تامین مالی شهرداری‌ها به دو روش مستقیم و غیرمستقیم صورت می‌گیرد. در روش‌های مستقیم این نهاد از مالیات‌، عوارض، هزینه‌های خدمات شهری و دیگر منابع درآمدی بخش اعظمی از بودجه خود را محقق می‌کند. شهرداری‌ها باید در طرح‌های جامع و تفصیلی بتوانند موضوع درآمدهای پایدار را در نظر بگیرند اما این مهم همیشه مورد غفلت قرار گرفته است و بیشتر به دنبال درآمدهای بی‌دردسر مانند عوارض و جرایم هستند. اخیرا شهرداری گرگان اقدام به فروش املاک به صورت اقساطی کرده که به نظر می‌رسد برای تحقق بودجه باشد؛ روشی که به عقیده کارشناسان نشان دهنده ضعف این نهاد در جذب سرمایه‌گذار است. طبق گفته برخی انبوه‌سازان، سال گذشته شهرداری گرگان عوارض ساختمانی را در برخی نقاط شهر تا ۱۰ برابر افزایش داد و در واقع حساب ویژه‌ای روی تحقق بودجه از این کانال باز کرده؛ تصمیمی که تاثیر منفی بر بازار مسکن گذاشته بود. متاسفانه طی سال‌های اخیر شهرداری گرگان در جذب سرمایه‌گذار موفق نبوده و به سایر روش‌های تامین مالی پروژه‌های شهری هم ورود نکرده است. به جرات می‌توان گفت کمبود درآمد و نداشتن درآمد پایدار و همچنین فراری دادن سرمایه‌گذاران از مهم‌ترین مسائلی است که موجب شده عملیات عمرانی در شهر گرگان کاهش یابد و بیشتر پروژه‌های شهری بلاتکلیف رها شود.

فروش اقساطی املاک شهرداری

دانش راهداری در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: انجام روش‌های تامین مالی با کمک شهروندان و مردم به اعتماد‌سازی نیاز دارد.

وی با تاکید به اینکه در مدل مشارکت شهروندان باید پول مردم به موقع پرداخت شود، تصریح کرد: شهرداری می‌تواند با جذب سرمایه‌های خرد، پروژه‌ها را اجرا کند، در این روش پول به حساب بانک عامل می‌رود و بانک در قبال کار انجام شده پول را به پروژه تزریق می‌کند.

عوارض، لقمه آماده شهرداری‌ها

به گفته وی اگر در این روش درست حرکت شود، می‌توان از آن به عنوان بهترین مدل برای پیشبرد پروژه‌ها یاد کرد. راهداری می‌گوید شهرداری‌ها علاقه‌ای به روش‌های نوین تامین مالی ندارند. وی با تاکید به اینکه تمام کشورهای توسعه یافته به جای تسهیلات نقدی، تسهیلات اعتباری می‌دهند، گفت: متاسفانه لقمه آماده‌ای تحت عنوان عوارض یکی از دلایل عدم استقبال شهرداری‌ها از این روش‌ها است.

عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان گلستان هم به خبرنگار بازار گفت: علم شهرسازی دنیا به این رسیده که وقوع هر اتفاق مهمی در سطح یک شهر به خواست و فرهنگ مردم بستگی دارد و در واقع فرهنگ، پایه همه چیز است.

سید محمد قدس مفیدی اظهار کرد: شهرداری‌ها در سراسر کشور متصل به جیب مردم هستند که بخش عمده این منابع از انبوه سازان تامین می‌شود.

به اعتقاد وی راهکارهای زیادی برای توسعه وجود دارد که از سرمایه‌گذاری می‌توان به عنوان در دسترس‌ترین این راهکارها یاد کرد.

اجرای پروژه در مناطق بی‌جان شهر

وی با تاکید به اینکه درآمدزایی طرح تفضیلی باید مد نظر شهرداری‌ها باشد، تصریح کرد: در این روش یک پروژه یا یک امکان خاص در مناطق بی‌جان شهر ایجاد شده که باعث جان بخشی و توسعه آن منطقه می‌شود.

به اعتقاد این کارشناس حوزه شهری، شهرداری گرگان در کوتاه‌مدت می‌تواند از سرمایه‌گذاری برای توسعه شهر استفاده کند، در میان‌مدت به درآمد زایی طرح جامع و توازن منطقی مناطق مختلف شهری فکر کند و در بلند مدت هم باید فرهنگ‌سازی را مورد توجه قرار دهد.

شورای شهر گرگان به عنوان پارلمان شهری به عملکرد شهرداری نظارت داشته اما متاسفانه آن‌گونه که باید، وظیفه نظارتی خود را انجام نداده است. دوره ششم شورا در سال‌های اول و دوم با چالش‌های مختلفی مواجه بود و پس از آن نیز گویا به اغما فرو رفته و در برابر عملکرد شهرداری واکنش منجر به تدبیری از ۹ عضو پارلمان شهری شاهد نبودیم.

رئیس شورای شهر گرگان در گفت‌وگو با بازار در خصوص روند فروش املاک شهرداری اظهار کرد: شهرداری مزایده املاک را انجام می‌دهد و پس از آن موضوع فروش املاک در کمیسیون‌های تخصصی بررسی و خروجی نهایی آن در صحن تصمیم‌گیری می‌شود.

عیسی مهری افزود: اصولا املاک شهرداری به وسیله کارشناس رسمی دادگستری قیمت‌گذاری می‌شود اما بنده معتقد هستم بایستی املاک پس از تعیین نرخ پایه توسط کانون کارشناسان رسمی دادگستری، به مزایده گذاشته و به بالاترین نرخ فروخته شود.

وی تصریح کرد: روال شهرداری به این صورت است که کارشناس را با اختیار خود انتخاب می‌کند و برای پرداخت مبلغ حق‌الزحمه با وی توافق کرده که این کار غیر کارشناسی به حساب می‌آید.

بانک اطلاعات املاک شهرداری کامل نیست

وی ادامه داد: قرار بر این بود اطلاعات توصیفی و مکانی املاک شهرداری در حوزه جی‌ای اس انجام شود اما تاکنون چنین چیزی به شورا ارسال نشده است.

مهری در ادامه گفت: برخی اراضی در بودجه شهرداری گرگان به عنوان سرمایه‌گذاری و برخی به‌عنوان تهاتر قید شده است که با توجه به شرایط بودجه ای، فروش یا تهاتر املاک انجام می‌شود.

به گفته وی، شهرداری باید درآمد پایدار داشته و فروش املاک را به حداقل برساند.

وی با بیان این جمله که « شهرداری حرف ما را گوش نمی‌دهد»، گفت: طرح‌های مختلفی در زمینه تامین درآمد‌های پایدار مانند پل‌های عابر تجاری، پروژه‌های سرمایه‌گذاری و پارک‌های خطی به شهرداری ارائه شده که متاسفانه لایحه آن به شورا نیامده است.

مهری با اشاره به اینکه کسب درآمد پایدار مورد تاکید وزارت کشور نیز است، گفت: شهرداری‌ها به دنبال کسب درآمد راحت و بی‌دردسر از طریق اخذ مالیات و کمیسیون‌های ماده ۱۰۰ و ماده 5 هستند، بنابراین عوارض راحت‌ترین راه برای کسب درآمد برای آنان است.

رئیس شورای شهر گرگان خاطرنشان کرد: شهر گرگان به ۷۰ ایستگاه اتوبوس سرپوشیده نیاز دارد که شهرداری می‌تواند از ظرفیت سرمایه‌گذار در این حوزه بهره بگیرد و از محل تبلیغات در این ایستگاه‌ها درآمد پایدار ایجاد کند اما متاسفانه رغبتی به عملیاتی کردن این قبیل پروژه‌ها ندارد.

فروش اقساطی هزار و ۷۲۰ مترمربع زمین و واحد تجاری

خبرنگار بازار در ادامه به سراغ شهردار گرگان رفت. سید محمدرضا سید النگی در پاسخ به خبرنگار این رسانه مبنی بر اینکه چه مساحتی از املاک شهرداری در آگهی اخیر مزایده فروش اقساطی املاک شهرداری قرار دارد، اظهار کرد: ۱۱ قواره زمین به مساحت 3هزار و ۵۵۰ متر مربع و چهار واحد تجاری به مساحت ۱۷۰ مترمربع برای فروش به مزایده گذاشته شده است.

وی ادامه داد: این زمین‌ها از نظر سرمایه‌گذاری قابلیت بالایی ندارند و جزو زمین‌های با کیفیت پایین هستند، ضمن اینکه واحد‌های تجاری هم برای فروش به رشد کامل رسیده‌اند که صرفه آن در واگذاری نسبت به اجاره بیشتر است.

واگذاری زمین براساس مبلغ پیش‌بینی شده در بودجه

وی با تاکید به اینکه در بودجه سالانه، فروش املاک پیش‌بینی و قید می‌شود، گفت: شهرداری قصد دارد امسال زمین هایی را براساس مبلغ پیش‌بینی شده در بودجه واگذار کند.

شهردار گرگان افزود: در ابتدای سال املاکی که برای فروش در نظر گرفته شده، در لیست بودجه پیش‌بینی می‌شود و پس از سیر مراحل اداری و اجرای مزایده عمومی و همچنین مشخص شدن برنده برای تصویب نهایی به شورای شهر ارسال خواهد شد.

تهاتر ۳۳ واحد تجاری مجتمع هیرکان

سید النگی پاسخ داد که طی دو سال گذشته تعداد ۳۳ واحد تجاری از مجتمع «هیرکان» به مساحت ۶۷۸ مترمربع بابت مطالبه شرکت هایی که قراردادهای تهاتری با شهرداری داشتند به آنها واگذار شد.

وی اضافه کرد: همچنین طی این مدت ۱۷ قطعه مسکونی به مساحت چهار هزار و ۸۰۹ مترمربع در سال ۱۴۰۱ و یک قطعه زمین به مساحت ۳۵۰ متر مربع در سال ۱۴۰۲ و همچنین یک ملک ۵۴۰ متری در شهرک فرهنگیان پس از طی فرآیند قانونی به فروش رسید.

وی در پاسخ به خبرنگار بازار در خصوص رویکرد شهرداری گرگان در رابطه با سایر روش‌های تامین مالی گفت: چندین قطعه زمین برای سرمایه‌گذاری واگذار شده است که آثار آن در سال‌های آینده نمایان خواهد شد.

شهردار گرگان خاطرنشان کرد: قیمت‌گذاری املاک مورد مزایده توسط کارشناس رسمی دارای صلاحیت انجام و در طی فرآیند مزایده پس از تصویب توسط اعضای شورای شهر، واگذار می‌شود.

وی اضافه کرد: این املاک توسط کارمندان حوزه املاک مورد بررسی میدانی قرار گرفته و کاملا با نرخ بازار سنجیده می‌شوند.

بر خلاف گفته رئیس شورای شهر گرگان، شهردار معتقد است بانک اطلاعات املاک شهرداری گرگان کامل بوده و مدام درحال بروزرسانی است.

سخن پایانی

قطعا شهرداری گرگان با روند فعلی قادر به تأمین مالی پروژه‌های شهری نبوده و نیازمند جذب سرمایه‌گذار است که تحقق این مهم نیز به رایزنی و وجود افراد با دانش و تجربه کافی در این بخش از شهرداری بستگی دارد.