ظرفیت‌های معدنی مغفول ماند
استان سمنان در زمره مهم‌ترین استان‌های معدنی کشور محسوب می‌شود اما موانع سرمایه‌گذاری به‌خصوص تامین آب، باعث شده تا این ظرفیت‌های عظیم، مغفول باقی بمانند.
استان سمنان در زمره مهم ترین استان های معدنی کشور محسوب می شود اما موانع سرمایه گذاری به خصوص تامین آب، باعث شده تا این ظرفیت های عظیم، مغفول باقی بمانند. ۴۲ نوع ماده معدنی در استان سمنان وجود دارد و این توان بزرگ سبب شده تا از سمنان به عنوان یکی از قطب های معادن کشور، نام برده شود. درباره ظرفیت های عظیم معدنی این استان تنها ذکر دو نکته که نصف گچ کل کشور از شهرستان سرخه و ۲۰ درصد کرومیت ایران از روستای نظرآزمایید در شهرستان میامی استحصال می شود.سالانه ۱۰ میلیون تن فقط گچ از معادن استان سمنان استحصال می شود و این میزان در سنگ آهن یک و نیم میلیون تن است از سوی دیگر بوکسیت، گوگرد، نمک، مس، روی، منگنز حتی طلا و فیروزه و … در زمره دیگر معادن مهم استان محسوب می شود.
ظرفیت های معدنی استان سمنان
درباره معادن استان سمنان همچنین باید گفت یک خط فرضی این استان را به دو قسمت تقسیم کرده است بخش غربی بیشتر معادن مصالح و گچ، آهک و … شامل می شود و در شرق استان بیشتر معادن فلزی هستند مانند کرومیت، مس، روی، بوکسیت و… اما نه تنها در جغرافیا بلکه در توسعه نیز معادن استان دچار عدم توازن است. تا پایان سال ۱۴۰۰ از سوی مسئولان صمت استان سمنان اعلام شد که معادن استان برای نزدیک به 6 هزار نفر اشتغال ایجاد کرده اند که این خود گواه عدم توانمندی ما در بهره گیری از معادن و ظرفیت های موجود بخش معدنی در اشتغال استان سمنان است همچنین بیش از ۶۶۰ معدن دارای پروانه در استان سمنان وجود دارد که میزان سرمایه گذاری در آنها طبق برآوردهای انجام شده تا پایان سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۱۳ و نیم هزار میلیارد ریال بوده است. وبسایت صمت استان سمنان درباره ظرفیت ها و توانمندی های معدنی استان سمنان نوشته است: سمنان دارای رتبه اول ازنظر تولید گچ، نمک، سلستین و زئولیت، رتبه دوم در تولید سولفات سدیم، رتبه سوم در تولید زغال سنگ و کرومیت و یکی از سه استان برتر کشور در تولید زغال سنگ است همچنین ۹۵ درصد سلستین، ۹۵ درصد زئولیت، ۲۰ درصد کرومیت، ۴۰ درصد سولفات سدیم کشور از معادن استان سمنان استخراج می شود.
فرآوری اهمیت دارد
رئیس سازمان صمت استان سمنان که دوهفته ای می شود در این مسند حضور دارد در گفت وگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان اینکه ۴۲ ماده معدنی کشف شده در معادن استان وجود دارد که باعث شده سمنان در زمره استان های خوب معدنی کشور باشد، گفت: ۳۲ نوع پروانه ماده معدنی در استان سمنان وجود دارد.
یادگار احمدی بابیان اینکه متأسفانه یکی از مشکلات معادن استان این است که راه برای فعالیت هایشان بسته شده و می بایست از طرق مختلف احیای معادن استان در دستور کار قرار گیرد، بیان کرد: خوشبختانه ظرفیت خوبی در زمینه معادن استان وجود دارد که می بایست از آن بهره گیری کرد.معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار سمنان نیز درباره ظرفیت های معدنی استان بیان کرد: یکی از مسائلی که در زمینه معادن استان اهمیت دارد، فرآوری است که در این استان ده واحد فرآوری معدنی راه اندازی شده اما اصلا کافی نیست چراکه این استان دارای ظرفیت های عظیم معدنی است.محمدرضا صادقی بابیان اینکه باوجود فعالیت بیش از ۶۰۰ معدن در استان سمنان می بایست تعداد واحدهای فرآوری معدنی به ۶۰ تا ۷۰ مورد برسد، بیان کرد: رشد چند برابری فرآوری در حوزه معادن از مهم ترین رویکردهای اقتصادی در استان محسوب می شود.
کارشناس حوزه معادن در گفت وگو با مهر، ضمن بیان اینکه در استان سمنان ظرفیت معدنی بسیار وجود دارد اما مشکل بهره گیری از این ظرفیت ها است، گفت: موانع متعددی بر سر راه سرمایه گذاری معدنی و فرآوری تولیدات معدنی در طبیعتا اشتغال زایی معادن استان وجود دارد که نخستین آنها آب و بحران خشکسالی است.
محمود رمضانی بابیان اینکه کم آبی نخستین موضوعی است که سرمایه گذاران بخش معدنی استان سمنان را فراری می دهد، بیان کرد: نمی توان در استانی ۱۰۰ واحد، داشته های قابل سرمایه داشت اما در مقابل آن ۱۰ واحد آب و زیرساخت را مهیا نکرد و انتظار هم داشت که سرمایه گذاران در این بخش ورود کنند؛ بنابراین نحوه برخورد مسئولان ما در زمینه تامین آب موردنیاز معادن نامناسب بوده است.وی بابیان اینکه مسئولان استان سمنان سال ها است که در انتظار تامین هزاران میلیارد تومان اعتبار برای انتقال آب به سمنان هستند اما یک دهم همین وقت و انرژی و هزینه را اگر برای پساب های شهری یا کاهش سهم کشاورزی از آب گران بهای استان سمنان می کردند، تا امروز آب موردنیاز واحدهای فرآوری معادنی استان تامین می شد.
سرمایه گذاری معدنی و مشکلات آن
این کارشناس بابیان اینکه دومین مشکل بزرگ پیش پای سرمایه گذاری معدنی و سپس اشتغال در این حوزه، بروکراسی اداری پیچیده و کند است، تاکید کرد: فرآیندهای اداری در معادن استان سمنان آنقدر اذیت کننده است که سرمایه گذاران پشیمان می شوند برای مثال عدم واگذاری اختیار استعلام ها در شهرستان ها (هرچند در حرف صورت گرفته اما عملا شاهد آن نیستیم و هیچ شهرستانی بدون اجازه مرکز آب نمی خورد) به معطلی سرمایه گذاران انجامیده است. رمضانی بیان کرد: موضوع سوم موانع تولید و معادن است که متاسفانه عزم کافی برای آن نیز وجود ندارد برای مثال یک مورد را می توان نام برد در شهرستان شاهرود معدن سنگ لاشه ای وجود دارد که سال ها بعد از اخذ پروانه متوجه می شود که مسیر دسترسی او زمین برای توسعه فاز دوم شهرک صنعتی شاهرود داده شده است! یعنی در واقع راه این معدن به شهرک صنعتی بخشیده شده است. وی ادامه داد: این معدن امروز برداشت سنگ لاشه دار اما راه برای انتقال برداشت هایش ندارد بنابراینسوال ما از مسئولان این است که آیا این معدن دار باید هلیکوپتر کرایه کند تا محصول خود را انتقال دهد؟ عجیب تر اینکه همین معدن کار استان سمنان که سرمایه گذاری کرده تا اشتغال و تولید ایجاد کند ماه ها است در حال دوندگی است تا بتواند همین مشکل را رفع کند اما موفق نشده است. این مشت نمونه خروار وضعیت معادن استان سمنان است و برخورد با سرمایه گذاران است.
آب و بحران خشکسالی
یک کارشناس اقتصادی نیز بابیان اینکه کمبود آب مهم ترین مانع توسعه معدنی و اشتغال آن در استان سمنان است، گفت: کشاورزی ۹۰ درصد آب گران بهای استان سمنان را مصرف می کند آن هم کشاورزی کم بهره ای که سال به سال از کیفیت و کمیت تولیداتش کاسته می شود از سوی دیگر چهار درصد تنها برای صنعت و معدن باقی می ماند و شش درصد را هم مردم استفاده می کنند یعنی عملاً حتی یک درصد آب استان هم سهم معادن نیست. رضا ابوالقاسمی بابیان اینکه دومین معضل استان در بخش معادن و عدم توفیق در اشتغال آن، عدم شناخت مسئولان از سرمایه گذاران و همچنین عدم شناساندن ظرفیت های استان است به عبارت دیگر ما یک گروه رایزن اقتصادی سرمایه گذاری که بتواند داشته های استان را معرفی کند نداریم، بیان کرد: مسئولان ما هنوز هم نمی دانند که سرمایه گذار انواعی دارد و بنابراین هر نوع از سرمایه گذار را به یک نحو خاص می بایست جذب کرد. وی بابیان اینکه سرمایه گذاران امروز نگاه حرفه ای تری دارند و اگر زمانی در سه منتظر بازگشت یک برابر و در پنج سال انتظار سود دو برابر سرمایه گذاری شأن داشتند امروز سرمایه گذاران ظرف یک سال انتظار سود دو برابری دارند بنابراین جذبشان سخت تر هم شده است، افزود: درست در همین اثنی که جذب سرمایه گذار سخت تر هم شده، ما حتی یک اکیپ رایزن سرمایه گذاری در بخش معدن در استان سمنان نداریم.
سهم معادن از آب استان سمنان
علی تشنه دل که سه سال رئیس صمت استان سمنان بود نیز ضمن تأیید این موضوع به مهر، گفت: میانگین آب بخش صنعت معدن در کشور شش درصد است یعنی ما در استان سمنان دو درصد از میانگین آب موردنیاز این بخش نیز عقب تر هستیم! بنابراین آب مانع بزرگی بر سر راه استقرار واحدهای فرآوری در استان است. مسئولان ارشد استان سمنان اما اعتقاددارند وضعیت آن قدرها هم بد نیست چراکه استاندار سمنان در گفت وگو با خبرنگاران، بابیان اینکه ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم تا مهرماه امسال ۶۳۴ میلیارد ریال سرمایه گذاری در بخش معادن استان صورت گرفته است، گفت: در کنار این موضوع، تسهیلات تبصره ۱۶ و ۱۸ اشتغال و تولید نیز به واحدهای تولیدی و فرآوری و بخش معدن استان پرداخت شده است.سید محمدرضا هاشمی بابیان اینکه سالانه بالغ بر ۲۲ میلیون تن مواد معدنی از معادن استان استخراج می شود و این استان توانسته رتبه پنجم کشور را ازلحاظ معادن داشته باشد که نشان از ظرفیت های خوب استان دارد، تاکید کرد: ذخیره قطعی معادن این استان حدود ۶۰۰ میلیون تن برآورد می شود همچنین طبق گفته کارشناسان صنعت معدن، ذخیره احتمالی معادن استان نزدیک به یک میلیارد تن است.
سخن پایانی
روستای فرومد در شرقی ترین نقاط استان سمنان ۲۰ درصد کل کرومیت ایران را در درون خود دارد اما تنها کافی است بدانیم که این ظرفیت عظیم حتی همین یک روستای فرومد را هم نتوانسته توسعه بدهد و بیکاری را از آن رفع کند این دقیقا همان حالتی است که بر معادن استان سمنان حاکمیت دارد.یعنی معادن پر ظرفیت و عظیم اما مغفولی که نه برای آن سرمایه گذار پیدا می شود و نه جذابیت های سرمایه گذاری برای آن بیشتر می شود. اهمیت این غفلت از ظرفیت ها زمانی بیان می شود که به گفته کارشناسان به کارگیری یک هزار میلیارد تومان سرمایه در بخش معادن استان می تواند یک درصد بیکاری این استان را کاهش دهد.
