صنعت حمل‌ونقل تمدن‌ساز است
صنعت حمل‌ونقل شامل گروهی از شرکت‌های کوچک و بزرگ است که خدماتی را جهت جابه‌جایی افراد و کالاها به صورت داخلی (درون مرزی) و یا بین‌المللی (برون مرزی) ارائه می‌دهند.
این شرکت‌ها همچنین موجب بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل می‌شوند و می‌توانند کالاهای گوناگون را با توجه به وزن، ابعاد، مسافت و نوع کالا، به یکی از صورت‌های دریایی، هوایی، ریلی یا جاده‌ای جابه‌جا کنند. صنعت حمل‌ونقل نقش بسزایی را در شکل‌گیری تمدن‌ها داشته و به واسطه تجارتی که بین کشورهای گوناگون شکل داده، تاثیر بسیار مهمی در رونق و شکوفایی اقتصادی کشورها در طول زمان داشته است. همچنین این صنعت برای فعالیت بخش‌های گوناگون یک کشور و بهبود اقتصاد آن، نقشی ضروری و اساسی دارد.
تاریخچه صنعت حمل‌ونقل
قدیمی‌ترین و مهم‌ترین اختراع بشر در زمینه حمل‌ونقل، اختراع چرخ بوده‌است. بین سال‌های ۳۵۰۰ تا ۱۷۰۰ قبل از میلاد، اختراع و استفاده از چرخ میان اقوام سومری و مصری جهت جابه‌جا کردن ارابه‌ها، صورت می‌گرفته‌است. در همین زمان نیز استفاده از چهارپایان و قایق‌های پارویی جهت جابه‌جایی، امری رایج بوده‌ست. پس از آن با ورود به دوره رنسانس و اختراع زیردریایی‌ها و چرخ‌دستی‌ها، صنعت حمل‌ونقل دچار تحولاتی شد. اما مهم‌ترین تغییرات در زمان انقلاب صنعتی اتفاق افتاد. در سال‌های وقوع انقلاب صنعتی در انگلستان و سپس فرانسه و امریکا و سایر کشورها، استفاده از نیروی بخار، تاثیر بسیار زیادی در صنعت حمل‌ونقل جهان گذاشت. در این سال‌ها خودروهای موتوری پدید آمدند که با نیروی بخار کار می‌کردند. همچنین لوکوموتیو بخار (قطار) نیز ساخته شد. پس از آن و با ورود به دوران معاصر وسایل نقلیه‌ای پدید آمدند که امروزه نیز از آنها بسیار استفاده می‌کنیم: اتوبوس، دوچرخه، مترو، ماشین‌های برقی، هواپیما، اسکوتر، هلی‌کوپتر، اسکیت‌برد و ماشین‌های امروزی. البته باید اضافه کنیم استفاده از کشتی‌ها، همواره راهی بسیار رایج جهت جابه‌جایی بوده، این امر به علت دشوار بودن و هزینه بالای احداث جاده‌ها و خطوط ریلی بوده است.
حمل‌ونقل دریایی
حمل‌ونقل دریایی یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین روش‌های جابه‌جایی انسان و بار بوده‌است. در این نوع از حمل‌ونقل معمولا بارهایی با حجم بالا توسط قایق، کشتی یا سایر شناورهای دریایی جابه‌جا می‌شوند. البته قابل ذکر است که به علت زمان نسبتا طولانی ارسال، فقط مناسب کالاهایی است که زمان بر روی کیفیت آنها تاثیر ندارد.
به طور معمول بیش از ۹۰ درصد از تجارت بین‌المللی، توسط حمل‌ونقل دریایی صورت می‌پذیرد. مهم‌ترین مزیت حمل‌ونقل دریایی، هزینه بسیار پایین و مقرون به صرفه آن است. شرکت‌های تجاری بین‌المللی که حجم بسیار زیادی کالا و بار جهت جابه‌جایی دارند، مشتریان ثابت شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات حمل‌ونقل هستند. همچنین معمولا نرخ کرایه و هزینه در این نوع از حمل‌ونقل ثابت است که برای شرکت‌های تجاری، اهمیت بسیار زیادی دارد. از معایب حمل‌ونقل دریایی، همانطور که پیش از این نیز گفته شد، می‌توان به زمان طولانی حمل کالا اشاره کرد که معمولا برای جابه‌جایی موادغذایی و بارهایی از این دست، مناسب نیست.
حمل‌ونقل هوایی
حمل‌ونقل هوایی، یکی از بهترین شیوه‌های حمل مسافر و بار است. امنیت بالا و زمان بسیار سریع جابه‌جایی، موجب محبوبیت زیاد این نوع از حمل‌ونقل شده‌است. در زمینه تجارت، معمولا از هواپیماهای غول پیکر برای جابه‌جایی قطعات صنعتی استفاده می‌شود که این شیوه جابه‌جایی را اصلاحا Cargo (کارگو) می‌نامند و مشهورترین هواپیمایی که در بحث تجارت استفاده می‌شود، ایرباس بلوگا یا نهنگ سفید نام دارد. از جمله معایب این شیوه از حمل‌ونقل، می‌توان با هزینه بسیار بالای آن اشاره کرد. اما معمولا به علت سریع‌تر بودن زمان رسیدن بار به مقصد، این نوع از حمل‌ونقل یکی از شیوه‌های مناسب جهت جابه‌جایی موادغذایی یا دارو می‌باشد.
حمل‌ونقل ریلی
یکی از مهم‌ترین عواملی که موجب رونق صنایع در طول تاریخ شده‌است، اختراع قطار و احداث خطوط ریلی می‌باشد. این شیوه از حمل‌ونقل برای جابه‌جایی بار و ابزار مورد نیاز در معادن بسیار کاربرد دارد. همچنین با پیشرفت صنایع و اختراع واگن‌های غول‌پیکر، این شیوه به روشی بسیار مناسب جهت جابه‌جایی بارهای داخلی تبدیل شد. از آن‌جایی که به دلیل شرایط جغرافیایی امکان احداث راه‌آهن‌های سراسری وجود ندارد، این روش حمل‌ونقل در بحث تجارت بین‌المللی کمرنگ‌تر است اما یکی از شیوه‌هایی است که برای جابه‌جایی بار در داخل کشور یا میان کشورهای همسایه، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهم‌ترین مزیت استفاده از این روش حمل‌ونقل، پایین‌بودن عوارض محیط زیستی آن است. خوشبختانه صنعت حمل‌ونقل ریلی امکان استفاده از سوخت‌های غیر فسیلی را، دارد که موجب صرفه‌جویی در مصرف سوخت و عدم تولید آلاینده‌های مضر می‌شود. همچنین کم‌بودن میزان توقف در طی مسیر و ایجاد آلودگی صوتی کمتر نسبت به سایر روش‌های حمل‌ونقل زمینی، از دیگر مزایای استفاده از حمل‌ونقل ریلی هستند.
حمل‌ونقل جاده‌ای
رایج‌ترین شیوه جابه‌جایی انسان‌ها یا بارها، حمل‌ونقل جاده‌ایست. همچنین این شیوه اصلی‌ترین روش حمل‌ونقل نیز هست. جابه‌جایی از طریق جاده‌ها با انواع خودروهای سنگین و شخصی امکان‌پذیر است، همچنین به علت آن که هزینه ساخت جاده به عهده دولت است، هزینه‌ی آن نیز بسیار پایین و مقرون به صرفه می‌باشد.
یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از خدمات حمل‌ونقل جاده‌ای، دسترسی آسان آن به تمامی مناطق است. با استفاده از خودروها و جاده‌ها، شما امکان دسترسی به تمامی مناطق دورافتاده و با امکانات کمتر را دارید. همچنین به علت آن که در این روش معمولا نیاز به انبارداری با تخلیه بین راهی نیست، به لحاظ اقتصادی نیز بسیار مقرون به صرفه است. یکی دیگر از مزایای این نوع از حمل‌ونقل، سرعت بالای آن به نسبت هزینه است که این روش را به یکی از محبوب‌ترین روش‌ها برای شرکت‌های حمل‌ونقل داخلی، تبدیل کرده است. از معایب این شیوه حمل‌ونقل می‌توان به امکان بروز تصادفات جاده‌ای، مورد سرقت قرار گرفتن بار در طول مسیر و یا توقف‌های متعدد راننده در مسیر و تاخیر در رسیدن بار به مقصد، اشاره کرد.
تاثیر حمل‌ونقل بر کار و تجارت
دسترسی منظم به حمل‌ونقل تأثیر عمده‌ای بر فعالیت‌های اقتصادی دارد. بسیاری از مشاغل و صنایع به حمل‌ونقل کارآمد و سریع نیاز دارند تا بتوانند مواد اولیه و محصولات را تحویل و تهیه کنند و سرمایه گذاری‌های پایداری را حفظ کنند که می‌تواند درآمد ایجاد کند. رشد اقتصادی متکی به دسترسی به حمل‌ونقل قابل اعتماد و مؤثر است که گسترش تجارت را در طیف وسیع تری از سهامداران ممکن می‌سازد. حمل‌ونقل فرصت‌های زیادی را در بخش اشتغال ارائه می‌دهد. کنترل ترافیک، خلبان، کاپیتان، خدمات تحویل و رانندگان از جمله مشاغلی است که از طریق این صنعت ارائه می‌شود.چه مستقیماً در حمل‌ونقل کار کنید یا برای رفت و آمد به محل کار به آن وابسته باشید، حمل‌ونقل هسته اصلی زندگی روزمره مردم است.
نقش‌های حمل‌ونقل در جامعه را می‌توان بر اساس نقش‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و زیست محیطی طبقه بندی کرد. نقش اجتماعی حمل‌ونقل باعث شده است که مردم در سکونتگاه‌های دائمی زندگی کنند و امکان توسعه پایدار را فراهم کرده است. با توجه به نقش سیاسی، اکنون می‌توان مناطق وسیعی را با کمک سیستم حمل‌ونقل خوب به راحتی اداره کرد. اثرات زیست محیطی معمولا منفی دیده می‌شود.
ساده‌سازی بخش گردشگری
تمام فعالیت‌های تجاری به روشی به حمل‌ونقل مرتبط هستند و این پیوندها تأثیر مستقیمی بر عملیات و عملکرد دارند. گردشگری از جمله بخش هایی است که به عنوان ابزاری قدرتمند برای پیشرفت اقتصادی مطرح شده است. ۳۰ درصد تجارت جهانی را تشکیل می‌دهد. حمل‌ونقل بر اساس عوامل اجتماعی-اقتصادی و همچنین تاثیری که بر روابط بین کشورهای مختلف می‌گذارد و بسیار مهم است. حمل‌ونقل از طریق نقش جابه‌جایی افراد و کالاها، امکان گردشگری و سفر را فراهم می‌کند و این امکان را برای مردم فراهم می‌کند تا به مکان هایی که می‌خواهند سفر کنند، کالا مورد نیاز خود را خرید کنند. بدون حمل‌ونقل، گردشگری نمیتواند توسعه یابد ومیتواند به تجارت بین‌المللی آسیب فراوانی وارد کند.
برای اینکه گردشگران بتوانند به مقصد خود برسند، به مجموعه‌ای از گزینه‌های حمل‌ونقل نیاز دارند که با توجه به عواملی مانند هزینه، راحتی و کارایی انتخاب می‌کنند. حمل‌ونقل برای اتصال مسافران به مکان‌ها ضروری است. به طور کلی، رشد بخش مسافرتی به زیرساخت‌های حمل‌ونقلی بستگی دارد که ایجاد شده است. بسیاری از کشورها به دنبال آرامش در یک بخش گردشگری پر رونق هستند که سودآوری را به همراه دارد و به پر کردن شکاف‌های بودجه کشور کمک می‌کند. تصور دنیایی که مردم نتوانند در آن سفر کنند یا مقاصد دیگر را کشف کنند، سخت است. حمل‌ونقل سیستم جهانی را با ایجاد شبکه‌ای به هم متصل می‌کند که رفت و آمد مردم به مکان‌های مختلف را آسان تر می‌کند زیرا وسایل حمل‌ونقل مختلف در دسترس است.
اهمیت حمل‌ونقل در توسعه اقتصاد
حمل‌ونقل جزء کسب‌وکار جدانشدنی هر جامعه‌ای است. پیشرفت در حمل‌ونقل، تغییراتی را در شیوه زندگی و نحوه سازماندهی جوامع ساخته است و به همین دلیل تاثیر زیادی در توسعه تمدن‌ها دارد. حمل‌ونقل با برآوردن نیازهای مهم مردم و نیازهای حمل‌ونقل کالا، توسعه تمدن‌ها از دوران بسیار قدیم را بر عهده دارد. چنین حرکتی شیوه تجارت و سبک زندگ مردم را تغییر داده است. در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، بخش بزرگی از مردم روزانه به دلایل کاری، خرید کالاهای مورد نیاز خود می‌کنند. به همین دلیل حمل‌ونقل نقش مهمی در اقتصاد و سبک زندگی مردم دارد همچنین حمل‌ونقل، منابع زیادی مانند زمان، سوخت، مواد و زمین را مصرف می‌کند.
در مفهوم کلان اقتصادی، فعالیت‌های حمل‌ونقل بخشی از کل محصول اقتصادی یک کشور را تشکیل می‌دهند و در ایجاد یا تقویت اقتصاد ملی یا منطقه‌ای و به‌عنوان تأثیری در توسعه زمین و سایر منابع نقش دارند. در مفهوم اقتصاد خرد، حمل‌ونقل شامل روابط بین شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان فردی است. امروزه تقاضا و عرضه حمل‌ونقل هم برای خرید و فروش کالا و هم برای ارسال بار به شهر‌های مختلف بسیار زیاد است. قیمت‌گذاری حمل‌ونقل به دلایلی که باعث می‌شود سیستم حمل‌ونقل هم تنظیم شود و هم مقررات زدایی از جمله نگرانی‌های آن است. در نهایت، دخالت دولت در هر نوع حمل‌ونقل متفاوت است. در برخی موارد از شرکت خصوصی استفاده می‌شود. در برخی دیگر، دولت امکانات و تجهیزات را فراهم می‌کند، به ویژه اگر دلیل دخالت دولت این باشد که یک سیستم حمل‌ونقل قوی برای توسعه اقتصاد کشور یا دفاع از آن ضروری است. مشارکت دولت در حمل‌ونقل هم اهمیت کلان و هم از لحاظ اقتصادی خرد دارد.
سخن پایانی
بنا بر آنچه گفته شد صنعت حمل‌ونقل شامل گروهی از شرکت‌های کوچک و بزرگ است که خدماتی را جهت جابه‌جایی افراد و کالاها به صورت داخلی (درون مرزی) یا بین‌المللی (برون‌مرزی) ارائه می‌دهند. این شرکت‌ها همچنین موجب بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل می‌شوند و می‌توانند کالاهای گوناگون را با توجه به وزن، ابعاد، مسافت و نوع کالا، به یکی از صورت‌های دریایی، هوایی، ریلی یا جاده‌ای جابه‌جا کنند. به صورت کلی، صنعت حمل‌ونقل نقش به سزایی را در شکل‌گیری تمدن‌ها داشته و به واسطه تجارتی که بین کشورهای گوناگون شکل داده، تاثیر بسیار مهمی در رونق و شکوفایی اقتصادی کشورها در طول زمان داشته است. همچنین این صنعت برای فعالیت بخش‌های گوناگون یک کشور و بهبود اقتصاد آن، نقشی ضروری و اساسی دارد.
