما من ذوالنور، عضو کمیسیون امنیت می‌توانم اظهارنظر داشته باشم، زیرا بیش از ۲ ساعت با ایشان جلسه داشته و تمام ابعاد موضوع را موردبحث قرار داده‌ام؛ شخصی که از دانشگاه میشیگان ارشد تکنولوژی صنعت را گرفته، متوجه اثرات صنعت نیست؟ کسی که درحال‌حاضر به دلیل خودکفایی در فولاد در فهرست تحریم‌ها قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: مشکل اینجاست که دشمنان نخبگان ما را شناخته‌اند، ما آنها را نشناخته‌ایم. آنها این نخبگان را تحریم می‌کنند، اما ما ناتوان در استفاده از آنها هستیم. او در زمان جنگ در ۲۱ سالگی از امریکا به ایران آمده و در جنگ حضور یافته‌اند. از بیمارستان شمال غرب تا فاو، مسئول ساخت بوده و پروژه اکباتان را تکمیل کرده است. او در کنار فروزنده، سعیدی‌کیا و فتاح، بیش از ۲ دهه در بنیاد در ۱۶۵ شرکت مهم و بیش از ۶۶ رشته نقش‌آفرینی داشته است. او از صنعت سر درنمی‌آورند؟
ذوالنوری تاکید کرد: اتابک بیش از ۲۰ پروژه مهم را از صفر تا صد آن به تولید انبوه رسانده، چگونه ادعا می‌کنید وزیر پیشنهادی از تولید سر درنمی‌آورد؟ در ۴ وزارتخانه که یکی شده و با عنوان صنعت، معدن و تجارت است؛ مشکل ما در صنعت چیست. مشکل یک جمله است دولت در جایی که باید باشد نیست، ولی در جایی که نباید باشد حضور دارد.
وی ادامه داد: صنعت ۲ رقیب دارد، در بخش خصوصی یکی تصدی‌گری دولت و دوم قاچاق بیش از ۲۰ میلیاردی که کمر آن را شکسته است، اتابک به‌خوبی این مسئله را درک کرده است.
ذوالنوری در ادامه تاکید کرد: بحث خودرو تبدیل به یک عقده شده است. وزیر پیشنهادی صمت عزم جدی دارند که مشکلات خودرو را با رقابتی کردن حل کند. امروز مشکل معدن ما در اکتشاف است، ضرورت دارد با استفاده از اکتشاف و بهره‌مندی از ژئوفیزیک فضایی بتوانیم معادن را در عمق ۱۰ هزار متری کشف کنیم. او این مسائل را به‌درستی درک کرده، معادن کشور ما ۲۰ سال در انحصار، انحصارطلبی است که دیگران نمی‌توانند از آن استفاده کنند.
اتابک را به‌هیچ‌عنوان کارشناس حوزه سیاست‌های صنعتی نمی‌دانم
در ادامه، روح‌الله ایزدخواه، نماینده تهران، اسلامشهر، پردیس، ری و شمیرانات درباره وزیر پیشنهادی صمت تاکید کرد: آقای پزشکیان در صحبت‌های خود درباره استفاده از کارشناسان صحبت کردند. بنده آقای اتابک را به‌هیچ‌عنوان کارشناس حوزه سیاست‌های صنعتی نمی‌دانم. وی یک روز هم در وزارت صمت یا اداره‌های صمت استانی نبوده است. در حوزه تجارت که یکی از چالش‌های جدی صنعت و معدن ما است، وی سابقه‌ای ندارد.
این نماینده مجلس تاکید کرد: وی در بخش سیمان سابقه بنگاهداری داشته و اگر وی در این بخش کارآمد است از او در سازمان ایمیدرو استفاده کنند.
ایزدخواه بیان کرد: امروز ده‌ها میلیارد دلار در سال تخصیص ارز به صنعت و حوزه تجارت داریم. چالش‌های وزارت صمت اکنون بین‌دستگاهی است. وزیر صمت نباید تازه روز اول با مشکلات آشنا شود و هزار صفحه مقررات صادرات و واردات را مطالعه کند.
وی تاکید کرد: وزیر یا نماینده او در ۴۵ ستاد و شورای‌عالی عضو است. وزارت صمت در برخی کشورها وزارت اصلی است، اما در کشور ما «جوجه اردک زشت» است و کمترین توجه به آن می‌شود. صنعتگر ما الان در حال مجاهدت است چرا که هزاران مشکل و مقررات سر راه او است. سازمان‌های توسعه‌ای وزارت صمت در حال انحلال هستند، وزیر پیشنهادی صنعت چیزی دراین‌باره به ما نگفته است.
این نماینده مخالف وزیر پیشنهادی صمت ادامه داد: مسئله خودرو یک مورد فراصنعتی است و با ۱۰ دستگاه مقررات‌گذار طرف هستیم. فردی که یک روز در این وزارتخانه کار نکرده، چطور باید این کار را پیش ببرد؟ اگر وی وزیر پوششی باشد و وزیر اصلی افراد دیگر باشند و تصمیمات را آنها بگیرند و معاونان را آنها بچینند، نمی‌توان امیدی داشت.
اتابک صورت مسئله را بلد نیست
مصطفی طاهری، دیگر نماینده مخالف وزیر پیشنهادی صمت با بیان اینکه اتابک فهم درستی از مسائل ندارد، افزود: در مسائلی که با وی در کمیسیون مطرح کردیم هیچ جواب درستی ارائه نداد. وی گفت: ما داریم درباره وزارتخانه‌ای صحبت می‌کنیم که نزدیک به ۴۵ درصد تولید ناخالص داخلی کشور در آن است. ما سه جلسه با وزیر پیشنهادی صمت داشتیم و سوالات را هم از قبل در اختیار وی گذاشته بودیم تا پاسخ دهد. عمده بحث بنده آن است که وی در مسائلی که من مطرح کردم، فهم و شناختی از صورت مسائل هم نداشت و بنده را قانع نکرد.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گفت: نخستین سوال بنده از وزیر پیشنهادی صمت درباره ساختار بود و گفتم یکی از بحث‌های جدی که در دولت قبلی مطرح بود، بحث تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت بود که اتابک در پاسخ به این سوال که نظرش در این مورد چیست، گفت هرچه مجلس و شما بگویید. بنده گفتم که شما قرار است وزیر صمت شوید و شما باید نظر خود را در این زمینه ارائه دهید.
نماینده مردم زنجان در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: وی درباره تفکیک وزارت صمت حتی جواب روشنی نداد و یک جواب دیگر داد تا هم موافقان و هم مخالفان با تفکیک این وزارتخانه را قانع کرده باشد و نظر خود را شفاف نکرد.
طاهری افزود: سند توسعه صنعتی یکی از موارد مهمی است که رهبر معظم انقلاب خواستار آن بوده‌اند و تکلیف کردند که دولت این سند را بنویسد. ما توسعه صنعتی نداریم و هر چقدر از وزیر پیشنهادی صمت پرسیدم که اولویت‌ها باید چه باشد پاسخی از وی دریافت نکردم.طاهری بیان کرد: درباره بازار و حوزه تجارت هم واقعا وضع بدتر بود و واقعا سواد بازار و تجارت را در وی ندیدم. در حوزه تجارت و بازرگانی و تخصیص ارز سوالاتی از وی پرسیدیم که واقعا جوابی برای آن دریافت نکردیم.
وی در ادامه گفت: ما چاره‌ای جز این نداریم که رصد کامل کالاها انجام شود و تنها راه آن تقویت سامانه‌های تجارت است، اما چنین دیدی را در وزیر پیشنهادی صمت ندیدم.
این نماینده مجلس ادامه داد: ما درباره خودرو با وزیر پیشنهادی صمت صحبت کردیم و دیدیم حتی صورت مسئله را هم بلد نیست و وزارتخانه را به چنین فردی نباید بسپاریم. ما درباره خودرو از وی پاسخی دریافت نکردیم. در کمیسیون صنایع هم درباره صلاحیت وی رأی‌گیری شد که با ۱۰ رأی موافق در مقابل ۹ رأی مخالف توانست نظر مثبت اعضای کمیسیون را به‌دست بیاورد.
وی خاطرنشان کرد: مشکلات حوزه صنعت، معدن و تجارت بسیار زیاد است و وزیر پیشنهادی صمت اولویت‌بندی مشخصی برای رفع مشکلات این حوزه ندارد. وی حتی هیچ اولویتی برای رفع مشکلات حوزه معدن ارائه نداد.
اتابک فردی از جنس صنعت است
علی نقیب، رئیس اسبق کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران در ارتباط با وزیر پیشنهادی صمت یعنی محمد اتابک گفت: ابتدا باید از آقای پزشکیان نسبت به انتخاب محمد اتابک به‌عنوان وزیر صنعت، معدن و تجارت تشکر کنم که برای نخستین‌بار، شاهد آن هستیم که فردی از جنس صنعت انتخاب شده که در صنعت رشد کرده و از مدیران صنعتی کشور است. وزرای صنعت و اقتصاد در دولت‌های گذشته، از افرادی انتخاب می‌شدند که سابقه فعالیت‌های سیاسی داشتند و هیچ اطلاعی درباره صنعت و مباحث صنعتی نداشتند؛ بنابراین به‌علت آنکه این افراد از جنس صمت نبودند و با مباحث بازرگانی آشنایی نداشتند، نمی‌توانستند تصمیمات درستی بگیرند.
وی افزود: متاسفانه در چند سال گذشته، شاهد آن بودیم که تصمیمات مهم در وزارت صمت، پشت درب‌های بسته گرفته شد و این تصمیمات براساس رشد و توسعه صنعت نبوده و سبب شد آسیب بسیار بزرگی به بخش صنعت کشور برسد. این تصمیمات براساس مشکلات درونی وزارت صمت گرفته شده که باید گفت کاملا غیرکارشناسی است. در طول این ایام، صنعت آسیب‌های بسیاری دیده است که وزیر صمت دولت چهاردهم، باید در راستای برطرف کردن آسیب‌ها، قدم‌های بزرگی بردارد. اگر بتوان از وجود آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های خلق‌الساعه جلوگیری کرد و برنامه‌های جامع و کامل داشت، می‌توان امید داشت که صنعت کشور نجات پیدا کند. اقداماتی مانند صدور بخشنامه پشت درب‌های بسته سبب شده است تا بسیاری از واحدهای صنعتی کشور به حالت تعطیل و نیمه‌تعطیل برسند. مقامات وزارت صمت باید با صنعتگران و اعضای اتاق بازرگانی، مشورت‌هایی داشته باشند که باتوجه به این مشورت‌ها، تصمیمات درست و اصولی گرفته شده است و باوجود اتخاذ تصمیمات کارآمد، می‌توان به نجات صنعت کشور امید داشت. باید به این نکته توجه داشت که وزارت صمت، تابع دستورات بانک مرکزی است و باید چنین امری را کنار بگذارد. صمت باید بودجه اختصاصی برای تسهیلات و رشد صنعت داشته باشد. بسیاری از مواقع، چندین ماه زمان می‌برد تا بتوان ارز موردنیاز را از بانک مرکزی برای واردات کالا دریافت کرد که چنین موضوعی تبدیل به چالش بزرگ صنعت کشور شده است. این ارز به واردات کالاهایی اختصاص داده می‌شود که اولویت کمتری نسبت به واردات حوزه صنعت دارد و دلیل این امر، نبود قدرت تصمیم‌گیری توسط وزارت صمت است.
نقیب ادامه داد: یکی دیگر از مشکلات وزارت صمت، قیمت‌گذاری دستوری برای کالاهای معمولی است. شاهد آن هستیم که قیمت‌گذاری دستوری، طبق قانون، تنها برای کالاهای ضروری اجرایی می‌شود که دولت باید سوبسید آن را به تولیدکننده پرداخت کند تا تولیدکننده آسیب نبیند. شواهد نشان می‌دهند افزون بر ۳ هزار قلم کالای غیرضروری به‌صورت دستوری وارد کشور می‌شوند که در اولویت نیست و صمت بسیار نسبت به چنین اقدامی آسیب‌دیده است.
اتابک سوابق درخشانی در کارنامه خود دارد
یحیی آل‌اسحاق، وزیر اسبق بازرگانی نیز در ارتباط با وزیر پیشنهادی صمت گفت: می‌توان انتخاب محمد اتابک به‌عنوان وزیر صمت را انتخاب شایسته‌ای دانست که سوابق درخشانی در کارنامه خود دارد. محمد اتابک، سابقه نیم‌قرن حضور فعال در حوزه‌های فنی مهندسی، اقتصاد و برنامه‌ریزی و مدیریتی را در کارنامه خود ثبت کرده است. اتابک قرار است ۳ حوزه اصلی صنعت، معدن و تجارت را مدیریت کند که حوزه‌های اساسی اقتصاد کشور هستند. اگر اتابک بتواند افراد کارشناس را در این ۳ حوزه فعال کند، تاثیر بسیار بالایی بر رشد اقتصاد کشور خواهد داشت. حوزه تولید و تجارت را می‌توان مهم‌ترین بخش اقتصاد کشور دانست که چالش‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای مشخص‌شده‌ای دارد.
آل‌اسحاق افزود: بسیاری از مسائل در حوزه تجارت را باید مربوط به روابط خارجی و همکاری‌های تجاری با کشورهای منطقه و جهان دانست. فرصت‌های زیادی را در منطقه (خاورمیانه) شاهد هستیم که مهم‌ترین اولویت دولت‌های گذشته و دولت چهاردهم است. ظرفیتی افزون بر ۲ هزار میلیارد دلار در خاورمیانه وجود دارد که تصمیم و برنامه‌ریزی‌های مناسب می‌تواند ۴۰۰ میلیارد دلار از ۲ هزار میلیارد دلار را در بحث صادرات و واردات نصیب ایران کند. پیمان‌هایی مانند (بریکس، شانگهای، اکو و اوراسیا) که مربوط به روابط بین‌الملل هستند، در دوره قبل (دولت سیزدهم) آغاز شده که عملیاتی کردن آنها منوط به الزاماتی است که وزیر صمت باید در راستای عملی کردن این الزامات گام‌هایی مهم بردارد. موافقت‌نامه‌های اولیه در راستای پیمان‌های بین‌المللی به امضا و تصویب ایران با نهادهای مربوطه رسیده است که عملیاتی شدن این موارد نیاز به فعالیت‌های مستمر اقتصادی دارد.
وی ادامه داد: دیپلماسی اقتصادی کشور، یکی دیگر از موضوعات مهم و موردبحث است که وزیر صمت باید نگاه متفاوتی در راستای تقویت آن داشته باشد. دیپلماسی اقتصادی کشور باید به‌گونه‌ای باشد که مجموعه بازیگران حوزه اقتصاد برای برقراری ارتباط با جهان، هماهنگ‌شده باشند و تحت یک فرماندهی عمل کنند. مسئله تعاملات بین‌الملل در داخل کشور، بازیگران متعددی مانند وزارت امور خارجه، بانک مرکزی، وزارت صمت و وزارت کشاورزی دارد که مجموعه تمام این موارد باید تحت یک فرماندهی واحد در مسیر قرار گیرند. آل‌اسحاق خاطرنشان کرد: تشکیل شورای روابط خارجی با فرماندهی ریاست‌جمهوری یا معاون اول ریاست‌جمهوری، می‌تواند دیپلماسی اقتصادی کشور را تقویت کرده و در مسیر درست قرار دهد که باید نقش اصلی را وزارت صمت بازی کند. هماهنگی میان سیاست‌های تجاری و سیاست‌های مالی و ارزی کشور، می‌تواند مهم‌ترین نکته‌ای باشد که دیپلماسی اقتصادی را فعال و پویا کند. ضمن آنکه باید مجموعه سیاست‌هایی که بانک مرکزی برای تنظیم امور ارز و مسائل مالی در اختیار دارد با سیاست‌های اجرایی وزارت صمت در یک جهت قرار گیرد. میزان ثبت سفارش و تقاضاهایی که وزارت صمت در راستای واردات تمهید می‌کند، باید با امکانات، شرایط و سیاست‌های بانک مرکزی همخوانی داشته باشد. هماهنگی و تعامل کامل میان وزارت صمت و بانک مرکزی می‌تواند زمینه موفقیت را فراهم کند.
