در فصل پاییز ۱۴۰۲، شاخص نرخ کل کالاهای وارداتی مبتنی بر داده‌های ریالی ۵۰۱.۸ بوده که نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ۱۰.۷ درصد، نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۴۵.۶ درصد و در 4فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه) ۹۶.۸ درصد افزایش داشته است. به‌گزارش صمت و به‌نقل از گزارش مرکز آمار ایران، نرخ کالاهای وارداتی یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر میزان مبادلات خارجی کشورها و نیز یکی از عوامل تعیین‌کننده رابطه مبادله و تغییرات آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. در طرح شاخص نرخ کالاهای وارداتی از کلیه کدهای تعرفه وارداتی کشور سال ۱۴۰۰ (سال پایه) استفاده شده است.

اطلاعات مورداستفاده در این طرح از آمارهای ثبتی گمرک جمهوری اسلامی ایران و طبقه‌بندی مورداستفاده سیستم طبقه‌بندی نظام هماهنگ‌شده توصیف و کدگذاری ( HS )است. نتایج حاصل از این طرح در سطح کل کشور و برای ۲۰ گروه اصلی طبقه‌بندی HS قابل انتشار است و به تفکیک دلاری و ریالی محاسبه و منتشر می‌شود.ذکر این نکته ضروری است که برای محاسبه شاخص فصل پاییز ۱۴۰۲ از داده‌های مقدماتی گمرک جمهوری اسلامی استفاده شده است. بنابراین نتایج اعلام‌شده به‌صورت مقدماتی است و استفاده از آنها باید باملاحظه انجام شود. شایان ذکر است که پس از استخراج و ارائه داده‌های قطعی سال ۱۴۰۲ توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران، شاخص واردات نیز از سوی مرکز آمار بازنگری شده است و ارقام نهایی شاخص مربوط به این دوره دوباره به‌صورت قطعی منتشر خواهد شد.

نوسانات ارزی چگونه تورم را افزایش می‌دهد؟

در فصل پاییز ۱۴۰۲، شاخص نرخ کل کالاهای وارداتی مبتنی بر داده‌های ریالی 501.8 محاسبه شده که نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ۱۰.۷ درصد، نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۴۵.۶ درصد و در 4فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه) ۹۶.۸ درصد افزایش داشته است.در فصل پاییز ۱۴۰۲، شاخص نرخ کل کالاهای وارداتی مبتنی بر داده‌های دلاری برابر با 122 برآورد شده که نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ۰.۲ درصد کاهش و نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۶.۱ درصد و در 4فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه) ۹.۱ درصد افزایش داشته است.

کاهش تورم نقطه به نقطه دلاری

در فصل پاییز ۱۴۰۲، درصد تغییرات شاخص نرخ کالاهای وارداتی مبتنی بر داده‌های دلاری نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) برابر با 6.1درصد بوده که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (۶.۸ درصد)، ۰.۷ واحد درصد کاهش داشته است.

جهش تورمی در پاییز

در فصل پاییز ۱۴۰۲، درصد تغییرات شاخص نرخ کالاهای وارداتی مبتنی بر داده‌های ریالی نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) 10.7 درصد بوده که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (۴.۴ درصد)، ۶.۳ واحد درصد افزایش داشته است. در این فصل بیشترین تورم فصلی با ۱۹.۷ درصد مربوط به گروه «آلات و دستگاه‌های اپتیک، عکاسی و....» و کمترین تورم فصلی با ۰.۱ درصد مربوط به گروه «پوست خام، چرم و...» بود. گروه «چربی‌ها و روغن‌های حیوانی یا نباتی و...» نیز با تورم ۶.۷- درصد بیشترین کاهش را تجربه کرده است.

در فصل پاییز ۱۴۰۲، درصد تغییرات شاخص نرخ کالاهای وارداتی مبتنی بر داده‌های دلاری نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) برابر ب-0.2درصد بود که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (۰.۳- درصد)، ۰.۱ واحد درصد افزایش داشته است. در فصل پاییز ۱۴۰۲، درصد تغییرات شاخص نرخ کالاهای وارداتی مبتنی بر داده‌های ریالی نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) 45.6 درصد توسط مرکز آمار اعلام شده که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (۵۶.۷ درصد)، ۱۱.۱ واحد درصد کاهش داشته است. در این فصل بیشترین تورم نقطه به نقطه با ۹۵.۷ درصد مربوط به گروه «آلات و دستگاه‌های اپتیک، عکاسی و....» و کمترین تورم نقطه به نقطه با ۰.۱ درصد مربوط به گروه «مروارید طبیعی یا پرورده و...» بود. گروه «چربی‌ها و روغن‌های حیوانی یا نباتی و...» نیز با تورم ۱۴.۱- درصد بیشترین کاهش را تجربه کرده است.

کاهش تورم سالانه با ثبات نسبی ارز

در فصل پاییز ۱۴۰۲، درصد تغییرات شاخص نرخ کالاهای بوده است که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (۱۴۳.۹ درصد) ۴۷.۱ واحد درصد کاهش داشته است. در این فصل بیشترین تورم سالانه با ۱۵۶.۵ درصد مربوط به گروه «آلات و دستگاه‌های اپتیک، عکاسی و...» و کمترین تورم سالانه با ۰.۲ درصد مربوط به گروه «مروارید طبیعی یا پرورده و...» اعلام شده است.در فصل پاییز ۱۴۰۲، درصد تغییرات شاخص نرخ کالاهای وارداتی مبتنی بر داده‌های دلاری در 4 فصل منتهی به فصل پاییز ۱۴۰۲ نسبت به مدت مشابه در سال قبل برابر با 9.1درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (۱۰.۸ درصد)، ۱.۷ واحد درصد کاهش داشته است.

تداوم دهه پرفشار ۹۰

بررسی وضعیت تورم واردات بر مبنای ریال در کل دهه ۹۰، به شدت پرنوسان بوده است. از ابتدای این دهه به دلیل اعمال تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی، از ارزش پول ملی به نحو محسوس و بی‌سابقه‌ای کاسته و این امر خود به پیشران اصلی تورم سالانه برمبنای ریال منجر شده است. پربیراه نیست اگر گفته شود محاسبه تورم برمبنای ریال و دلار از ابتدای دهه ۹۰ تا به امروز ۱۰ برابر فاصله دارند که نشان‌دهنده نقش گرانی دلار بر این وضعیت است.

توجه به ارقام رسمی نشان می‌دهد که از ابتدای دهه ۹۰ تا به امروز برای 3 بار تورم سالانه واردات برمبنای ریال به بیش از ۲۰۰ درصد رسیده است که به‌ترتیب در سال ۱۴۰۰، ۱۳۹۹ و بهار امسال با نرخ‌های ۲۷۳.۸، ۲۱۱.۷ و ۲۰۵.۸ درصد ثبت شدند. شاید این نکته بیش از هر چیز نشان دهد چگونه کشور در این بخش تورم‌های فزاینده و پرنوسان را تجربه کرده است.در طرف دیگر نیز، گرچه محدودیت‌های تحریم موجب تحمیل هزینه‌های بیشتری به اقتصاد ایران بوده،اما با این وجود تورمی که برمبنای دلار در بخش واردات تجربه شد، به‌مراتب کمتر از میزانی بود که محاسبه هزینه‌های این بخش بر مبنای واحد پولی ملی داشته است. در سال ۹۵ کمترین نرخ تورم واردات برمبنای دلار با ۴.۷_ درصد به ثبت رسید. بالاترین تورم تجربه‌شده در این بخش نیز با نرخ ۴۰.۸ درصدی در سال ۱۳۹۳ (نخستین سال شروع به کار دولت اول حسن روحانی) به‌ثبت رسیده است.