با وجود اینکه این صنعت در رده سوم است، اما میزان حمایت دولت از این صنعت تناسبی با این رده‌بندی ندارد و به نظر در سال‌های اخیر همواره دست نوازش دولت روی سر صنایع خام‌فروشی مانند پتروشیمی و فولاد کشیده شده و صنایع کوچک‌مقیاس‌تر از جمله نساجی در پیگیری برخی مطالبات خود همواره احساس کودک یتیم را داشته‌اند. بنابراین با وجود ظرفیت بالای اشتغالزایی در این صنعت، اما بسیاری از مشکلات ارزی و غیرارزی موجب زمین‌گیر شدن برخی صنایع نساجی کشور شدند.

هزینه بالای مواد اولیه

یک کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه ایران ظرفیت تبدیل شدن به یکی از کشورهای مهم تولیدکننده پوشاک را دارد، گفت: اما مشکلاتی که طی سال‌های اخیر برای کل صنعت کشور ایجاد شد گریبان صنعت نساجی و پوشاک را گرفت و آن را در مسیر افول و سراشیبی قرار داد.مسعود کثیری‌فر هزینه بالای مواد اولیه، بالا بودن نرخ سود بانکی برای دریافت تسهیلات، قوانین و مقررات دست و پاگیر دولتی، واردات بی‌رویه یا قاچاق را از مشکلات اصلی این صنعت دانست و اضافه کرد: البته اینها تنها بخشی از مشکلاتی است که این صنعت با آن روبه‌روست و شاید مهم‌ترین مشکل این بخش نبود نقدینگی برای نوسازی و خرید خطوط تولید تازه‌نفس از شرکت‌های اروپایی باشد طبق آمارهای منتشرشده بیش از یک میلیون نفر در صنعت نساجی مشغول به کار هستند و حتی ظرفیت‌های بالاتر هم وجود دارد، اما وابستگی این صنعت به واردات مواد اولیه و عدم تأمین ارز مورد نیاز عملا باعث شده این صنعت از دور خارج شود.
بر اساس گفته‌های نایب رئیس هیات مدیره انجمن صنایع نساجی ایران درحال‌حاضر حدود ۶۰۰ هزار نفر مستقیماً در صنعت نساجی مشغول به کار هستند که نشان‌دهنده درصد قابل توجهی از اشتغال است. همچنین این صنعت درصد بالایی از ارزش افزوده کشور را هم تأمین می‌کند.

مشکل تسویه تسهیلات ارزی

از سوی دیگر، حسن فلک‌فرسایی مدیرعامل شرکت کارخانجات دسترنج رضابافت نحوه تسویه تسهیلات ارزی با بانک را تنها مشکل شرکت خود عنوان می‌کند. فلک‌فرسایی در گفت‌وگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه این مشکل به این دلیل به وجود آمده که موضوع تفهیم نشده، گفت: زمانی که اعلام شد کمبود برق داریم و به تولید برق در قالب نیروگاه‌های سی‌اچ‌پی را نیاز داریم، نیروگاه دیگری را درست کردیم.وی افزود: برای این موضوع در بانک صنعت و معدن ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار یورو گشایش اعتبار کردیم و طبق قراردادمان از روی که بهره‌برداری را شروع کردیم، ۶۰ درصد فروش برق ما به بانک پرداخت و ما هم ۴۰ درصد را دریافت کردیم. بانک بعدها اعلام کرد که ما ۷۰ درصد و دسترنج رضابافت ۳۰ درصد را دریافت کند که ما قبول کردیم و پولمان در بانک صنعت و معدن ماند.مدیرعامل دسترنج رضابافت با ذکر اینکه بعدها گفتند که گشایش از طریق بند دال قانون بودجه بوده و حجم گشایش اعتبار بند دال یک‌میلیارد دلار است، گفت: در صورتی که تسهیلات ما ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار است و این پول را به بانک دادیم و بانک خودش دریافت مستقیم دارد.
فلک‌فرسایی تصریح کرد: گفته می‌شود مواد اولیه از بازار تهیه کنید و بیاورید پول ما را بدهید که این اقتصادی نیست و این کار به ضرر کارخانه ما تمام می‌شود. واقعیت این ظلم به ماست، چون ما برق را به صورت ریالی فروختیم و اگر از ما ارزی می‌خریدند، حق با آنها بود. در نهایت ۲۴ میلیارد تومان پول فروش برق این واحد نیروگاهی کوچک نزد بانک مانده و به حساب برق منطقه‌ای زنجان ریخته شده و در واقع خرید برق از نیروگاه مادر قالب خرید تضمینی ۵ ساله صورت می‌گیرد.

نباید در پیک مصرف برق صنایع تعطیل شوند

معاون صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت در حاشیه سفر اخیر خود به استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار بازار با تقسیم‌بندی مشکلات صنایع نساجی به دو بخش عمومی و تخصصی گفت: یکی از مشکلات بحث تأمین برق واحدهای صنعت نساجی است که مانند سایر واحدهای صنعتی در فصل تابستان در مضیقه هستند.
محمدمهدی برادران با بیان اینکه در همه جای دنیا صنعت اولویت نخست برای تأمین برق است و بخش‌های خانگی و تجاری اولویت‌های دوم و سوم هستند، اما متأسفانه در کشور ما صنعت اولویت سوم، بخش تجاری اولویت دوم و بخش خانگی اولویت نخست است. امسال نباید در ایام پیک مصرف فروشگاه‌های بزرگ و پاساژها باز باشند و کارخانجات تعطیل شوند و این رویه باید اصلاح شود گفت: فرسودگی صنایع نساجی با سرمایه‌گذاری صورت‌گرفته در ۲.۵ سال اخیر تا حد زیادی رفع شده و در ادامه هم واحدهای زیادی خواهید دید با آخرین فناوری‌های برتر دنیا و بهره‌وری بالا واحدهای با حدود ۳۰ درصد ضایعات داشتیم.
وی با اشاره به اینکه که امروز کارخانه‌های نساجی با ضایعات زیاد نداشته و لذا به سمت بازار رقابتی و صادراتی رفتیم، افزود: در روزهای پایانی دولت گذشته سندی توسط رئیس‌جمهور وقت رونمایی شد که در این سند وضعیت صنعت نساجی به صورت سه‌رنگ قرمز پررنگ، قرمز میانه و قرمز کمرنگ ترسیم شده بود و اعلام کردند نمی‌توانیم در این صنعت رشد چندانی داشته باشیم. در این سند علت این عدم رشد را هم فرسودگی صنایع نساجی و نبود ارتباطات بین‌المللی ذکر کرده بودند و در نهایت نتیجه گرفته بودند که اگر بتوانیم صنعت نساجی را در همین وضعیت نگه داریم، یک دستاورد است.

ورود خط تولید چینی به ۴۰۰ کارخانه

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه در همین ۲.۵ سال اخیر ۱۷ درصد رشد سالانه در صنعت نساجی کشور داشتیم، گفت: در آخرین نمایشگاه صنعت نساجی ایران در چین ۴۰۰ واحد تولیدی ما راه‌اندازی خطوط جدیدی را سفارش دادند تا نسبت به نوسازی صنعت نساجی اقدام کنیم.
برادران اضافه کرد: چالشی که در صنعت نساجی داریم، این است که زنجیره این صنعت از الیاف، نخ، تا، بافت و دوخت تشکیل شده، در عرصه رقابت با محصولات نهایی با کشورهای دیگر دچار چالش می‌شویم و بعضی‌وقت‌ها جنس‌های بی‌کیفیت و قاچاق و فاقد استاندارد جای کالاهای اصیل ایرانی که باکیفیت بالا هستند را می‌گیرند.
وی ادامه داد: خوشبختانه شرکت‌های خوبی در حوزه تحقیق و توسعه و دانش‌بنیان در همین استان توانستند پروانه فعالیت بگیرند و در حوزه نساجی هم عمق‌بخشی به تولید داشتیم. امیدواریم بتوانیم در روزهای پیش رو هم جشن خودکفایی در تولید پلی‌استر و سایر نخ‌های دارای تراز صادراتی را برگزار کنیم و بنا داریم به صورت ماهانه تا پایان سال جشن‌های خودکفایی برگزار خواهیم کرد که به این ترتیب مردم جهش تولید را از نزدیک لمس خواهند کرد.

سخن پایانی

در نهایت به نظر می‌رسد که کنترل ورود پوشاک قاچاق و همچنین تخصیص مقدار کافی ارز برای نوسازی خطوط تولید می‌تواند به احیا و رشد بیش از پیش صنعت نساجی منجر شود و در ضمن باید موضوع تأمین مواد اولیه مورد نیاز نساجان را از طریق تقویت صنایع بالادستی صنعت نساجی در حوزه تولید مواد اولیه مورد نیاز این صنعت پیگیری کرد و اگر صنایع نساجی بتوانند در میان‌مدت وابستگی خود به خرید مواد اولیه خارجی را به حداقل برسانند، می‌توان شاهد جهش خیره‌کننده صنایع نساجی در ایران و به تبع آن در استان قزوین بود.