قطع برق، عامل نزول صنعت

این امر بیش از هرچیز تحت‌تاثیر محدودیت‌های برقی صنایع بود. در مدت‌زمان موردبحث، نسبت به مرداد ۱۴۰۱، شاخص تولید رشته فعالیت خودرو و قطعات افزایش ۲.۸ درصدی و شاخص فروش کاهش ۳۰.۵ درصدی و نسبت به تیر کاهش ۲۲.۷ و ۴۱.۸ درصدی داشته است. در مرداد ۱۴۰۲، نرخ رشد ماهانه نرخ فعالیت‌های صنعتی بورسی رشد ۱.۹ درصدی را ثبت کرده است. همچنین، رشد نقطه‌به‌نقطه با افزایش ۳.۸ واحد درصدی نسبت به ماه گذشته، به ۲۰.۸ درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالانه شاخص نرخ نیز در مرداد امسال، روند نزولی یک سال گذشته خود را ادامه داد و با ۲.۲ واحد درصد کاهش نسبت به ماه گذشته، میزان ۲۹.۱ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

تحلیل روند رشد بخش صنعت از جنبه‌های مختلف، عاملی کلیدی در تحلیل‌های خرد و کلان اقتصادی و یکی از ارکان تصمیم‌گیری در حوزه اقتصاد است. شاخص تولید بخش صنعت به‌دلیل تاثیر نوسانات سطح فعالیت صنعت بر بخش‌های دیگر اقتصاد، به‌عنوان یک شاخص مهم اقتصادی کوتاه‌مدت مورداستفاده قرار می‌گیرد. بازوی پژوهشی مجلس به‌صورت ماهانه، شاخص تولید، فروش و نرخ شرکت‌های بورسی را محاسبه می‌کند. اهمیت این شاخص به‌روز، برای اقتصاد ایران که تحولات زیادی دارد، بیشتر خواهد بود، زیرا بازخورد شوک‌های وارده به اقتصاد ایران و واکنش‌های سیاست‌گذاران باید در تواتر کمتر از فصل موردرصد قرار گیرد؛ این در حالی است که آمار رسمی بخش حقیقی به‌طورفصلی و با تاخیر زیاد ارائه می‌شود. به‌گزارش صمت و به‌نقل از مرکز پژوهش‌های مجلس، شاخص تولید، فروش و نرخ صنایع بورسی با استفاده از داده‌های ماهانه شرکت‌های صنعتی بورسی پذیرفته‌شده در بورس محاسبه می‌شود. در تهیه این شاخص‌ها از اطلاعات ماهانه ۳۱۶ شرکت بورسی استفاده می‌شود و علاوه بر اندازه‌گیری تغییرات میزان تولید، فروش و نرخ در بخش صنعت، در محاسبات ملی نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند و برآوردی از تغییرات ماهانه ارزش‌افزوده ایجادشده را در صنایع مختلف و به‌دنبال آن در کل اقتصاد، منعکس می‌کنند. شاخص تولید صنعت را بانک مرکزی و مرکز آمار ایران با تواتر فصلی و همچنین شاخص نرخ صنعت به‌صورت فصلی را مرکز آمار و آمار ماهانه را بانک مرکزی منتشر می‌کند، اما الزامی به انتشار شاخص فروش صنعت ندارند. از طرفی، این آمار چند ضعف اساسی دارد که مهم‌ترین آن وقفه سه‌ماهه در انتشار داده‌ها و گاه متوقف شدن انتشار آنها و نداشتن تواتر ماهانه است.

شاخص‌های ماهانه تولید، فروش و نرخ استخراج‌شده از اطلاعات عملکرد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس تهران تا حد زیادی می‌توانند با نرخ مناسب و بهنگام، تحولات بخش صنعت و معدن کشور را توضیح دهند و باتوجه به بررسی‌های انجام‌شده و تطبیق دادن این شاخص با شاخص تولید صنعتی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران که به‌صورت فصلی منتشر می‌شود، مشخص شده است که این شاخص به‌خوبی می‌تواند در وقفه انتشار این شاخص‌های رسمی، شاخص جایگزین مناسبی برای آن باشد.

رشد نسبی نسبت به پارسال و روندی کاهنده نسبت به تیر امسال

در مرداد امسال، شاخص تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه در سال گذشته، افزایش ۶.۱ و ۰.۷ درصدی را تجربه کرده است. در حالی که ۲ شاخص موردبحث نسبت به تیر امسال، با کاهش ۸.۵ و ۱۱ درصدی مواجه شده‌اند که متاثر از محدودیت تامین برق صنایع و تعطیلات تابستانی کارخانه‌ها در مرداد بوده است.

در عین حال، بسیاری از شرکت‌ها با تاخیر در دریافت مطالبات از سوی مشتریان روبه‌رو هستند که باتوجه به مشکلات عدم‌تامین مالی از سوی بانک‌ها، نقدینگی و سرمایه در گردش به‌شدت کاهش یافته

است.

نتایج طرح «شامخ» اتاق بازرگانی ایران هم نشان می‌دهد که شاخص مدیران خرید صنعت در مرداد امسال، ۴۷.۷۲ برای چهارمین ماه پیاپی و با شدت بیشتری در مقایسه با ماه گذشته کاهش یافته و کمترین میزان هفت‌ماهه اخیر را از دی پارسال (به غیر از فروردین) به‌ثبت رسانده است. قطعی مکرر برق، تعطیلات تابستانی کارخانه‌ها و کمبود مواد اولیه، کاهش تولید مرداد را تشدید کرده‌اند.

در سه‌ماهه منتهی به مرداد امسال، رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخص تولید افزایش ۳.۴ درصدی و شاخص فروش آن هم افزایش ۱.۲ درصدی را نشان می‌دهد.

دارو، صنعتی سودآور

در مرداد ۱۴۰۲ نسبت به مرداد سال ۱۴۰۱، از میان ۱۵ رشته فعالیت صنعتی بورسی، ۸ رشته فعالیت افزایش شاخص تولید و ۷ رشته فعالیت، کاهش در شاخص تولید را تجربه کرده‌اند. رشته فعالیت‌های «سیمان»، «دارو» و «تجهیزات برقی» بیشترین افزایش در شاخص تولید و رشته فعالیت‌های «چوب و کاغذ» و «لاستیک و پلاستیک» بیشترین کاهش در شاخص تولید را تجربه کرده‌اند.

همچنین در این ماه نسبت به ماه مشابه در سال گذشته، از میان ۱۵ رشته فعالیت صنعتی بورسی، ۹ رشته فعالیت افزایش در شاخص فروش و ۶ رشته فعالیت کاهش در شاخص فروش داشته‌اند. رشته فعالیت‌های «دارو»، «تجهیزات برقی» و «سیمان» بیشترین افزایش در شاخص فروش و رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات» و «چوب و کاغذ» بیشترین کاهش در شاخص فروش را داشته‌اند.

در مرداد امسال نسبت به تیر، رشته فعالیت‌های «محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «سیمان» افزایش در شاخص تولید داشته‌ و سایر رشته فعالیت‌ها کاهش در شاخص تولید را ثبت کرده‌اند که بیشترین کاهش شاخص تولید متعلق به رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «لاستیک و پلاستیک» و «فلزات پایه» بوده است. همچنین، تنها رشته فعالیت‌های «شیمیایی» و «دارو» افزایش ناچیزی در شاخص فروش و رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «لاستیک و پلاستیک» و «چوب و کاغذ» کاهش در شاخص فروش داشته‌اند.

در مرداد امسال نسبت به ماه مشابه سال گذشته، رشته فعالیت‌های «سیمان»، «دارو» و «تجهیزات برقی» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیت‌های «لاستیک و پلاستیک»، «چوب و کاغذ» و «محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند. ضمن اینکه، رشته‌فعالیت‌های «تجهیزات برقی»، «دارو» و «کاشی و سرامیک» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشته فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «لاستیک و پلاستیک» و «چوب و کاغذ» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند.

قیمت‌ها با رکود کنترل شدند

در مرداد امسال، نرخ رشد ماهانه نرخ فعالیت‌های صنعتی بورسی رشد ۱.۹ درصدی را ثبت کرده، همچنین، رشد نقطه به نقطه با افزایش ۳.۸ واحد درصدی نسبت به تیر، به ۲۰.۸ درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالانه شاخص نرخ نیز در مرداد، روند نزولی یک سال گذشته خود را ادامه داد و با ۲.۲ واحد درصد کاهش نسبت به ماه پیش، ۲۹.۱ درصد افزایش یافته است. بررسی شاخص نرخ رشته فعالیت‌های بورسی نشان می‌دهد در مرداد، رشته فعالیت‌های «شیمیایی» و «محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات» بالاترین نرخ رشد ماهانه و رشته فعالیت‌های «فلزات پایه» و «خودرو و قطعات» بیشترین نرخ رشد نقطه به نقطه را تجربه کرده‌اند.

رشته فعالیت دارو در مرداد، نرخ رشد ماهانه ۲.۱ درصدی داشته است. لازم به توضیح است که رشد نقطه به نقطه رشته فعالیت دارو نسبت به تیر کاهش یافته و به ۲۶.۱ درصد رسیده و میانگین سالانه نرخ نیز ۷۱.۶ درصد افزایش یافته است. از رشته فعالیت‌های دیگری که در ماه‌های نخست سال، مشمول حذف ارز ترجیحی شد، رشته فعالیت غذایی و آشامیدنی بود. بررسی روند قیمت‌ها در این رشته فعالیت، پس از گذشت بیش از یک سال از اجرای آن، نکات جالب و درخوری دارد. با حذف ارز ترجیحی مواد اولیه، رشته فعالیت غذایی و آشامیدنی، رشد ماهانه شاخص نرخ این رشته فعالیت در اردیبهشت و مرداد سال گذشته به حدود ۴۵ و ۵۰ درصد رسید، اما در ماه‌های بعدی و پس از تخلیه شدن شوک قیمتی و دولت‌خواسته، این روند کاهش یافت. در ماه‌های گذشته هم، این شاخص افزایش اندکی داشته و در مرداد امسال، رشد ماهانه ۱.۶ درصدی را هم تجربه کرده است. به‌طورمشابه، رشد نقطه به نقطه شاخص نرخ در این رشته فعالیت هم، از تیر دوباره افزایشی شده و در مرداد امسال به ۱۲.۵ درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالانه نرخ در این رشته فعالیت از مرداد نزولی بوده و به ۷۱.۶ درصد رسیده است. در مرداد امسال، شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه در سال گذشته، با افزایش ۲۳.۳ درصدی و نسبت به ماه گذشته با کاهش ۴.۹ درصدی روبه‌رو و همچنین شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال گذشته، با افزایش ۲۴.۶ درصدی و نسبت به ماه گذشته، با افزایش ۹ درصدی مواجه شده است.