رکورد بالاترین تورم تولید در نیمه دوم دهه ۹۰ به تابستان امسال تعلق دارد که این شاخص به ۶۴.۴ درصد رسید. از سوی دیگر، بالاترین نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه هم در بهار امسال با نرخ ۷۳ درصدی حاصل شد. با این حال، با توجه به روند کاهنده فعلی و کاهش نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه به کمتر از ۵۰ درصد، به نظر می‌رسد تورم سالانه نیز در زمستان امسال دوباره به کانال ۵۰ درصدی برگردد. گفتنی است، در نیمه دوم دهه ۹۰ فقط در امسال نرخ تورم سالانه تولید از مرز ۶۰ درصد عبور کرد.
به گزارش صمت تغییرات شاخص نرخ تولید‌کننده در تمام کشور نسبت به فصل گذشته یا همان تورم فصلی در پاییز به ۱۰ درصد رسید که در مقایسه با همین اطلاع در فصل گذشته ۱.۷ واحد درصد کاهش داشته است.
در فصل پاییز در میان بخش‌‌های مختلف تولیدی کمترین نرخ مربوط به بخش معدن با ۴.۴ درصد و بیشترین تورم فصلی تولیدکننده مربوط به بخش کشاورزی با ۱۱.۳ درصد بوده است.
براساس آمار، تغییرات شاخص نرخ تولید‌کننده در تمام کشور نسبت به فصل مشابه سال گذشته یا همان تورم نقطه‌به‌نقطه در پاییز امسال به ۴۸.۶ درصد رسیده که در مقایسه با همین گزارش در تابستان، کاهش ۱۰.۳ درصدی داشته است؛ یعنی در تابستان امسال تورم نقطه‌به‌نقطه تولید‌کننده ۵۸.۹ درصد بوده که رقمی تقریبا کم‌سابقه به شمار می‌آید.
به عبارت دیگر، میانگین نرخ دریافتی توسط تولیدکنندگان به‌ازای تولید کالاها و خدمات‌شان در کشور در پاییز امسال نسبت به پاییز سال گذشته ۴۸.۶ درصد بیشتر شده است.
در میان بخش‌های مختلف تولیدی کمترین نرخ مربوط به بخش تولید، انتقال و توزیع برق با ۱۸.۶ درصد و بیشترین نرخ مربوط به بخش معدن با ۷۹.۹ درصد است. تغییرات میانگین شاخص کل نرخ تولیدکننده در ۴ فصل منتهی به پاییز امسال نسبت به دوره مشابه در سال گذشته به ۶۰.۹ درصد رسید که نسبت به همین اطلاع در فصل گذشته ۳.۵ واحد درصد کاهش داشته است.
در این فصل و در میان بخش‌های اصلی تولیدکننده در کشور، کمترین نرخ تورم سالانه مربوط به بخش تولید، انتقال و توزیع برق با ۳۰.۶ درصد و بیشترین آن مربوط به بخش معدن با ۱۰۷.۳ درصد است.

تورم سه‌رقمی تولید برخی غلات
در میان گروه‌های مختلف، بخش کشاورزی با تورمی که حدودا بیش از ۱۵ درصد میانگین نرخ تورم بود در پاییز امسال تورم نقطه‌ای ۶۳.۲ درصدی را به‌جا گذاشت. بیشترین تورم نقطه‌ای در این گروه به بخش سایر غلات تعلق دارد که بنا به گفته مرکز آمار ایران، در یک سال گذشته تورم ۱۱۱.۱ درصدی را به جا گذاشت. «سایر غلات» در میان تمام بخش‌های تولید خدمات و کالا در کشور تنها بخشی است که تورم سه‌رقمی در پاییز امسال را به‌دست آورد. پس از آن بخش زراعت تورمی ۸۹.۹ درصدی را از سر گذراند و غلات نیز ۸۸.۱ درصد رشد قیمتی داشت.
کمترین تورم در بخش کشاورزی به پرورش سنتی گوسفند و بره تعلق دارد که نسبت به پاییز سال گذشته ۹.۴ درصد گران‌تر شده بود. پرورش بز سنتی نیز در پاییز ۱۴۰۰ نسبت به پاییز ۹۹ اندکی بیش از ۱۷ درصد گران‌تر شد. مرغداری صنعتی نیز هزینه‌هایش در یک سال گذشته ۳۳.۴ درصد بوده است.
در بخش معدن تورم نقطه‌به‌نقطه ۷۹.۹ درصد بوده است. در این بخش ۳ گروه فعالیت وجود دارد. بیشترین تورم نقطه‌ای را استخراج کانه‌های فلزی با ۸۲.۹ درصد به‌دست آورد. پس از آن تورم استخراج زغال سنگ ۶۵.۴ درصد برآورد شد. استخراج در سایر معادن هم نسبت به پاییز ۹۹ افزایش ۵۹.۷ درصدی در هزینه‌های خود را تجربه کرده است.

در بخش صنعت یا ساخت هم تورم نقطه‌به‌نقطه پاییز معادل ۴۶.۴ درصد محاسبه شده است. در این میان گروه چاپ و تکثیر رسانه‌های ضبط شده با افزایش هزینه ۶۷.۳ درصدی مواجه شد که بیشترین تورم را در میان گروه‌های مختلف بخش صنعت از آن خود کرده است.
پس از آن تولید معدنی غیرفلزی ۶۵.۷ نیز تورمی ۶۵.۷ درصدی را به‌دست آورد؛ به این معنا که تولید معدنی از محصولات غیرفلزی ۶۵.۷ درصد نسبت به پاییز سال گذشته گران‌تر شده است. تولید مواد شیمیایی هم ۶۲.۸ درصد افزایش هزینه را تجربه کرده است.
کمترین تورم نقطه‌ای در بخش صنعت را هم تولید توتون و تنباکو داشته که نسبت به سال گذشته هزینه‌هایش ۱۹.۹ درصد رشد کرده است؛ این البته یک مشکل است زیرا تورم در بخش‌های مربوط به تولید سیگار و مواد دخانی به دلیل آسیب‌های آن برای بدن، در تمام جهان به نحوی است که بیش از بخش‌های دیگر باشد.
این تورم نه ناشی از نوسانات در تولید این محصولات بلکه به دلیل اعمال تحریم‌های سنگین بر این بخش ممکن شده است. اما در ایران تورم مواد دخانی به مراتب کمتر از تورم کالاهای تعیین‌کننده و اساسی چون غذا و مسکن است. تولید رایانه و محصولات الکترونیکی نیز ۲۵.۴ درصد بوده است. تولید دارو نیز ۳۰.۴ درصد گران‌تر از پارسال شده است.

رکوردشکنی‌های تورمی
بررسی آمارها نشان می‌دهد در بیشتر نیمه دوم دهه ۹۰ تورم تولید به شکل فزاینده‌ای رو به رشد بود. با این همه در بحث تورم سالانه، یعنی تورم ۴ فصل منتهی به فصل مورد بررسی در قیاس با ۴ فصل منتهی به فصل مشابه در سال گذشته، هیچ زمانی به اندازه سال ۱۴۰۰ نرخ تورم بالا نبود. در حالی که در ابتدای سال ۹۵ تورم سالانه تولید ۳.۳ درصد بود، در ۳ فصل نخست امسال این نرخ همواره بیش از ۶۰ درصد بوده است. این نرخ در تابستان امسال به ۶۴.۴ درصد رسیده بود که این بالاترین تورم سالانه تولید در نیمه دوم دهه ۹۰ بوده است.
در پاییز امسال هم این شاخص به ۶۰.۹ درصد رسید که گرچه نسبت به تابستان کاهش ۳.۵ درصدی را تجربه می‌کند اما همچنان دومین رکورد بالای تورم سالانه را به خود اختصاص داده است. پس از آن نیز بالاترین نرخ رشد تورم تولیسد به بهار امسال برمی‌گردد که نرخ تورم سالانه در آن به ۶۰.۴ درصد رسید.
باید توجه کنیم در تمام نیمه دوم دهه ۹۰ تورم سالانه تولید فقط در نیمه نخست سال ۹۸ بیش از ۵۰ درصد بوده و در ۳ فصل نخست امسال برای نخستین‌بار این نرخ به بیش از ۶۰ درصد رسید.
در مقابل همان‌طور که گفته شد کمترین نرخ تورم سالانه در همان ابتدای این نیمه، یعنی در بهار و تابستان ۹۵ با ۳.۳ درصد حاصل شد. در واقع می‌توان گفت در طول ۵ سال تورم تولید ۲۹ برابر شده است.
از سوی دیگر در بررسی شاخص تورم نقطه‌به‌نقطه نیز کمترین نرخ تورم نقطه‌ای چون تورم سالانه در بهار ۹۵ با نرخ ۳.۳ درصدی به‌دست آمد. پس از آن نیز در تابستان و پاییز ۹۵ هم این شاخص به ۴.۳ و ۷.۷ درصد رسید. در بهار ۹۶ برای نخستین‌بار در نیمه دوم دهه ۹۰، این شاخص دو رقمی شد و پس از آن نیز بارها نوسانات بزرگی را تجربه کرد. با این حال، بیشترین تورم نقطه‌به‌نقطه به‌دست آمده در این بخش نیز به بهار امسال تعلق دارد که این شاخص به ۷۳ درصد رسید. یعنی می‌توان گفت تورم نقطه‌ای در ۵ سال اخیر ۲۳ برابر شده است. در زمستان ۹۹ هم این نرخ به ۶۷.۵ درصد رسید که بالاترین تورم فصلی پس از بهار امسال محسوب می‌شود.
در تابستان امسال هم شاخص تورم نقطه‌به‌نقطه به ۵۸.۹ درصد رسید.
در این میان باید در نظر داشت با توجه به کاهش نرخ تورم نقطه‌ای در پاییز، به احتمال زیاد در زمستان امسال شاخص تورم سالانه هم دوباره به کانال ۵۰ درصدی کاهش خواهد یافت.